عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Dünya Bankası: Yemen'de barış ekonomide büyümeyi sağlayacak

Yemen’de Petrol ihracatına getirilen kısıtlamalar nedeniyle bu yıl ülke ekonomisinde daralma bekleniyor.

Husilerin kontrolündeki Yemen'in başkenti Sana'da yaya köprüsünden bir adam iniyor. (AFP)
Husilerin kontrolündeki Yemen'in başkenti Sana'da yaya köprüsünden bir adam iniyor. (AFP)
TT
TT

Dünya Bankası: Yemen'de barış ekonomide büyümeyi sağlayacak

Husilerin kontrolündeki Yemen'in başkenti Sana'da yaya köprüsünden bir adam iniyor. (AFP)
Husilerin kontrolündeki Yemen'in başkenti Sana'da yaya köprüsünden bir adam iniyor. (AFP)

Dünya Bankası, petrol ihracatına getirilen kısıtlamalar ve devam eden ateşkes müzakereleri göz önüne alındığında, bu yıl için Yemen'deki makroekonomik beklentilerin oldukça belirsiz olduğunu vurguladı. Ancak kalıcı bir ateşkes veya barış sağlanması durumunda, ulaşım, ticaret, mali akışlar ve yeniden yapılanma finansmanında beklenen hızlı toparlanma ile Yemen ekonomisinin bu anlaşmadan sonraki aylar içinde daha sürdürülebilir bir büyüme kaydedebileceğini belirtti.
Dünya Bankası’nın Yemen'deki ekonomik duruma ilişkin yakın tarihli bir raporunda, bu yılın ikinci yarısında petrol ihracatının geçen yılın ilk yarısındaki seviyesinde yeniden başlayacağı varsayılsa bile, reel ekonomik faaliyetin 2023 yılı boyunca 0,5 puan daralması bekleniyor.
Dünya Bankası, kalıcı bir ateşkes veya barış sağlanması durumunda, “Ulaşım, ticaret, mali akışlar ve yeniden yapılanma finansmanında beklenen hızlı toparlanma ile Yemen ekonomisinin böyle bir anlaşmadan sonraki aylar içinde daha sürdürülebilir bir büyüme kaydedebileceğini ve orta vadede büyümenin bir barış anlaşmasına ve yeniden yapılanma için uluslararası finansmanla desteklenen güçlü reform ve toparlanma çabalarına bağlı olması beklentisinde olduğunu” belirtti.
Rapora göre Rusya'nın Ukrayna'yı işgali de dahil olmak üzere ağırlaşan krizlerin ekonomik etkileri nedeniyle insani ihtiyaçlar kötüleşirken, Yemen'deki koşullar hem iç hem de dış faktörler nedeniyle son bir yılda oldukça değişkenlik gösterdi. Ülke çapında gerçekleşen geçici ateşkes, dış yardım, yüksek petrol fiyatları ve bazı ekonomik reformların büyümeyi hızlandırdığını belirterek, ateşkesin sona ermesinin ekonominin istikrarı üzerindeki baskıyı yenilediği konusunda uyardı.
Dünya Bankası raporunda, Yemen ekonomisinin karşı karşıya olduğu risklere dikkat çekilerek bunların çeşitli tarafların siyasi çıkmazına ek olarak terör faaliyetlerin dönüşü, ticaret hadlerindeki şoklar ve doğal afetlerle bağlantılı olduğu ve tüm bunların Yemen'in geleceği için büyük bir tehlike oluşturduğu belirtildi. Raporda, hükümetin parasal ve makroekonomik istikrara odaklanmaya devam etmesinin ve politika ile kurumsal kapasitenin güçlendirilmesinin acil ekonomik görünümü iyileştirmeye yardımcı olabileceği ifade edildi.
Raporda belirtilenlere göre, Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde sağlanan geçici ateşkes, yönetimin Başkanlık Konseyi’ne devri, Suudi Arabistan ile Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) 3,3 milyar dolarlık finansman yardım paketini açıklaması, Aden'de bulunan Yemen Merkez Bankası'ndaki 2 milyar dolarlık mevduat, maliye ve para politikası reformları da dahil olmak üzere, sayılanların tümü geçtiğimiz yıl boyunca ekonomik faaliyetlerde gelişmelere yol açtı.
Raporda, ateşkes süresinin uzatılmadan sona ermesinin ve Husilerin hükümetin petrol ihracat tesislerine yönelik bir dizi saldırı gerçekleştirmesinin, hükümetin mali gelirlerinde ve Aden'deki Yemen Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinde azalmaya neden olduğu belirtildi. Söz konusu gelişmeler kamu harcamalarında da azalmaya neden oldu. Zira Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin düşük seviyede olması, memur maaş ödemelerini, artan cari açığı, ödemeler dengesini ve kur üzerinde yeniden baskı oluşturulmasını etkiledi.
Raporda, kısa ve orta vadede ekonomik istikrarın ek ve sürdürülebilir dış finansmanın harekete geçirilmesine bağlı olmaya devam edeceği belirtildi. Çünkü ülkede süregelen çatışmalar, petrol sektörünü büyük ölçüde tehlikeye attı. Aynı zamanda (Yemen'deki iki mali makam tarafından) çifte vergilendirmeye, yaygın yolsuzluğa, koordinasyonsuz politikalara ve kurumların çokluğuna ek olarak ülkenin yabancı yatırımı çekme yeteneğini de etkiledi.
Rapor, sivil maaş ödemelerindeki düşüşün ve değişken insani yardımın, zaten istikrarsız yaşam koşullarında yaşayan Yemenli aileler üzerinde ağır etkiler yarattığı ve sonuç olarak, yoksulluk ve gıda güvensizliğinin yaygınlaştığına dikkat çekiyor. Artan gıda fiyatları da ailelerin temel ihtiyaçlarını karşılamasını zorlaştırırken, birincil geçim kaynağı olan tarım, çalkantılı iklim, çevre ve haşere kaynaklı olaylara karşı oldukça savunmasız kalmaya devam ediyor.
Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası Grubu'nun tahminlerine göre, reel gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) 2022 yılında yüzde 1,5 oranında ılımlı bir büyüme kaydetti. Ancak bu ılımlı büyüme hızı, art arda iki yıllık daralmanın ardından belirgin bir iyileşme oldu. Büyüme, özel tüketimden kaynaklandı ve esas olarak para transferleri ve resmi kalkınma yardımı ile finanse edildi.
Rapor, geçtiğimiz yaz boyunca eşi benzeri görülmemiş şiddetli yağmurların üretimi etkilediğini, bunun da mali koşullar açısından ekonomik büyümenin kısılmasına neden olduğunu açıkladı. Geçen yılın ilk üç çeyreğinde hükümetin denk bütçe sağlama yolunda ilerlediği, ancak ateşkesin sona ermesi ve bunu takiben petrol ihracatı kısıtlamalarıyla gelirlerin önemli ölçüde azaldığı ve sonuç olarak da mali açığın 2021 yılına kıyasla GSYİH'nın yüzde 2,2'sinde değişmeden sabit kaldığı belirtildi. Açık, 2022 yılının son çeyreğinde enflasyon baskısına katkıda bulunan nakit kaynaklar aracılığıyla finanse edildi.
Ekonomik beklentiler
Dünya Bankası, iç ve dış faktörlerin bir araya gelmesiyle ülkenin ithalat faturasının 2021 yılında GSYİH’nin yüzde 46,4'ünden geçen yıl yüzde 59,7'ye çıkmasına neden olduğunu ve ihracatın, transferlerin ve bağış yardımlarının ithalattan çok daha düşük olduğunu belirtti. Bu, 2022 yılında önemli ölçüde daha büyük bir cari açığa (GSYİH'nın yüzde 14’ü) yol açtı. (Aden'deki Yemen Merkez Bankası verileri)
Açık, Yemen Merkez Bankası'ndaki döviz rezerv hesaplarının yurtdışında yatırılması ve Yemen'in IMF'nin özel çekme haklarındaki yüzde 50'sinin tasfiyesi de dahil olmak üzere tek seferlik mali girişlerle finanse edildi.
Rapora göre, küresel emtia fiyatlarındaki keskin artış, meşru hükümet ile Husi bölgeleri arasındaki eşitsizliğe rağmen Yemen'in 2022 yılında yaklaşık yüzde 30'a yükselen enflasyon oranını etkiledi (Ortak Piyasa İzleme Girişimi verileri). Ayrıca başta gıda fiyatları olmak üzere emtia fiyatlarındaki artış, enerji ve tüketim arayan haneleri olumsuz etkiledi. Bu da gıda güvensizliği ve yoksulluğun artmasına neden oluyor.
Rapora göre, petrol ihracatına getirilen kısıtlamalar ve devam eden ateşkes müzakereleri dikkate alındığında, 2023 yılı için makroekonomik beklentiler halen oldukça belirsiz. Raporda, kısa vadede ekonomik istikrarın büyük ölçüde öngörülebilir ve sürdürülebilir döviz akışlarına ve siyasi-askeri gelişmelere bağlı olduğu vurgulandı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Mısır–ABD arasında İsrail gaz anlaşmasına yönelik söylem farkı ne anlama geliyor?

2017’de New York’ta BM Genel Kurulu toplantıları sırasında yapılan Sisi–Netanyahu görüşmesinden bir kare
2017’de New York’ta BM Genel Kurulu toplantıları sırasında yapılan Sisi–Netanyahu görüşmesinden bir kare
TT
TT

Mısır–ABD arasında İsrail gaz anlaşmasına yönelik söylem farkı ne anlama geliyor?

2017’de New York’ta BM Genel Kurulu toplantıları sırasında yapılan Sisi–Netanyahu görüşmesinden bir kare
2017’de New York’ta BM Genel Kurulu toplantıları sırasında yapılan Sisi–Netanyahu görüşmesinden bir kare

Mısır’ın, İsrail ile imzalanan büyük ölçekli gaz anlaşmasını “tamamen ticari” olarak nitelendirmesine karşın, ABD anlaşmayı “bölgesel barış sürecine hizmet eden siyasi boyutlar taşıyan” bir gelişme olarak görüyor. Uzmanlar, iki taraf arasındaki bu ton farkının, “her ülkenin anlaşmadan beklediği kazançları ve gelecekte görmek istediği sonuçları ortaya koyduğunu; söylemsel farklılığın gerçekte bir anlaşmazlık değil, nihai hedef olan barışı destekleyen mutabakat anlamına geldiğini” belirtiyor.

Mısır Devlet Enformasyon Kurumu Başkanı Diaa Raşvan, Perşembe akşamı yaptığı açıklamada, “İsrail ile yapılan gaz anlaşmasının tamamen ekonomik nitelikte olduğunu, zamanlaması ve içeriğinin siyasi dosyalarla bir ilgisinin bulunmadığını” söyledi. Raşvan, İsrail Gazze’den çekilmediği sürece bu anlaşmanın Mısır’ın siyasi duruşunu değiştirmeyeceğini vurguladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı ise Perşembe günkü açıklamasında, İsrail hükümetinin Chevron şirketi aracılığıyla Mısır ile yapılan gaz anlaşmasına onay vermesini “Amerikan iş dünyası ve bölgesel iş birliği açısından önemli bir başarı” olarak değerlendirdi. Açıklamada, “İsrail–Mısır gaz anlaşmasının enerji güvenliğini güçlendirdiği gibi Gazze’de istikrarın sağlanması ve yeniden inşa çabalarına da destek sunduğu” ifade edildi.

Ahram Stratejik Araştırmalar Merkezi’nden siyaset analisti Amr Şubki, tarafların söz konusu anlaşmayı temelde ticari ve ekonomik bir ortaklık olarak değerlendirdiğini ifade etti. Şubki, “ABD bu anlaşmaya siyasi bir rol yüklüyor. Washington, mutabakatı, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında görüşme zemini oluşturacak bir mekanizma şeklinde konumlandırıyor” diye konuştu. Analiste göre Mısır ise siyasi ilerlemenin ancak Filistin meselesine çözüm bulunması, Gazze’nin yeniden ayağa kaldırılması ve zorunlu göç ihtimalinin tamamen ortadan kalkmasıyla mümkün olacağı görüşünde.

Ahram Stratejik Araştırmalar Merkezi danışmanı Imad Gad, mutabakatın büyüklüğü ve zamanlamasının, onu ticari düzeyin ötesine taşıdığını ifade etti. Gad, “Bu hamle, iki ülke arasındaki ilişkilerde olumlu bir döneme girildiğine ve Sisi–Netanyahu görüşmesi için diplomatik hazırlık yapıldığına işaret ediyor. Görüşme gündeminin merkezinde Gazze, Filistin sorunu ve Mısır’ın ulusal güvenliği olacak” dedi.

Mısır ulusal güvenlik uzmanı Muhammed Abdülvahid ise iki ülke söylemine dair farklılığın bir anlaşmazlık değil, “çıkar temelli bir uyumun göstergesi” olduğunu söyledi. Abdülvahid’e göre, “Kahire’nin anlaşmayı ekonomik çerçevede sunması iç kamuoyuna yönelik bir mesaj niteliğinde; Mısır’ın Filistin dosyasında bağımsız karar aldığı ve anlaşmaların bu tutumu etkilemeyeceği mesajı veriliyor.” Abdülvahid, Amerikan söyleminin ise “ABD’nin Orta Doğu’da tansiyonu düşürme ve İran’a karşı bölgesel ortaklıkları güçlendirme hedefinin” parçası olduğunu ifade etti.

Raşvan’ın açıklamaları ayrıca, bir hafta önce Mısırlı yetkililerin Şarku’l Avsat’a yaptığı, “Gaz anlaşmasının Mısır’ın, ABD aracılığında planlanan Sisi–Netanyahu görüşmesine dair değerlendirmesini etkilemeyeceği” yönündeki açıklamalarla örtüşüyor. Mısır’ın şartlarının, “Şarm eş-Şeyh anlaşmasının tüm maddelerinin uygulanması, Gazze’den tam çekilme ve Filistinlilerin zorunlu göç planlarının tamamen durdurulması” olduğu vurgulanmıştı.

İsrail Başbakanı Netanyahu, Çarşamba günü Mısır’a büyük ölçekli gaz satışına onay verdiğini duyurdu. İsrailli “NewMed Energy” şirketi, anlaşma değerinin 35 milyar dolar olduğunu açıkladı.

Görsel kaldırıldı.
Mısır Genelkurmay Başkanı’nın geçen yıl sonunda İsrail sınırına yakın bölgedeki ziyaretinden bir kare

Washington merkezli Hudson Enstitüsü araştırmacısı Richard Weitz, “Mısır’ın, Gazze konusunda kendi taleplerinde ısrarcı olduğunu göstermek amacıyla anlaşmanın siyasi etkilerini küçümsediğini; ABD’nin ise anlaşmanın siyasi yansımalarını büyüterek barış sürecine ivme kazandırmaya çalıştığını” söyledi.

New York’ta yaşayan ABD uzmanı Muhammed Sattouhi ise “her tarafın meseleyi kendi bakış açısıyla okuduğunu” belirterek, “Ekonomik, siyasi, psikolojik ve toplumsal faktörlerin iç içe geçtiği güncel tablo nedeniyle, böyle bir anlaşmanın 7 Ekim 2023 öncesi dönemde aynı etkide olmayacağını” ifade etti.

Sattouhi, Trump yönetiminin Ortadoğu anlaşmazlıklarının çözümünü giderek daha zor gördüğünü, bu nedenle “İsrail’in kabul etmeyeceği tavizler gerektiren bir barış sürecine enerji harcamak istemediğini” söyledi. Uzman, Trump yönetiminin, “bölgede ekonomik ve ticari çıkar ağları oluşturarak savaşların önünü kesme yaklaşımını benimsediğini” belirtti; ancak bu teorinin, “tarihi ve siyasi gerçekliklerin ağırlığını hesaba katmadığını” vurguladı.

Axios’un aktardığı bilgilere göre, Washington yönetimi Sisi ile Netanyahu’yu bir araya getirecek bir zirve için ara buluculuk yürütüyor.

İsrail basınında son günlerde yer alan haberlerde, Mısır’ın ABD planına yeşil ışık yakabilmesi için “Gazze’den tam çekilme, Şarm eş-Şeyh anlaşmasının uygulanması ve Filistinlilerin yerinden edilme ihtimalinin kesin biçimde sonlandırılması” şartını öne sürdüğü bildirildi.

ARAP DÜNYASI

Sudan’da 19 Aralık devriminin yıldönümü, çatışmaları durdurun çağrısıyla anıldı

Aralık 2019’da, Atbara kentinden gelen kalabalıklar, başkent Hartum’daki mevkidaşlarıyla birlikte devrim yıl dönümünü kutluyor (AFP)
Aralık 2019’da, Atbara kentinden gelen kalabalıklar, başkent Hartum’daki mevkidaşlarıyla birlikte devrim yıl dönümünü kutluyor (AFP)
TT
TT

Sudan’da 19 Aralık devriminin yıldönümü, çatışmaları durdurun çağrısıyla anıldı

Aralık 2019’da, Atbara kentinden gelen kalabalıklar, başkent Hartum’daki mevkidaşlarıyla birlikte devrim yıl dönümünü kutluyor (AFP)
Aralık 2019’da, Atbara kentinden gelen kalabalıklar, başkent Hartum’daki mevkidaşlarıyla birlikte devrim yıl dönümünü kutluyor (AFP)

Sudanlı siviller, Beşir iktidarını deviren Aralık Devrimi’nin yıldönümünü ülkenin çok sayıda kentinde düzenledikleri protesto eylemleriyle andı. Sosyal medya üzerinden yapılan kampanyalarla desteklenen bu etkinliklerde, savaşın durması ve sivil yönetime dönüş çağrısı öne çıktı.

Bu gelişmeler yaşanırken, Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Güney Kordofan Eyaleti’nin başkenti Kadugli yakınlarındaki “Brno” kasabasının tamamında kontrol sağladığını duyurdu. HDK, kasabada geçtiğimiz ay yeniden hâkimiyeti ele alan orduya karşı bölgedeki varlığını güçlendirdiğini bildirdi.

HDK tarafından yapılan açıklamada, güçlerin sert çatışmaların ardından Güney Kordofan’ın kuzeydoğu kırsalında yer alan Brno’da “önemli saha kazanımları” elde ettiği belirtildi. Ordu birliklerinin ağır topçu ve zırhlı araçlarla bölgedeki HDK mevzilerine saldırdığı ileri sürülen açıklamada, çatışmaların sonunda HDK’nın kasabaya tamamen hâkim olduğu ve çevre hattında konuşlandığı kaydedildi.

Brno, Güney Kordofan eyaletinde yer alan ve başkent Kadugli’ye yaklaşık 30 kilometre uzaklıkta bulunan önemli bir tarım bölgesi olarak biliniyor. Ordu, kasabayı 17 Kasım’daki şiddetli çatışmaların ardından HDK ve müttefiki Sudan Halk Kurtuluş Hareketi–Kuzey’den geri almıştı.

Kordofan’da kuşatma genişliyor

HDK ve müttefiki Abdulaziz el-Hilu’ya bağlı Sudan Halk Kurtuluş Hareketi, Güney Kordofan’ın Kadugli ve Delenc dahil birçok stratejik kentini kuşatma altında tutuyor. Hareket, Kadugli’nin güneydoğusundaki Kauda bölgesini de kontrol ediyor.

Orduya bağlı 22’nci Tümen’in Batı Kordofan’daki Abnusa’da ele geçirilmesinin ardından HDK, Güney Kordofan üzerindeki baskıyı arttırdı ve eyaletin ana kentlerini ağır topçu ve SİHA saldırılarıyla hedef almaya başladı. Kadugli ve Delenc bu saldırıların merkezinde bulunuyor. Ordu da HDK mevzilerine topçu atışları ve insansız hava araçlarıyla karşılık veriyor.

Bu hafta boyunca HDK, Kuzey ve Güney Kordofan eyaletlerindeki birçok kente intihar tipi ve saldırı amaçlı SİHA operasyonları düzenledi. Saldırılarda onlarca kişi hayatını kaybetti; ölenler arasında BM barış gücü misyonu UNISFA’dan altı asker de bulunuyor. HDK’ya bağlı SİHA’lar perşembe günü ülkenin kuzeyindeki Atbara kentini de vurdu; en az beş kişi yaşamını yitirdi. Şehrin elektrik santralinin hedef alınması, bazı eyaletlerde elektrik kesintilerine yol açtı.

19 Aralık anmaları ve protestolar

Savaştan kaynaklanan baskı ortamına rağmen aktivistler, Aralık Devrimi’nin beşinci yıldönümünü anmak için protesto çağrıları yaptı. Sosyal medya platformlarında “çevrim içi gösteriler” düzenlendi, sivil yönetime dönüş talebi yeniden gündeme taşındı.

sxdfrgt
19 Aralık Devrimi’nin yıl dönümünü kutlamak için Facebook’ta yayımlanan bir afiş

Başkent Hartum’un ikiz şehri Omdurman’da yüzlerce genç, devrimin sloganlarını atarak meydanlarda toplandı. Polis, göstericileri göz yaşartıcı gazla dağıttı. “Özgürlük, Barış ve Adalet” ile “Ordu kışlaya, Cancavid dağıtılsın” sloganları öne çıktı.

Tanık ifadelerine göre, polis bazı alanlarda cop kullanarak göstericileri dağıttı ve Şambat Köprüsü yakınlarında da kovalamaca yaşandı.

Port Sudan’da da benzer protestolar düzenlendi. Protestolarda savaşın sona ermesi talep edildi. Gedaref Eyaleti’nde ise çok sayıda gösterici gözaltına alındı.

Çevrim içi platformlarda Aralık Devrimi’nin kazanımlarının savaşla hedef alındığı vurgulandı ve sivil yönetime dönüş çağrıları yinelendi. Aktivistler, protestoları “baskı, korkutma ve işbirliği suçlamalarına karşı bir meydan okuma” olarak niteledi.

Sudan’da 19 Aralık, 2018’de Atbara’da ekmek fiyatlarına karşı başlayan ve tüm ülkeye yayılan protestoların yıl dönümü olarak biliniyor. Bu gösteriler, Nisan 2019’da Ömer el-Beşir yönetiminin devrilmesine yol açmıştı. 25 Ekim 2021 darbesinin ardından ise bu tarih, sivil yönetim ve demokratik geçiş taleplerinin simgesi hâline geldi.

ARAP DÜNYASI

Gazze ateşkes sürecin geleceği Miami’de şekilleniyor

Güney Gazze Şeridi’ndeki Han Yunus’ta, hayır mutfağında dağıtılan gıda yardımlarını almak için bekleyen yerinden edilmiş Filistinliler (AFP)
Güney Gazze Şeridi’ndeki Han Yunus’ta, hayır mutfağında dağıtılan gıda yardımlarını almak için bekleyen yerinden edilmiş Filistinliler (AFP)
  • Kahire: Muhammed Mahmud
TT
  • Kahire: Muhammed Mahmud
TT

Gazze ateşkes sürecin geleceği Miami’de şekilleniyor

Güney Gazze Şeridi’ndeki Han Yunus’ta, hayır mutfağında dağıtılan gıda yardımlarını almak için bekleyen yerinden edilmiş Filistinliler (AFP)
Güney Gazze Şeridi’ndeki Han Yunus’ta, hayır mutfağında dağıtılan gıda yardımlarını almak için bekleyen yerinden edilmiş Filistinliler (AFP)

Gazze Şeridi’nde 10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasına geçişte yaşanan tıkanıklık sürerken, ABD’nin Florida eyaletindeki Miami kentinde arabulucuları bir araya getiren yeni bir görüşme gerçekleştiriliyor.

Arabulucuların, “anlaşmanın ikinci aşamasına dair bir taslağın ele alınacağını” söylediği toplantı, uzmanlara göre “İsrail’in geri çekilme mekanizmasının nasıl uygulanacağı, istikrar güçlerinin konuşlandırılması ve Hamas’ın silahsızlandırılması” gibi başlıklarda ortaya çıkan boşlukları gidermeye yönelik adımlar kapsamında değerlendiriliyor. Aynı uzmanlar, gelecek ay somut ilerleme ihtimalinin bulunduğunu aktarıyor.

Miami’de düzenlenen toplantı, ABD Başkanı’nın özel temsilcisi Steve Witkoff’u, Katar, Mısır ve Türkiye’den üst düzey yetkililerle bir araya getiriyor. Görüşme; ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasını ilerletmeyi amaçlıyor. Beyaz Saray’dan bir yetkili de Perşembe günü AFP’ye yaptığı açıklamada süreci doğruladı.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, Çarşamba günü Washington ziyareti sırasında, arabulucuların Cuma günü ikinci aşamaya ilişkin taslak üzerinde görüşmek üzere hazırlanmakta olduğunu duyurdu.

Toplantı öncesinde açıklama yapan Hamas Siyasi Büro üyesi Basim Naim ise, “Halkımız bu görüşmelerden, İsrail tarafından işlenen ihlallerin tamamen durdurulmasını ve işgalin Şarm eş-Şeyh anlaşmasının gerekliliklerine uymasının sağlanmasını bekliyor” ifadelerini kullandı.

Filistinli siyasi analist Dr. Ayman el-Raqab, “Miami toplantısının, İsrail’in çekilme sürecinin uygulanması, istikrar güçlerinin konuşlandırılması ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına ilişkin boşlukların giderilmesine yönelik bir girişim olduğunu” belirtti ve mevcut diplomatik hızın sürmesi halinde gelecek ay somut adımların gündeme gelebileceğini söyledi.

Raqab, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Washington’dan beklentinin, Miami toplantısında anlaşmanın uygulanmasını desteklemesi gerektiğini; Gazze’nin bölünmesi ya da yeni bir Refah düzeni oluşturması yönünde adımlardan uzak durması olduğunu ifade etti. Raqab “İkinci aşamadaki boşluklar, İsrail’in çekilmesinin uygulanması, istikrar güçlerinin konuşlandırılması ve Hamas’ın silahsızlandırılmasıyla ilgili. Bu nedenle yapılması gereken, İsrail’in beklentilerine hizmet eden Amerikan tasarıları değil, uygulamaya yönelik somut çözümler üretmektir” dedi.

 

Öte yandan

edfvf
Gazze’nin Rimal Mahallesi’nde, 2023 yılında yıkılan bir binanın enkazında Selim ailesinin cenazelerini arayan Filistinli sivil savunma görevlileri (AFP)

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Cuma günü Kahire’de Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı görüşmede, BM Güvenlik Konseyi’nin 2803 sayılı kararının uygulanmasının ve Refah Sınır Kapısı’nın iki yönde çalışmasının önemini vurguladı. Lavrov da Gazze’de ateşkesin sürdürülmesi için diplomatik çabaların devam etmesi gerektiğini söyledi.

Mısır Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasına göre Abdulati, aynı gün Cezayir Dışişleri Bakanı Ahmed Attaf ile de bir araya gelerek, ateşkesin kalıcı hale getirilmesi, ikinci aşamanın yükümlülüklerinin hayata geçirilmesi, insani yardımların engelsiz geçişi, erken iyileşme ve yeniden inşa sürecinin başlaması için koşulların oluşturulması konularını ele aldı. Abdulati ayrıca, Filistin topraklarının bütünlüğünü tehlikeye atabilecek veya Filistin meselesini tasfiye etmeye yönelik her türlü adıma karşı olduklarını belirtti.

AB Konseyi de Brüksel’de düzenlenen AB zirvesinin ardından yaptığı açıklamada, BM’nin 2803 sayılı kararını memnuniyetle karşıladığını duyurdu. Karar, Gazze’de çatışmanın sona erdirilmesi planı kapsamında geçici “Barış Konseyi” ve “uluslararası istikrar gücü” oluşturulmasını öngörüyor. AB liderleri, kararın tam uygulanmasının önemini vurguladı ve Gazze’de kalıcı güvenlik istikrarının sağlanması gerektiğini kaydetti. Avrupa Birliği ayrıca uluslararası hukuka ve iki devletli çözüme bağlılığını yineledi.

Dr. el-Raqab, Mısır’ın, Katar ve Türkiye ile birlikte ilerleme sağlanması konusunda umutlu olduğunu ve bu sürecin Avrupa desteğiyle güçlendiğini ifade etti. Ayrıca, ay sonunda İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Donald Trump arasında yapılması beklenen görüşmenin sürecin seyrinde belirleyici olacağını söyledi.