عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
EKONOMİ

Türkiye'nin e-ticaret hacmi 2022'de 800 milyar lirayı aştı

Türkiye'nin geçen yılki elektronik ticaret (e-ticaret) hacmi bir önceki yıla göre yüzde 109 artışla 800,7 milyar liraya ulaştı.

AA
AA
TT
TT

Türkiye'nin e-ticaret hacmi 2022'de 800 milyar lirayı aştı

AA
AA

AA muhabirinin Ticaret Bakanlığının "Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS)" 2022 yılı verilerinden yaptığı derlemeye göre, Türkiye'de e-ticaret faaliyetinde bulunan 548 bin 688 işletme bulunuyor.
Bu işletmelerin 31 bin 320'si ETBİS'e kayıtlı olarak faaliyet gösterirken, 533 bin 19 işletme e-ticaret pazar yerlerinde faaliyet gösteriyor. Ayrıca ETBİS'e kayıtlı site sayısı da 37 bin 256'ya ulaştı. 15 bin 651 işletme kendi sitesinde e-ticaret faaliyetinde bulunmak yanında e-ticaret pazar yerlerinde de satış yapıyor.
2022 yılı itibarıyla yurt içinde e-ticaret hacmi bir önceki yıla göre yüzde 109 artışla 800,7 milyar lira oldu. Aynı dönemde sipariş adedi yüzde 43 artış ile 3 milyar 347 milyondan 4 milyar 787 milyona yükseldi. Bu dönemde perakende e-ticaret hacmi 458 milyar lira olarak gerçekleşti.
2021 yılında e-ticaretin genel ticarete oranı yüzde 17,7 iken bu oran geçen yıl yüzde 18,6'ya çıktı.
2022'de ödeme yöntemleri bazında toplam e-ticaret hacminin yüzde 61'ini 486,7 milyar lira ile kartlı işlemler oluşturdu. Bunu, yüzde 36 ve 287 milyar lira ile havale/EFT ve diğer ödemeler, yüzde 3 ve 27 milyar lira ile kapıda ödeme takip etti.
İşletmelerin yüzde 80'i yalnızca 1, yüzde 12,6'sı 2 pazar yerinde satış yapmayı tercih ederken, yüzde 4'ü 3, yüzde 1,9'u 4, yüzde 1,5'i 5 ve üstü pazar yerini tercih etti.
e-Ticaret faaliyeti yürüten işletme sayısının en fazla olduğu il yüzde 37,7'yle İstanbul oldu. Bu ili yüzde 8,5 ile Ankara, yüzde 7,1 ile İzmir, yüzde 4,6 ile Bursa, yüzde 3,4 ile Antalya, yüzde 2,4'le Konya, yüzde 2,4'le Kocaeli takip etti.

Diğer ülkeler Türkiye'den 33,8 milyar liralık alışveriş yaptı
Söz konusu dönemde yurt içi e-ticaret harcamaların payı yüzde 91,3 oranıyla 731 milyar lira olarak gerçekleşirken, diğer ülkelerin Türkiye e-ticaret sitelerinden yaptığı harcamaların oranı yüzde 4,2 ve 33,8 milyar lira olarak hesaplandı. Vatandaşların yurt dışından yaptığı alımların oranı yüzde 4,5, tutarı ise 35,9 milyar lira olarak kayıtlara geçti.
e-Ticaret hacminin sektörlere göre dağılımına bakıldığında beyaz eşya ve küçük ev aletleri yaklaşık 96,7 milyar lira ile ilk sırada yer aldı. Bu hacim, giyim, ayakkabı ve aksesuarda 54 milyar lira, elektronikte 45,9 milyar lira, hava yollarında ise 45,1 milyar lira oldu. Bu sektörleri 26,5 milyar lirayla gıda ve süpermarket, 24 milyar lirayla seyahat taşımacılık ve depolama, 19,6 milyar lirayla yemek ve 11,5 milyar lirayla konaklama izledi.
e-Ticaret hacminin sektörler itibarıyla 2022'de bir önceki yıla göre değişimi dikkate alındığında konaklama sektöründe yüzde 222 artış görüldü. Bunu yüzde 156 artışla hava yolları, yüzde 132 artışla seyahat, taşımacılık ve depolama sektörü, yüzde 129 artışla giyim, ayakkabı ve aksesuar, yüzde 122 artışla elektronik, yüzde 95 artışla gıda ve süpermarket, yüzde 88 artışla beyaz eşya ve küçük ev aletleri, yüzde 39 artışla yemek sektörleri geldi.

Ortalama sepet tutarı 167 lira oldu
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılar üzerinden alışveriş yapanların yüzde 58'ini kadınlar, yüzde 42'sini erkekler oluşturdu.
Elektronik ticaret yoluyla gerçekleşen alışverişlerin yüzde 36'sını İstanbul, yüzde 9'unu Ankara, yüzde 6'sını İzmir'de yaşayanlar yaptı. Bu illeri, yüzde 4'le Bursa ve Antalya, yüzde 2,5 ile Kocaeli izledi.
e-Ticarette ortalama sepet tutarı 167 lira olurken, bu tutar ödeme şekillerine göre farklılık gösterdi. Anılan tutar, kartlı ödemelerde ortalama 273 lira, kapıdan ödemede 199 lira, havale/EFT'de ise 99 lira olarak hesaplandı.
Sektörel olarak ortalama sepet tutarı 2022 yılında konaklama sektöründe 9 bin 425 lira, ev, bahçe, mobilya ve dekorasyonda 3 bin 804 lira, hava yollarında 2 bin 928 lira, beyaz eşya ve küçük ev aletlerinde 451 lira, giyim, ayakkabı ve aksesuar sektöründe 447 lira ve elektronikte 292 lira olarak gerçekleşti.

Ödemelerin yüzde 85'i peşin yapıldı
e-Ticaret harcamalarının yüzde 85'i peşin ödeme yapılarak, yüzde 15'i ise taksitli ödeme imkanı kullanılarak gerçekleşti.
Sektörel olarak bakıldığında ise ev ve dekorasyonda yüzde 77, beyaz eşyada yüzde 34, elektronikte yüzde 29, giyimde yüzde 31, seyahatte yüzde 10, konaklamada yüzde 15, hava yollarında yüzde 15, kitap ve dergide ise yüzde 6,5 oranında taksitli işlem tercih edildi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Fas ve Cezayir, Nijerya'nın Avrupa'ya uzanan doğalgaz boru hattı için birbiriyle yarışıyor

Nijerya'dan Fas'a kadarki kısmı 6 bin kilometre olacak boru hattının 30 milyar dolara mal olacağı tahmin ediliyor (Fas Haber Ajansı)
Nijerya'dan Fas'a kadarki kısmı 6 bin kilometre olacak boru hattının 30 milyar dolara mal olacağı tahmin ediliyor (Fas Haber Ajansı)
TT
TT

Fas ve Cezayir, Nijerya'nın Avrupa'ya uzanan doğalgaz boru hattı için birbiriyle yarışıyor

Nijerya'dan Fas'a kadarki kısmı 6 bin kilometre olacak boru hattının 30 milyar dolara mal olacağı tahmin ediliyor (Fas Haber Ajansı)
Nijerya'dan Fas'a kadarki kısmı 6 bin kilometre olacak boru hattının 30 milyar dolara mal olacağı tahmin ediliyor (Fas Haber Ajansı)

İntisar Antar

Doğalgaz, Nijerya'nın bütçe gelirlerinin yaklaşık yüzde 75'ini ve ülkenin ihracat gelirlerinin yüzde 95'ini oluşturan en önemli kaynak. Bu durum rekabete yol açarken, Nijerya’dan Avrupa'ya doğalgaz ihraç etme yöntemleri kritik jeostratejik konular haline geldi.

Cezayir ve Fas birkaç yıldır bu konudaki mega projeler için birbiriyle rekabet ediyor. Nijerya hükümetinin üst düzey yetkilileri, yıllık 30 milyar metreküp kapasiteye sahip olması beklenen ünlü doğalgaz boru hattına ilişkin çelişkili açıklamalar yapıyor.

Nijerya hem Cezayir hem de Fas ile mutabakatlar imzalayarak güçlü iş birlikleri kurma isteğinin sinyallerini verdi.

Nijerya'dan başlayıp Avrupa'ya uzanan iki proje söz konusu. Bunlardan ilki, Batı Afrika kıyısı boyunca uzanan Fas-Nijerya Doğal Gaz Boru Hattı (NMGP). İkincisi ise Nijerya, Nijer ve Cezayir'i birbirine bağlayan ve ‘Trans-Sahra’ olarak da bilinen NIGAL Doğal Gaz boru hattı. Fas ile olan gaz boru hattının su altından, Cezayir ile olan gaz boru hattının ise toprak altından geçmesi planlanıyor.

Bu iki rakip proje, özellikle doğalgaz piyasasında ve Rabat ile Cezayir arasındaki rekabet çerçevesinde enerji piyasasının yeniden düzenlenmesi bağlamında stratejik ekonomik öneme sahip. Bu projeler, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle ortaya çıkan enerji krizinden faydalanmayı başardı. Fas, Cezayir ve Nijerya, Avrupa kıtasının ana tedarikçisi Rusya'dan kopması nedeniyle Avrupa'ya doğalgaz tedariki için en iyi alternatifler olarak öne çıkmakta gecikmediler.

Tedarik kaynaklarının çeşitlendirilmesi

İddialı bir şekilde doğan her iki proje de ilgili ülkelerin ekonomik umutlarını ve isteklerini taşıyor. Büyük doğal gaz rezervlerine sahip her iki ülke de Avrupa'ya ve diğer küresel pazarlara gaz tedariki için altyapıyı geliştirerek konumlarını güçlendirmeye çalışıyor.

Her ikisi de bölgesel ekonomik hakimiyetlerinin yanı sıra jeopolitik nüfuzlarını güçlendirmeye ve stratejik ittifaklarını pekiştirmeye çabalıyor. Bunun yanında gaz boru hatlarının geliştirilmesi, artan enerji talebinin karşılanması ve arz kaynaklarının çeşitlendirilmesi gerekiyor. Bunlar arasında Avrupa ve Afrika enerji pazarlarına erişim için rekabetin yanı sıra her iki ülkenin ekonomik ve jeostratejik konumlarını güçlendirme arzuları da yer alıyor.

Jeo-ekonomik düzeyde, gaz boru hatları, projenin kesiştiği ülkelerin ekonomisini canlandırabilecek ve yeni iş fırsatları yaratabilecek büyük yatırımlar anlamına geliyor.

Ancak bu projeler aynı zamanda egemenlik, güvenlik ve çevresel sürdürülebilirlik konularını da gündeme getirirken, dikkatli ve şeffaf bir yönetim gerektiriyor.

Bu projeler Fas ve Cezayir'in yanı sıra, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu’na (ECOWAS), Nijerya’ya ve Avrupalı iş ortaklarına da fayda sağlıyor. Gaz boru hattı projelerinde yer alan ulusal şirketlerin yanı sıra Sahel bölgesi, gaz boru hatlarının geçtiği ülkelerdeki diğer oyuncuları, uluslararası yatırımcıları ve çevre örgütlerini de unutmamak gerekiyor.

Cezayir'den geçen gaz boru hattının bin 37 kilometresi Nijerya topraklarında, 841 kilometresi Nijer topraklarında ve 2 bin 310 kilometresi Cezayir topraklarında olmak üzere 4 bin 128 kilometre uzunluğunda olması bekleniyor.

Merkezi Paris'te bulunan Fransa Uluslararası İlişkiler Enstitüsü (IFRI) tarafından yapılan bir araştırmaya göre 3 Temmuz 2009 tarihinde imzalanan mutabakat zaptı sırasında maliyetin 10 ila 11 milyar dolar arasında olacağı tahmin edilirken, 2024 yılında bu rakamın 19 ila 20 milyar dolar arasında olacağı tahmin ediliyor.

Nijerya'nın Warri şehrinden başlayıp, Nijer üzerinden Cezayir'in Hassi R'Mel şehrinde sona erecek olan mevcut en büyük gaz boru hattı Trans-Akdeniz Boru Hattı’na (TransMed) bağlanabilecek gaz boru hattının Cezayir üzerinden geçmesinin maliyeti yaklaşık 10 milyar dolar.

Gaz kapasitesinde yıllık 7 milyar metreküplük bir artışa olanak tanıyan bu proje, yıllık 26,5 milyar metreküplük kapasiteye eklendiğinde bu rakamın yıllık 33,5 milyar metreküpe ulaşılmasını sağlayacak. TransMed'in 550 kilometrelik bir bölümü, Cezayir toprakları üzerinden ve 370 kilometrelik bölümü ise Tunus toprakları üzerinden geçerek İtalya'ya uzanıyor.

Proje, 2023 yılında Avrupa'ya toplam tedarikin yüzde 19'unu sağlayan ve bunu yüzde 20 ila 25'e çıkarmayı hedefleyen Cezayir için stratejik bir önem taşıyor.

Enerji Bakanlığı'nın çeşitli raporlarına göre bu gaz hattı ihracat kapasitesini artıracak. Cezayir'in konvansiyonel gaz rezervlerinin 2 bin 400 milyar metreküp olduğu tahmin ediliyor. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre genelleştirilmiş sübvansiyon politikası nedeniyle yüksek iç tüketim mevcut ihracata yakın seyrediyor. Yenilenebilir enerjilerin geliştirilmesi 2023 yılında iç tüketimin yüzde ikisinden daha azını oluştururken, 2030-2035 yıllarında bu oranın yüzde 40'a çıkarılması hedefleniyor.

Maliyetinin 25-30 milyar dolar arasında olacağı ve tamamlanmasının sekiz ila 10 yıl süreceği tahmin edilen Fas-Nijerya gaz boru hattı, yaklaşık 6 bin kilometre uzunluğunda ve büyük bir kısmı denizden geçiyor.

Afrika'nın batı kıyısı boyunca Nijerya'dan Benin, Togo, Gana, Fildişi Sahili, Liberya, Sierra Leone, Gine, Gine-Bissau, Gambiya, Senegal, Moritanya, Togo ve Batı Sahra üzerinden Fas'a uzanması planlanan boru hattı, Fas'ı Avrupa'ya bağlayacak. Aynı zamanda Nijer, Burkina Faso ve Mali gibi denize kıyısı olmayan ülkeleri besleyecek ve uzun vadede Fas-Avrupa gaz boru hattına ve Avrupa gaz şebekesine bağlanmalarını sağlayacak.

Mutabakat zaptı ECOWAS üyelerinin ve gaz hattının geçtiği tüm ülkelerin fizibilite ve teknik çalışmalara, kaynak seferberliğine ve uygulamaya katkıda bulunma taahhüdünde bulunduklarını vurguluyor. Söz konusu ülkeler mevcut aşamada hattın inşasıyla ilgili anlaşmaları imzalamanın yanı sıra Avrupa'ya ulaşabilecek gaz miktarını teyit etme ve 2018 yılının aralık ayında Senegal ile Moritanya'nın ortaklaşa yürüttüğü ‘Greater Tortue Ahmeyim LNG’ isimli sıvılaştırılmış doğal gaz projesinin geliştiricileriyle görüşmelere başlama niyetlerini ifade ettiler.

Bu projeyle Nijerya'nın gaz kaynaklarının çeşitli Afrika ülkelerine bağlanması hedefleniyor. Kuzey Batı Afrika bölgesinde Nijerya'yı Benin ve Togo üzerinden Gana'ya bağlayan Batı Afrika Gaz Boru Hattı (WAGP) ve ‘Pere Duran Farrell’ olarak da adlandırılan Mağrip-Avrupa Gaz Boru Hattı (MEG) olmak üzere halihazırda iki gaz boru hattı bulunuyor.

Maliyet hesapları ve bölgesel bloklar arasındaki tartışmalar

Cezayirli yetkililer pazarlama stratejilerini, başlangıçta 2027 yılında teslim edilmesi planlanan boru hattının tamamlanma tarihine odaklarken, Fas'ın teslim tarihi ise 2046 olarak planlanıyor.

Cezayir ayrıca boru hattındaki enerji kaynaklarının hibridizasyonunu planlayarak projesi için çevresel bir argüman da ortaya koyuyor. Güneş enerjisi ve doğalgazın bir arada olduğu hibrid enerji santralleri kurmayı planlayan Cezayir, bölgesindeki metrekare başına 2 bin kilowatt saate denk gelen yılda 3 bin 500 saat güneş ışığından elde edilecek olağanüstü enerji kaynağına dikkati çekiyor. Cezayir kendi projesinin 13 milyar dolar olarak tahmin ettiği maliyetinin şu an 19 milyar dolara yükselmiş olsa da Fas'ın projesinin ise 25 milyar dolar olduğunu belirtiyor. Ayrıca kendi projelerinin sadece üç ülkeden geçtiği için teknik ve diplomatik açıdan daha uygulanabilir olduğunu savunuyor.

Fas ise projenin jeo-ekonomik potansiyeline, Atlantik kıyısında yer alan ve ekonomik faydalarından yararlanacak 13 ülkeyi kapsadığı için ekonomik açıdan daha etkili olduğunu vurgulayarak, Cezayir’in argümanlarına karşılık veriyor. Rabat, ECOWAS yetkililerinin 2022 yılının aralık ayında projenin önce bölgenin ardından ECOWAS'ın enerji ve ekonomik uyumunu sağlayacağını vurgulayarak verdikleri desteğe güveniyor. Buna karşın Cezayir, projesinin boru hattı projesinde yer alan 13 ülkeden dokuzu tarafından imzalandığını da ekliyor.

Cezayir ile petrol devi Total Energies ve Fas ile dev enerji şirketi Shell Energy arasında imzalanan bazı prensip anlaşmaları, boru hattıyla ilgili rekabetin Avrupa ve Sahra altı ülkelerini de kapsayacak şekilde genişleyebileceği riski oluşturuyor.