Suudi Arabistan, gelenek harici nedenlerden dolayı akrabalar arasında en yüksek evlilik oranına sahip ülke

Yetkili makamların şiddetle uyardığı bazı sağlık risklerine rağmen, sosyal ve finansal istikrar arayışı da gerekçeler arasında yer alıyor

Bir üniversite profesörü, akraba evliliğinin sebeplerinden birinin de iki taraf arasındaki ilişkinin devamlılığını sağlamak olduğuna dikkat çekiyor / Fotoğraf: AFP
Bir üniversite profesörü, akraba evliliğinin sebeplerinden birinin de iki taraf arasındaki ilişkinin devamlılığını sağlamak olduğuna dikkat çekiyor / Fotoğraf: AFP
TT

Suudi Arabistan, gelenek harici nedenlerden dolayı akrabalar arasında en yüksek evlilik oranına sahip ülke

Bir üniversite profesörü, akraba evliliğinin sebeplerinden birinin de iki taraf arasındaki ilişkinin devamlılığını sağlamak olduğuna dikkat çekiyor / Fotoğraf: AFP
Bir üniversite profesörü, akraba evliliğinin sebeplerinden birinin de iki taraf arasındaki ilişkinin devamlılığını sağlamak olduğuna dikkat çekiyor / Fotoğraf: AFP

Akraba evliliği, Suudi toplumunda birçok bölgede yüzde 58'e varan oranlarda yaygın ve bu, dünyadaki en yüksek akraba evliliği oranlarından biri.

Akraba evliliğinin yüksek oranda kalıtsal hastalıklara neden olması, ülkeyi bu tür hastalıklarda dünyada birinci sıraya getiriyor.

Aile servetinin korunması ve mirasın aile bünyesinde tutulması güdüsüyle ilgili gelenek ve görenekler ve diğer nedenlerden dolayı bu oran yakın zamana kadar yüksek kalmış.

Genetik hastalıklarda ilk sırada

İmam Muhammed bin Suud İslam Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nden araştırmacı Hüda Abdullah El-Hüseyin'in "Akraba evliliği ve kalıtsal hastalıklar" başlıklı araştırmasında araştırmacı, dünyada en yüksek akraba evliliği oranının yüzde 58 ile Suudi Arabistan'da olduğunu, onu yüzde 40 küsür ile Körfez'de Kuveyt, yüzde 49 ile Filistin, yüzde 38 ile Mısır'ın takip ettiğini belirtti.

Suudi Arabistan'da ebeveynlerden çocuklara aktarılan genetik hastalıkların yüzdesi artarak yaklaşık yüzde 57'ye ulaşıyor ve bu oran dünyadaki en büyük oran olarak kabul ediliyor.

Araştırmaya göre Suudi Arabistan'da akraba evliliği engellilik oranının artmasına neden oldu.

800 Suudi çocuktan en az biri akraba evliliği sonucu engelli ve hastalıklı doğuyor.

Bu, Arap ülkeleri ve yabancı ülkelerle karşılaştırıldığında oldukça yüksek bir oran. Amerika'da hastalıklı doğum oranı 4 binde bir.

Bu tür evliliklerden kaynaklanan birçok hastalıkla ilgili olarak birçok tıp dergisi, genetik hastalıklar konusunda ve akraba evliliği alanında uzmanlaşmış en önemli doktorların görüşlerine odaklanan çok sayıda araştırma ve çalışma yayınlamış durumda.

Uzmanlardan biri tehlikenin genleri ebeveynler tarafından taşınan genetik hastalıklarda yattığını söylüyor.

Hastalıklar evlenen çiftte görülmez, ancak evlilikten sonra hem çocuklara hem de torunlara miras olarak geçer.

En ciddi hastalıklar arasında örneğin "Wilson" karaciğer hastalığı, zeka geriliği, beyaz hücreli anemi, orak hücreli anemi ve böbrek yetmezliği yer alır.

Alerjinin yanı sıra epilepsi, diyabet ve kalp hastalıklarının bazı ailelerde arttığı ve akraba evliliği yoluyla çocuklara geçme ihtimalinin daha yüksek olduğu belirtiliyor.

Motivasyonlardan biri zenginliği korumak

Suudi Arabistan'da Sermaye Piyasası Kurumu'na bağlı Ulusal Aile İşletmeleri Merkezi'nin profiline göre, 2017 yılı sonu itibarıyla Merkezin son güncellemesine göre, Krallık'ta faaliyet gösteren aile şirketlerinin sayısı 538 bin aile işletmesine ulaştı.

İşletmelerin yüzde 63'ü Suudi Arabistan'da faaliyet gösteriyor.

Kral Suud Üniversitesi Sosyoloji Profesörü Halid Ömer er-Radian, akrabalar arasındaki evliliği teşvik eden nedenlerden birinin "tarafların gayrimenkul, ev, çiftlik veya para olsun serveti tek bir aile dairesi içinde tutma arzusu" olduğuna dikkat çekiyor.

Bu, aile büyüklerinin veya evlilik ilişkisinin taraflarından birinin ölümü üzerine miras kalması halinde söz konusu.

Radian, açıklamalarına şöyle devam etti:

Kocanın öldüğü birkaç vakayla karşılaştık ve ardından erkek kardeşin, muhtemelen aile baskısı altında, ölen kişinin çocuklarını ve mallarını korumak için erkek kardeşinin dul eşiyle beraber olduğunu gördük. Böylece dul kadının akraba çevresi dışından başka bir kişiyle akrabalığı olması durumunda bu mallar üçüncü bir kişiye devredilmeyecek.

Sosyoloji profesörü, levirat evliliğinin toplumumuzda mevcut olduğunu ve kabul edilebilir olduğunu belirterek, bu evlilik modelinin Yahudiler arasında da uygulandığını, Hıristiyanlar arasında ise bulunmadığını kaydetti.

Zenginliğin parçalanmasını önlemek, akraba çevresi ile evlenmek için güçlü bir motivasyon.

Bireylerin yabancılarla evlilik modeli olan akraba olmayan kişilerle ilişki kurma eğiliminde olduğu kentsel toplumların aksine bu tür evlilik kırsal yerlerde ve Bedevi toplumlarında yaygın.

Yabancılarla evlilik akrabalık ilişkilerinin zayıflığını ve katı yükümlülüklerin bulunmadığını yansıtıyor.

Sosyal bakış açısına göre olumlu yönler

Radian, bu tür evliliğin, genç erkek ve kızı ve özellikle ailelerini uzaktan uygun bir partner arama zahmetinden kurtarması da dahil olmak üzere sosyal açıdan olumlu yönlerine dikkat çekerek şunları söyledi:

Toplumumuzda kiminle evleneceğini iyi bilmek çok önemli. Çünkü ilişki kurmak istediğimiz tarafın itibarı, davranışları, aile geçmişi ve ailesinin itibarı toplumumuzda seçim kriterleri arasında. Bu kriterler evlenmek isteyen genç erkekler veya kızlar tarafından değil, çoğunlukla iki ailenin büyükleri tarafından ayarlanıyor.

Kan veya hısımlık bağına sahip aileler genellikle birbirlerini mekansal yakınlık ve akrabalık nedeniyle tanırlar ve bu durum, birbirleriyle iletişim halinde oldukları ve sürekli ziyarette bulundukları sürece onlara entelektüel ve sosyal yakınlaşma fırsatları sağlar.

Sosyoloji profesörü, kadınların bu konudaki deneyimlerinin önemli olduğuna, çünkü birbirlerini tanıdıklarına ve genellikle seçim sürecini "mühendislik" faaliyeti gibi yürüttüklerine dikkat çekiyor.

Erkekler, mülkiyet ve nikah akdi gibi geri kalan prosedürleri, iki ailedeki kadınların daha önce kararlaştırdığı şekilde tamamlar.

Akraba evliliğinin bir diğer nedeni de iki taraf arasındaki ilişkinin devamlılığını sağlamak.

Örneğin gencin kuzeni ile olan evliliği, evlilik ilişkisinin devamını sağlamak için iki ailenin baskı kurması ve müdahale etmesi nedeniyle boşanmanın veya iki tarafın ayrılmasının önüne geçmekte.

Ayrıca genç bir adam, kuzeninden boşanmayı çok zor bulabilir.

Çünkü bu, çekirdek ailede veya her iki tarafın da ait olduğu geniş ailede bir sürtüşmeye neden olabilir ki bu, herkesin genellikle kaçındığı bir şey.

Akrabalarla evlenmenin son nedeni, ilişkideki tarafların köken, sınıf, soy veya iki tarafın sosyal ve ekonomik durumu açısından eşitliğini sağlamak; bu da evliliğin başarısına ve sürdürülebilirliğine yardımcı olur.

 

Independent Arabia - Independent Türkçe



Dünya Bankası, küresel zorluklara rağmen Körfez ekonomilerinin bu yıl yüzde 3,2 oranında büyümesini bekliyor

Riyad'daki İmam Turki bin Abdullah Camii önünde yürüyen kadınlar (AFP)
Riyad'daki İmam Turki bin Abdullah Camii önünde yürüyen kadınlar (AFP)
TT

Dünya Bankası, küresel zorluklara rağmen Körfez ekonomilerinin bu yıl yüzde 3,2 oranında büyümesini bekliyor

Riyad'daki İmam Turki bin Abdullah Camii önünde yürüyen kadınlar (AFP)
Riyad'daki İmam Turki bin Abdullah Camii önünde yürüyen kadınlar (AFP)

Dünya Bankası'na göre Körfez İşbirliği Konseyi’ne (KİK) üye ülkelerin ekonomileri, petrolden uzaklaşma çabalarının da etkisiyle, değişken bir küresel ekonomik ortamda dayanıklılık gösterdi. Dünya Bankası, KİK ülkelerindeki ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 3,2, gelecek yıl ise yüzde 4,5 olmasını bekliyor.

Dünya Bankası'nın bu yılki büyüme tahmini, aralık ayında yaptığı yüzde 4,2'lik önceki tahmininden daha düşük olurken, gelecek yıl tahmini yüzde 4,2'den yüzde 4,5'e yükseldi.

Dünya Bankası'nın Körfez ülkeleri için öngördüğü büyüme tahminleri

Dünya Bankası'nın ‘Akıllı Harcamalar ve Daha Güçlü Ekonomik Sonuçlar: KİK Refahı için Mali Politikalar’ başlıklı raporuna göre, bölge 2023'te yüzde 0,3 olan ekonomik büyümesini 2024'te yüzde 1,7'ye yükseltti.

Dünya Bankası, KİK ekonomilerinin, petrolden uzaklaşma çabalarının da etkisiyle, değişken bir küresel ekonomik ortamda dayanıklılık gösterdiğini belirtiyor. Küresel enerji piyasaları bölge ekonomilerinde önemli bir rol oynamaya devam ederken, petrol dışı ekonomik büyüme hızlanıyor ve daha dengeli bir kalkınma modelini besliyor.

juıo
Doha'daki Sûk Vâkıf'ta açık dükkanların önünden geçen bir adam (AFP)

Dünya Bankası Körfez Bölge Direktörü Safaa El Tayeb El-Kogali, “KİK ülkelerinin küresel belirsizlik karşısında gösterdikleri direnç ve ekonomilerini çeşitlendirmeye devam etmeleri, uzun vadeli refaha olan güçlü bağlılıklarını gösteriyor. Stratejik mali konsolidasyon politikaları, hedefe yönelik yatırımlar, inovasyon ve girişimciliğe güçlü bir şekilde odaklanma ve gençler için istihdam yaratma, büyüme ve istikrarın sürdürülmesi açısından kritik önem taşıyor” ifadelerini kullandı.

Petrol dışı sektörde rekor büyüme

Petrol dışı sektör, yüzde 3,7 oranında büyüme göstererek dayanıklılığını göstermeye devam etti. Dünya Bankası'na göre KİK ülkelerinde uygulanan özel tüketim, yatırım ve yapısal reformlar bu büyümeye önemli katkı sağladı.

Dünya Bankası, küresel enerji fiyatlarını istikrara kavuşturmayı amaçlayan OPEC+ üretim kesintileri nedeniyle KİK ekonomilerinin 2024 yılında petrol sektöründe yüzde 3'lük bir daralma gördüğünü belirtiyor. Ancak bu daralma bölgedeki genel büyümeyi durdurmadı ve genel büyüme oranı yüzde 1,8'e yükseldi. Banka bu artışı büyük ölçüde yüzde 3,9 gibi etkileyici bir oranda büyüyen petrol dışı sektördeki dirençli genişlemeye bağladı. Suudi Arabistan, Bahreyn, Umman, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) bu büyümeye katkıda bulundu. Petrol dışı faaliyetlerdeki bu genişlemenin yüzde 50'sinin özel tüketimden, diğer yarısının ise kamu tüketimi ve sabit yatırımlardan kaynaklandığı tahmin ediliyor.

Dünya Bankası'nın Körfez ülkelerindeki petrol ve petrol dışı büyüme tahminleri

Dünya Bankası, Suudi Arabistan için petrol dışı sektör büyümesinin 2024 yılında hizmetler sektörü öncülüğünde yüzde 4,3 ile güçlü olduğunu belirtti. Vizyon 2030, tanıtılmasından bu yana petrol dışı sektörlerin GSYİH içindeki payının yüzde 45,4'ten yüzde 54,8'e yükselmesiyle çeşitlendirmeyi teşvik etmeye devam ediyor.

thy
Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'ın havadan görünümü (AFP)

Dünya Bankası, petrol dışı sektörün orta vadede yüzde 4,97'lik istikrarlı bir büyüme oranını korumasını beklemekte; bu da ‘bölgede devam eden ekonomik çeşitlendirme çabalarının başarısını teyit ediyor.’

Küresel ticaret zorlukları

Dünya Bankası'na göre, KİK'in ekonomik çeşitlendirme çabalarının önündeki zorluklar küresel ticareti çevreleyen belirsizlikle bağlantılı. Bu etki, petrol ihracatına olan talebin yanı sıra dış kaynaklı malzeme ve malların tedariki yoluyla da kendini gösterebilir.

Küresel talep tarafında, ticaret politikaları ve gümrük tarifeleri üzerindeki belirsizlik, küresel ekonomik faaliyetlerde yavaşlamaya yol açabilir ve KİK için kilit bir ihracat ürünü olmaya devam eden petrole yönelik küresel talebi olumsuz etkileyebilir.

Çin'deki iş ve tüketici dinamiklerindeki değişiklikler, iki ülke arasındaki güçlü ticari bağlar göz önüne alındığında KİK üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Aynı zamanda belirsizlik, KİK'teki yapısal reformların hızlandırılması için bir fırsat teşkil edebilir.

Düşük enflasyon

Körfez genelinde enflasyon düşük seyretmeye devam ediyor. 2024 yılındaki faiz indirimine rağmen, 2024 yılında enflasyon ortalaması yüzde 2 civarında gerçekleşti ve 2023 yılındaki yüzde 2,2'lik ortalamaya kıyasla daha da düştü. 2024 yılında, önceki yıllardan farklı olarak, tüm KİK ülkeleri, döviz kuru dolara sabitlendiği için Fed'in kararları doğrultusunda faiz indirimi yaşadı.

Dünya Bankası raporu, makroekonomik istikrarın sağlanması ve büyümenin teşvik edilmesinde mali politikaların etkinliğini ele alıyor. Petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar bölgedeki birçok ülkede kamu bütçeleri üzerinde bir baskı kaynağı olduğundan bu konu özellikle önemlidir. Bazı KİK ülkelerinin 2025 yılında aşırı mali açıklar vermesi bekleniyor ve bu da mali politikaların etkinliğini anlama ihtiyacını vurguluyor.

cdfvgthy
Dubai’de bir yat (AFP)

Rapor, KİK bölgesinde kamu harcamalarının özellikle durgunluk dönemlerinde ekonomileri etkili bir şekilde istikrara kavuşturduğu sonucuna varıyor. Sonuçlar, mali harcamalardaki bir birimlik artışın bölgedeki petrol dışı çıktıda 0,1-0,45 birimlik bir artışa yol açtığını gösteriyor. Rapor ayrıca, kamu yatırımlarının petrol dışı üretim üzerindeki etkisinin marjinal olduğunu, yatırımdaki her bir puanlık artışa karşılık potansiyel üretimde yüzde 0,07'lik bir artış olduğunu ortaya koyuyor.

ghty
Umman Sultanlığı'nın başkenti Maskat (Dünya Bankası)

Raporda ayrıca, Umman'ın mali konsolidasyon yolculuğu, etkili ekonomik reform ve ülkenin kamu maliyesinin sorumlu yönetiminin bir örneği olarak değerlendiriliyor. Umman'ın petrole olan yüksek bağımlılığı nedeniyle karşılaştığı zorluklar, ülke bütçesini yeniden dengelemek için alınan tedbirler ve bu reformların olumlu sonuçları vurgulanıyor. Umman, 2020-2024 Orta Vadeli Mali Denge Planı programı kapsamında gelir kaynaklarını çeşitlendirmek, harcama verimliliğini artırmak ve petrol kaynaklarını ihtiyatlı bir şekilde yönetmek için geniş kapsamlı reformlar benimsedi. Umman'ın reformları, ülkenin kamu maliyesinde belirgin bir iyileşme ve kamu borcunda önemli bir azalma ile 2022'den bu yana somut sonuçlar verdi.

Büyüme beklentileri

Dünya Bankası'nın Körfez ülkelerinin büyüme beklentilerine ilişkin görünümü şu şekilde:

* Bahreyn: Dünya Bankası, Bahreyn için büyüme tahminini iki yıllık düşüşün ardından önceki tahmini olan yüzde 3,3'ten 2025'te yüzde 3,5'e yükseltti. Yüzde 3'lük büyümenin görüldüğü 2024 yılına kıyasla kaydedilen iyileşme, Bapco Modernizasyon Projesi’nin tamamlanmasının yanı sıra petrol dışı sektördeki güçlü büyümeden kaynaklanıyor. 2026-2027 yıllarında, petrol dışı büyümenin devam etmesi ve Sitra rafinerisinin genişletilmesi sayesinde toplam büyümenin ortalama yüzde 2,9 olması bekleniyor.

zxcdvfgt
Bahreyn Borsası'ndaki yatırımcılar (Reuters)

* Kuveyt: Büyümenin 2024'te yüzde -2,9 ve 2023'te yüzde -3,6'ya kıyasla 2025'te yüzde 2,2'ye (daha önce yüzde 2,6 olarak tahmin ediliyordu) önemli ölçüde toparlanması bekleniyor. Bu olumlu görünüm OPEC+ üretim tavanlarının kademeli olarak kaldırılması ve kredi büyümesi ve büyük altyapı projeleri ile desteklenen petrol dışı sektörlerdeki genişleme ile açıklanmakta. Ekonomik büyümenin 2026-2027 yıllarında yüzde 2,7'de sabit kalması bekleniyor.

xfgh
Kuveyt (KUNA)

* Umman: Büyümenin kademeli olarak hızlanarak 2025'te yüzde 3'e (2024'te yüzde 1,7'den), 2026'da yüzde 3,7'ye ve 2027'de yüzde 4'e ulaşması bekleniyor. Petrol üretimindeki toparlanmanın, 2025 yılında yüzde 2,1'lik petrol GSYİH büyümesi ve yüzde 3,4'lük güçlü petrol dışı büyüme ile birlikte büyüme görünümünde daha fazla iyileşme sağlaması öngörülüyor.

* Katar: Dünya Bankası, Katar için bu yılki büyüme tahminini aralık ayındaki yüzde 3,4'ten 2025'te yüzde 2,4'e düşürdü ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) kapasitesinin genişlemesi nedeniyle 2026-27'de ortalama yüzde 6,5'e hızlanmasını bekliyor. İyileşen görünüm petrol dışı sektörlerdeki güçlü büyüme ile destekleniyor. Petrol sektörünün de 2025'te yüzde 0,9'luk hafif bir büyüme kaydetmesi beklenirken, 2026'da Kuzey LNG sahasının genişletilmesiyle LNG üretiminde yüzde 40'lık bir artış yaşanması bekleniyor.

* Suudi Arabistan: Ekonomik büyümenin 2023'te yüzde 1,3'e geriledikten sonra toparlanmaya devam etmesi ve 2025'te yüzde 2,8'e yükselmesi bekleniyor (bir önceki tahminde yüzde 4,7 idi). Bu oran 2026-27 yıllarında ortalama yüzde 4,6 olacak. OPEC+ gönüllü üretim kesintilerinin aşamalı olarak sona ermesinin petrol GSYİH büyümesini 2026'da yüzde 6,7'ye ve 2027'de yüzde 6,1'e çıkarması bekleniyor. Bu arada, Krallığın Vizyon 2030 ekonomik çeşitlendirme programının uygulanmasını tamamlamaya çalışması nedeniyle petrol dışı GSYİH'nin 2025 ve 2027 yılları arasında ortalama yüzde 3,6 oranında istikrarlı bir şekilde artmaya devam etmesi öngörülüyor.

* BAE: Dünya Bankası, BAE için ekonomik büyüme tahminini bir önceki tahmini olan yüzde 4,1'den 2025'te yüzde 4,6'ya yükseltti. Bankanın tahminlerine göre 2026 ve 2027'de yüzde 4,9'da istikrar kazanacak ve petrol dışı sektörler büyümenin temel itici gücü olmaya devam edecek. Kuveyt ekonomisinin 2025 yılında yüzde 4,9 oranında büyümesi bekleniyor.