Kral Abdulaziz cüneyhinden Aramco kuponuna: Suudi Arabistan para biriminin hikayesi

Aramco kuponu (Şarku’l Avsat)
Aramco kuponu (Şarku’l Avsat)
TT

Kral Abdulaziz cüneyhinden Aramco kuponuna: Suudi Arabistan para biriminin hikayesi

Aramco kuponu (Şarku’l Avsat)
Aramco kuponu (Şarku’l Avsat)

Kurucu Kral Abdulaziz bin Abdurrahman, 1950’de ilk ulusal para birimi için Suudi cüneyhinin basılmasını emretti. Suudi cüneyhinin çıkarılmasının, Aramco’nun kurulmasına ve İkinci Dünya Savaşına kadar uzanan koşulları bulunuyor. Ardından ise ülkede kağıt üzerinden işlemlerin başlangıcı niteliğinde Aramco kuponu çıkarıldı.

O günlerde bir çalışanın aylık maaşı 10 ratl (4,5 kilogram) ağırlığı civarındaydı. 1932’de ise Aramco, para değerindeki Aramco kuponlarını çıkardı.

Suudi Arabistan Krallığı, Standard Oil of California (SOCAL) ile petrol arama yönünde imzaladığı anlaşmada, petrol gelirlerinden payına düşenin, yalnızca altın paralarla veya benzeri Amerikan ya da Fransız altın paralarıyla ödenmesini şart koşmuştu. Ancak 1945 ve ardından gelen yıllarda İkinci Dünya Savaşı nedeniyle İngiliz para biriminde kıtlığın yaşanması, Aramco'yu zora soktu. ABD'deki Philadelphia’da basılan madeni paralar, kalite açısından İngiliz para birimine benziyordu. Petrolün değerini Suudi devletine ödemek için bu paralara Aramco kuponu adı verildi.

Suudi para uzmanı Muhammed Amir el-Harbi, Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, “Aramco kuponları bir dolar ve dört dolar cinsindendi. Dolaşıma sokulmayan bu para birimi, daha sonra ise eritildi. Kral Abdulaziz, 1960’de emrettiği üzere Suudi cüneyhi basıldı. Bir Aramco çalışanının aylık ücreti yaklaşık 10 ratl gümüş ağırlığındaydı. Aramco, çalışanlarının maaşlarını ödemek için ayda 60 ton gümüşü taşımak, depolamak, korumak ve hazırlamak zorundaydı. Bu, çok sayıda tezgah ve çalışanın yanı sıra, bir kamyon filosu ve kamyonları para çantalarından yükleyip boşaltacak çok sayıda çalışan ile gerçekleştiriliyordu” açıklamalarında bulundu.

O dönemde çıkarılan Aramco kuponları, birkaç yıl süreyle kağıt para olarak kullanıldı. Harbi’nin ifade ettiğine göre bu kuponlar, 1952’de Kral Abdulaziz döneminde devlet tarafından basılan ve ‘hacı makbuzları’ adı verilen kağıt para birimlerine dönüştürüldü. Hacıların yükünü hafifletmek için çıkarılan bu para birimi, tüm krallığa yayılarak para birimi olarak kullanıldı.



Mısır ve Katar: Gazze'deki arabuluculuk çabalarımız tutarlı ve kararlı bir şekilde devam ediyor

Gazze Şeridi'nin merkezindeki Bureyc mülteci kampında yerlerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı UNRWA okuluna İsrail saldırısının yapıldığı alanda hayatta kalanları arıyor (AFP
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Bureyc mülteci kampında yerlerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı UNRWA okuluna İsrail saldırısının yapıldığı alanda hayatta kalanları arıyor (AFP
TT

Mısır ve Katar: Gazze'deki arabuluculuk çabalarımız tutarlı ve kararlı bir şekilde devam ediyor

Gazze Şeridi'nin merkezindeki Bureyc mülteci kampında yerlerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı UNRWA okuluna İsrail saldırısının yapıldığı alanda hayatta kalanları arıyor (AFP
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Bureyc mülteci kampında yerlerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı UNRWA okuluna İsrail saldırısının yapıldığı alanda hayatta kalanları arıyor (AFP

Mısır ve Katar bugün ortak bir bildiri yayınlayarak, Gazze'deki insani krizi sona erdirmek için arabuluculuk çabalarını sürdüreceklerini teyit ettiler.

İki ülke, çabalarının “sürekli ve tutarlı olduğunu ve Gazze'deki eşi görülmemiş insani krizi sona erdirmek için ortak bir vizyona dayandığını” ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığına göre iki ülke, çabalarının “insani trajediyi sona erdirecek ve sivillerin korunmasını sağlayacak bir anlaşmaya varmak için ABD ile yakın koordinasyon içinde” olduğunu belirtti.

cdf
Gazze şehrine yayılmış geçici Filistinli mülteci kampı (A.P.)

Gazze’de ateşkes arabulucuları, ABD Başkanı Donald Trump'un bu ay ortasında bölgeyi ziyaret etmeden önce veya ziyaret sırasında Hamas ile İsrail arasında bir anlaşma sağlanması için çaba sarf ediyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, ‘Kahire, Hamas da dahil olmak üzere Filistinli gruplara, ateşkes konusunda bir anlaşmaya varmak amacıyla birkaç gün içinde yeni bir müzakere turu için davet gönderdi’ dedi.

cdfghy
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Bureyc mülteci kampında yerinden edilmiş kişilerin barındığı UNRWA okuluna düzenlenen İsrail hava saldırısı alanını inceliyor (Reuters)

Katar Dışişleri Bakanlığı dün, “Aracıların çabaları, Gazze'deki zorlu durum ve devam eden insani felakete rağmen devam ediyor” dedi. ABD'nin özel temsilcisi Steve Witkoff, ateşkes görüşmelerinde bir ilerleme sağlamak için Mısır, Katar ve İsrail'den yetkililerle neredeyse her gün görüştüğünü söyledi.

Mısır ve Katar, ABD ile koordineli olarak Gazze'deki savaşı durdurmak için arabuluculuk yapıyor. Trump'ın bu ayın ortasında Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni ziyaret etmesi planlanıyor.