Riyad'da dün düzenlenen ilk Suudi Arabistan-Afrika zirvesinde liderler, bir aydan fazla süredir devam eden Gazze'deki savaşın durdurulması ve Filistin halkının beklentilerini karşılayacak şekilde soruna kapsamlı ve adil bir çözüm bulunması gerektiğine vurgu yaptılar. Ayrıca liderler, İsrail'in uluslararası insancıl hukuka yönelik ciddi ihlallerini kınadı.
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bin Abdulaziz, Kral Selman bin Abdulaziz adına zirvenin açılışını yaparak, ülkesinin ve Afrika ülkelerinin güvenliğin ve barışın tesisine katkıda bulunacak işbirliğini güçlendirme konusundaki kararlılığını vurguladı. ‘Gazze Şeridi'nde yaşanan askeri saldırı ve sivillerin hedef alınmasını, İsrail işgal otoritesinin uluslararası insancıl hukuka yönelik devam eden ihlallerini’ kınayarak, bu savaşı ve zorla yerinden edilmeyi durdurmanın ve istikrarın geri dönmesi ve barışın sağlanması için koşulların yaratılmasının gerekliliğine işaret etti.
Zirvenin sonunda yayınlanan Riyad Deklarasyonu’nda, katılımcıların Filistin'deki gelişmeleri tartıştıkları ve Gazze'deki insani kriz konusunda derin endişelerini dile getirdikleri belirtildi. Uluslararası hukuk ve uluslararası insancıl hukuka uygun olarak sivilleri korumanın, işgal altındaki Filistin topraklarında askeri operasyonları durdurmanın ve uluslararası insani yardım kuruluşlarının Filistin halkına yardım sağlama rolünü oynamasına izin vermenin gerekliliğine vurgu yaptılar.
Liderler, İsrail tarafının Gazze'deki saldırıları ve Filistinlilerin zorla yerinden edilmesini durdurması için uluslararası toplumun baskı yapmasının önemini vurguladılar. “Bu, uluslararası insancıl hukuk ve uluslararası hukukun açık bir ihlalidir” diyen liderler, çatışmanın gerçek nedenini, yani İsrail işgalini sona erdirmenin ve iki devletli çözüm ilkesi, Arap Barış Girişimi ve ilgili uluslararası meşruiyet kararları doğrultusunda çatışmaya kapsamlı ve adil bir çözüm bulmak için çabaları yoğunlaştırmanın gerekliliğine dikkati çektiler. Bu, Filistin halkının 1967 sınırları içinde başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir devlet kurma hakkını garanti ediyor.
Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Musa Faki Muhammed, Filistin meselesinin günümüz dünyasında barış ve güvenlik sorunlarının merkezinde olduğunu belirtti. "Afrika, Suudi Arabistan ve Arap dünyasının, Filistin halkının özgürlük, onur, bağımsızlık, güvenlik ve bölgenin tüm ülkeleri ve halkları için istikrar haklarını garanti eden pozisyonunu somutlaştıran acil ve çok pratik bir plan hazırlamamız gerekiyor" dedi.
Cibuti Cumhurbaşkanı İsmail Ömer Guelleh, "Gazze, yeni bir Nekbe yaşıyor ve 2,5 milyon nüfuslu sakinleri, onları işkence eden, yerinden eden, vahşice bombardıman altında hayatlarını belirsizliğe atan Siyonist işgalin rehineleridir. Su, gıda, ilaç, yakıt ve iletişim gibi en temel haklarından ve ihtiyaçlarından mahrum bırakıyor. Bu mevcut durumun tehlikesi, herkesten acil bir yanıt ve Gazze'deki halkımızı ve kardeşlerimizi mümkün olan tüm yollarla kurtarmak için güçlü bir hareketi şiddetle gerektirmektedir" dedi.
Zimbabve Cumhurbaşkanı Emmerson Mnangagwa, Gazze'deki olayları ‘üzücü’ olarak nitelendirdi ve uluslararası insancıl hukukun ihlal edilmesinden duyduğu endişeyi dile getirdi ve bölgede kalıcı barışa yönelik siyasi sürecin yeniden canlandırılması çağrısını yineledi.
Nijerya Cumhurbaşkanı Bola Tinubu, Filistin'deki durumla ilgili endişesini dile getirdi. Suudi Arabistan'ın Filistinlilerin meşru haklarını korumaya olan bağlılığını övdü ve ülkesinin, Birleşmiş Milletler ilkelerine ve tüzüklere uygun olarak Filistin-İsrail çatışmasının barışçıl çözümünü desteklediğini teyit etti. Fildişi Sahili Cumhurbaşkanı Alassane Ouattara ise Gazze'de ateşkes çağrısında bulundu ve Birleşmiş Milletler kararlarının bir parçası olarak iki devletli çözüm yoluyla kalıcı barışın geri dönmesini istedi.
Gine-Bissau Cumhurbaşkanı Umaro Sissoco Embalo, ülkesinin devletler ve halklar arasında barışı ve istikrarı desteklemek için çalıştığını belirtti. Savaşları, çocukların ve savunmasız insanların acılarını sona erdirmenin ve Filistin halkının barış sürecini desteklemek için adil barışçıl çözümler bulmanın gerekliliğine vurgu yaptı.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, Gazze'de yaşanan yıkım, ölüm ve yerinden edilmeden dolayı herkesin endişe duyduğunu ve herkesin Filistin halkının 1967 sınırlarında meşru devletini kurma hakkına sahip olduğunu söyledi. Burhan, Gazze halkına yönelik saldırıların derhal durdurulmasını ve onlara insanca yaşam haklarını elde etmelerine izin verilmesini talep etti.
Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Gazvani, Riyad'da düzenlenen Afrika-Arap Zirvesi'nin, Filistin halkına yönelik dayanışmayı güçlendirmek ve İsrail'in Filistin halkı ve özellikle çocuklar ve kadınlara yönelik işlediği insan hakları ihlallerini kınamak için bir fırsat sağlayacağını vurguladı.
Mauritius Başbakan Yardımcısı ve Cumhurbaşkanı Temsilcisi Muhammed Enver Husnu, İsrail'in devam eden ihlalleri nedeniyle Gazze'de yaşanan Filistin halkının acısına ve insani trajedisine değinerek, bir an önce ateşkes çağrısında bulundu ve sivillere gerekli insani yardımların ulaşmasına izin verilmesini istedi.
Gabon Geçici Cumhurbaşkanı Ali Bongo Ondimba, Gazze'de ateşkes çağrısında bulundu ve uluslararası yasalara saygı gösterilmesini ve Filistinli sivillerin korunmasını istedi. Bongo, ülkesinin, iki devletli çözüm ilkesine uygun olarak barışı sağlama yönündeki uluslararası tutumu desteklediğini vurguladı.