Suudi Arabistan: Sorunların çözümü, küresel güvenlik ve barışın sağlanması için bir çekim merkezi, lider ve önemli bir ülke

ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin'in 2019'daki görüşmesinden bir bölüm (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin'in 2019'daki görüşmesinden bir bölüm (Reuters)
TT

Suudi Arabistan: Sorunların çözümü, küresel güvenlik ve barışın sağlanması için bir çekim merkezi, lider ve önemli bir ülke

ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin'in 2019'daki görüşmesinden bir bölüm (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin'in 2019'daki görüşmesinden bir bölüm (Reuters)

Suudi Arabistan Kültür Ataşesi Doç. Dr. Faysal bin Abdurrahman Usra

Gün geçtikçe, değerli vatanımız; Efendimiz, Hadımul Haremeyni Şerifeyn Kral Selman bin Abdulaziz Al-Suud ve Majesteleri Veliaht Prens ve Başbakan Muhammed bin Selman bin Abdulaziz Al-Suud- Allah onları korusun ve muhafaza etsin- önderliğinde, bütün bölgesel ve küresel ülkelerin dikkatini çekiyor. Pusulalar ona doğru çevriliyor. Bunun arkasında, küresel güvenlik ve barışın pekiştirilmesinde ve korunmasında, dünyanın tüm ülkeleriyle ortak ilişkiler kurulmasında oynadığı önemli ve merkezi rol yatıyor. Gayretli Bakanı Prens Faysal bin Ferhan bin Abdullah önderliğinde öncü Suudi Arabistan diplomasisi ve Dışişleri Bakanlığı, ulusal çıkarları gerçekleştirmek ve korumak için doğru görüşlü vizyonlara, mesajlara ve değerlere dayanıyor. Etkili bölgesel, Arap, İslami ve uluslararası roller formüle etme girişimleri aracılığıyla, Krallığın, bölgede ve dünyada güvenlik, istikrar ve refahın sağlanmasındaki rolünü destekliyor.

ABD Başkanı Donald J. Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında son telefon görüşmesindeki Krallığa ilişkin övgü, iki devlet başkanını bir araya getirecek zirvenin Suudi Arabistan’da düzenlenebileceği açıklaması ile değerli ülkemizin bu önemli rolleri son zamanlarda daha da belirgin hale geldi. Değerli ülkemiz de zirvenin topraklarında düzenlenmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirerek, Ukrayna krizinin patlak vermesinden bu yana Rusya ile Ukrayna arasında başlattığı kalıcı barışa yönelik çabalarını sürdürdüğünü vurguladı. Majesteleri Veliaht Prens ve Başbakan Muhammed bin Selman bin Abdulaziz Al-Suud, - Allah onu korusun - 3 Mart 2022'de Sayın Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Sayın Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile yaptığı telefon görüşmesinde, Krallığın krize siyasi bir çözüm bulunması için olumlu çaba göstermeye hazır olduğunu ifade etmişti. Suudi Arabistan, uluslararası barış ve güvenliği desteklemek, dünyayı bu krizin insani, güvenlik ve ekonomik etkilerinden daha fazla etkilenmekten kurtarmak için Ukrayna krizinin diplomatik ve siyasi yollarla çözümü konusunda uluslararası düzeyde görüş alışverişi, koordinasyon ve tartışma yoluyla diyalog ve iş birliğinin artırılmasının önemini vurguluyor.

Krallığın bu savaş ile ilgili birçok toplantıya ev sahipliği yapması da dahil olmak üzere, son üç yıldır çabalarını sürdürdüğü iyi biliniyor. Buna ilaveten, Majesteleri Veliaht Prens ve Başbakan Muhammed bin Selman bin Abdulaziz, Rusya-Ukrayna savaşının yan etkilerini azaltmak amacıyla, insani, güvenlik ve esirler boyutları başta olmak üzere, Ukrayna krizine büyük ilgi ve ihtimam gösteriyor. Bu konuda kapsamlı ve adil bir çözüm için Krallık çok sayıda toplantıya ev sahipliği yaptı. Bunlar arasında, Suudi Arabistan diplomasisinin Ağustos 2023'te Ukrayna-Rusya barış görüşmeleri için yaklaşık 42 ülkeyi bir araya getirmesi de yer alıyor. Bu kalıcı ve sürdürülebilir barışa ulaşma, Ukrayna'daki üç yıllık uzun süreli çatışmaya kalıcı ve adil barışçıl bir çözüm bulma yolunda Suudi Arabistan’ın önemli rollerini pekiştiriyor ve yansıtıyor. Suudi Arabistan'ın bu çabaları, ilgili tüm tarafların katılımıyla müzakerelere yönelik çağrıların artmasıyla örtüşüyor. Bu çabalar kapsamında Sayın Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan bin Abdullah, Hicri Zilhicce 1445, yani Miladi Haziran 2024 tarihinde İsviçre'nin Luzern şehrinde düzenlenen (Ukrayna'da Barış) Zirvesi'ne katılan Krallığın heyetine başkanlık etti. Sayın Bakan zirvedeki konuşmasında, Krallığın katılımının, bu çatışmayı sona erdirmeyi, adil barış ve sürdürülebilir güvenliği sağlamayı amaçlayan tüm çabaları destekleme taahhüdüne dayandığını vurguladı. Çatışmanın patlak vermesinden beri Krallığın, uluslararası hukukun merkeziliğini ve anlaşmazlıkların diyalog yoluyla barışçıl şekilde çözülmesinin önemini, gerginliğin azaltılması ve savaşın küresel etkilerinin hafifletilmesi ihtiyacını vurguladığını ifade etti.

Majesteleri Veliaht Prens ve Başbakan Muhammed bin Selman bin Abdulaziz Al-Suud'un bu konuda sarf ettiği çaba ve iyi niyetlerin devamı olarak; Hicri 18 Muharrem 1445 (Miladi 5 Ağustos 2023) tarihinde, 40’tan fazla ülkenin ulusal güvenlik danışmanları ve BM de dahil olmak üzere uluslararası kuruluşların temsilcilerinin katılımıyla Cidde'de bir toplantı düzenlendi. Katılımcılar, barışa giden yolda ortak zeminin inşasına katkı sağlayacak şekilde uluslararası istişare ve görüş alışverişinin sürdürülmesinin önemi konusunda mutabık kaldılar. Toplantıda ele alınan olumlu görüş ve önerilerden faydalanmanın önemini dile getirdiler. Bu toplantıya davet eden ve ev sahipliği yapan Krallığın liderlerine teşekkürlerini ve takdirlerini ilettiler.

Bütün bu siyasi ve diplomatik çabalar; bilge liderliğimizin -Allah yardımcısı olsun- sağlam ve dengeli kanaatlerinden, diyaloğun dünyadaki tüm siyasi ikilemleri ve sorunları çözmenin tek yolu olduğuna dair öngörülü vizyonundan doğmaktadır. Bu aynı zamanda Riyad'ın Ukrayna'da barışı teşvik eden, Ukrayna'da çözümün, Riyad'ın tüm taraflarla olan seçkin ilişkilerinden yararlanan yapıcı bir diyalog yoluyla olması gerektiğini yineleyen, bu yöndeki daha geniş çaplı çabalarının bir parçasıdır. Savaş makinesinin, tüm tarafları memnun edecek bir anlaşmaya varmanın parçası olmadığını da vurgulamaktadır. Krallığın çabaları, aralarında çok sayıda yabancı uyruklunun da bulunduğu yüzlerce esirin takas edilmesine de olumlu katkı sağladı. Güvenliğin sağlanmasında Krallığın siyasi ve diplomatik rollerini güçlendirdi. Bu ise Krallığın dış politikasının dayandığı temel direklerden biri ve bu çerçevede değerli ülkemizin bulunduğu insani girişim ve çabaların devamı niteliğinde sayılmaktadır.

*Bu makale Şarku'l Avsat tarafından Makkahnews'ten çevrilmiştir.



Diriye... Tarihi yeniden canlandırma ve rehabilitasyon

Diriye'deki et-Turayf mahallesinin girişinden genel görünüm (Riyad Şehri Kraliyet Komisyonu)
Diriye'deki et-Turayf mahallesinin girişinden genel görünüm (Riyad Şehri Kraliyet Komisyonu)
TT

Diriye... Tarihi yeniden canlandırma ve rehabilitasyon

Diriye'deki et-Turayf mahallesinin girişinden genel görünüm (Riyad Şehri Kraliyet Komisyonu)
Diriye'deki et-Turayf mahallesinin girişinden genel görünüm (Riyad Şehri Kraliyet Komisyonu)

Suudi devletinin ilk başkenti olan Diriye, devletin kuruluşunun temeli için ilk temel yapı taşıydı. İmam Muhammed bin Suud ‘şehir devletinden kapsamlı devlete geçiş’ projesini buradan başlattı. Bu, tüm Arap Yarımadası’nı, çevresindeki uygarlığa ayak uydurabilecek niteliklere sahip istikrarlı bir siyasi şemsiye altında birleştirme çabasıydı.

Diriye, adını asırlar önce Kızıldeniz'den Basra Körfezi'ne uzanan kervan yolu üzerinde önemli bir durak olarak kaydetmiştir. Hanife Vadisi'nin nüfuz ettiği ve antik çağlardan beri camiler ve okullarla dolup taşan güzel taş evleriyle ünlüydü. Palmiye, şeftali ve incir ağaçlarının yanı sıra geniş buğday ve arpa tarlalarıyla çevriliydi. Ünü krallıklara ve diğer ülkelere ulaşan safkan Arap atlarının yetiştirildiği alanlardan biri olarak kabul edildi.

Bölgenin Diriye olarak adlandırılması konusunda çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Ancak bu ismi eski çağlardan günümüze kadar korumuştur. Diriye aynı zamanda ‘el-Avca’ olarak da biliniyordu. İkinci adının anlamı üzerine tartışmalar yaşandı. Kral Selman bu konuda öne sürülen görüşleri, mekândan yola çıkarak el-Avca'nın Diriye olduğunu teyit ederek çözdü.

Suudi Arabistan, bölgenin en güçlü ülkeleri arasına adını yazdıran ve Suudi Arabistan'ın siyasi tarihinde önemli bir rol oynayan ilk Suudi devletinin başkenti olan Diriye'nin kentsel, kültürel, ekonomik, sosyal ve diğer açılardan geliştirilmesi için strateji ve programlar başlattı. Şehir, 19’uncu yüzyılın başlarında Osmanlı himayesine girdikten sonra kentsel çürümeye tanık olmuş ve büyük bölümü terk edilmiştir.

Diriye Projesi, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman tarafından Vizyon 2030 kapsamında ülkenin içinden geçtiği gelişim sürecindeki en önemli çalışmalarından biridir. 9 Ocak 2023’te Kamu Yatırım Fonu (PIF) kapsamına alınan Diriye Projesi, PIF’in beşinci dev projesi oldu. Şarku'l Avsat'ın edindiği bilgiye göre Diriye Projesi, küresel bir turizm, kültür destinasyonu yaratma, yurt içinden ve dışından gelen ziyaretçiler için unutulmaz bir deneyim sağlama ve bu alanda yerel yetenekler geliştirerek, Suudi Arabistan'ın kültürel tarihini tanıtma ve koruma olarak görülüyor. Ayrıca, Suudi mirasının değerini yükseltmek, Diriye ile ilişkilendirilen tarihle gurur duymak, altyapı, turizm hizmetleri ve tesislere yatırım yapmak için sürdürülebilir getirilerle yerli üretime katkıda bulunmayı amaçlıyor.

Diriye Kapısı Geliştirme Kurumu (DGDA), Diriye sakinlerine hizmet etme sorumluluklarının yanı sıra Diriye'nin mirasını ve tarihini korumak amacıyla coğrafi kapsamı için örgütsel ve denetleyici işlevlerini sürdürüyor. Kurum, Diriye Projesi’nin dünyanın en önemli turizm destinasyonlarından biri haline gelmesi için tam destek sağlamaya devam ediyor.

Tarihi Diriye kalıntıları (Riyad Şehri Kraliyet Komisyonu)Tarihi Diriye kalıntıları (Riyad Şehri Kraliyet Komisyonu)

DGDA, 20 Temmuz 2017 tarihinde kurulmuş olup, Diriye'yi tarihi önemi nedeniyle mimari, kültürel ve ekonomik olarak geliştirmeyi ve dünyanın en büyük destinasyonlarından birine ve tüm dünya için bir buluşma yerine dönüştürmeye katkıda bulunmayı amaçlayan bir Suudi hükümet organıdır; böylece Diriye tüm Suudiler için bir gurur kaynağı olmaya devam edecektir.

DGDA, Diriye'yi Suudi Arabistan'ın simgesi, Suudilerin birliğini temsil eden gurur kaynağı ve küresel ve istisnai bir cazibe merkezi haline getirmeye odaklanan bir vizyon benimsemiştir. Bunu başarmak için DGDA, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan tarihi et-Turayf bölgesinin korunması da dahil olmak üzere çeşitli hedefler belirlemiştir. DGDA, bu değerli yerdeki tüm alanların tarihi ve kültürel özünü korumaya ve burayı benzersiz bir küresel destinasyona dönüştürmeye kararlıdır. Ayrıca, Vadi Safar ve el-Bucairi Mahallesi'nin eşsiz bir kültürel ortamda en üst düzeyde misafirperverlik, eğlence ve alışveriş sunan canlı destinasyonlar haline gelmesiyle, Diriye'yi olağanüstü bir ziyaretçi deneyimi haline getirmeyi amaçlamaktadır. Hizmetleri geliştirmek, zorlukların üstesinden gelmek ve kalkınmayı teşvik etmek için gösterdiği özverili çabalar sayesinde DGDA, ilham verici ve istisnai bir toplum yaratmayı hedeflemektedir.

Kalkınma planlarının bir parçası olarak DGDA, Kral Abdulaziz Bilim ve Teknoloji Şehri (KACST) ile iki taraf arasında stratejik iş birliği oluşturmak, ortak çalışmalar için planlama düzeyini yükseltmek, çabaları birleştirmek ve hükümet harcamalarının verimliliğini artırmak amacıyla bir dizi anlaşma imzaladı.

Bu anlaşma, veri yönetişimi ve karşılıklı çıkarlara yönelik bilgi alışverişinin yanı sıra ortak alanlarda bilgi, uzmanlık ve teknik danışmanlık paylaşımında iş birliği alanlarını içeriyor. Anlaşma, her iki taraf arasındaki araştırma faaliyetlerinin desteklenmesini, her iki tarafın ürünlerinin bilinirliğinin arttırılmasında ortaklığı ve gömülü eserlerin tespiti için uydu görüntüleri, 3D optik görüntüleme ve radar ölçümü alanlarında iş birliğini de kapsıyor. Anlaşma ayrıca, DGDA'nın denetleyici rolünü yerine getirmesine yardımcı olacak ileri malzeme teknolojileri ve otomatik inşaat sistemleri alanlarında iş birliğini de içeriyor.

Diriye'deki Selva Sarayı (Riyad Şehri Kraliyet Komisyonu)Diriye'deki Selva Sarayı (Riyad Şehri Kraliyet Komisyonu)

DGDA, Kral Suud Üniversitesi ile hem otorite hem de üniversite için master planlamada iş birliğini kapsayan bir mutabakat zaptı; el-Yemame Üniversitesi ile istihdam, eğitim, sergi ve araştırma alanlarında bir mutabakat zaptı; Kral Abdulaziz Vakfı ile ortak proje ve girişimlerde iş birliğini geliştirmeye yönelik bir iş birliği anlaşması; el-Marife Üniversitesi ile istihdam, eğitim, sergiler ve bilimsel konferanslar alanlarında bir mutabakat zabtı; Kral Faysal Üniversitesi ile istihdam, eğitim, sergi ve araştırma alanlarında bir mutabakat anlaşması da dahil olmak üzere çeşitli anlaşmalar ve mutabakat zabıtları imzaladı.

DGDA ayrıca, Suudi Arabistan Standartlar, Metroloji ve Kalite Kurumu (SASO) ile iki kurum arasında stratejik iş birliği kurulmasına yönelik bir mutabakat zaptı; Saudi ICOMOS ile kültürel ve doğal miras alanlarının korunmasına yönelik bir mutabakat zaptı; madencilik faaliyetleriyle ilgili sektörlerde iş birliğini geliştirmek amacıyla Sanayi ve Maden Kaynakları Bakanlığı ile bir mutabakat zaptı imzaladı.

Suudi Gayrimenkul Refinansman Şirketi (SRC), DGDA ile merkez, güney ve doğu metro istasyonları ve ilgili işlerin kazı işlerini yürütmek üzere 722 milyon Suudi riyali tutarında bir sözleşme imzaladı.

10 Temmuz 2024 tarihinde Diriye Şirketi, Diriye'nin kuzey bölgesinde gelişmiş eğitim kurumları, kültürel alanlar, modern ofisler ve lüks bir otel içeren karma kullanımlı bir bölgenin inşası için Çin Devlet İnşaat Mühendisliği Şirketi (CSCEC) ortaklığındaki El-Seif Engineering Contracting ile Diriye'nin kalkınma tarihinde bugüne kadar imzalanan en büyük inşaat sözleşmesi olan 7,8 milyar Suudi riyali (2 milyar ABD doları) değerinde bir sözleşme imzalandığını duyurdu.

Diriye Şirketi, 24 Temmuz 2024 tarihinde, Suudi Arabistanlı Urbacon ve Al Bawani Holding ile Diriye'deki Vadi Safar'da dört lüks otel ve Royal Diriye Binicilik ve Polo Kulübü inşa etmek üzere 8 milyar Suudi riyali değerinde bir sözleşme imzaladığını duyurdu.

Haziran 2023'te Spor Bakanı'nın bunu Spor Kulüplerinin Özelleştirilmesi Konferansı'nda duyurmasının ardından Diriye Spor Kulübü'nün mülkiyeti DGDA'ya devredildi.

DGDA aralık ayında, Kral Abdulaziz Vakfı ile koordineli olarak, Diriye ve onun kadim tarihi üzerine akademik araştırmaları teşvik etmek amacıyla ‘Kültürlerin Buluşma Noktası: Diriye’ başlığı altında Diriye Uluslararası Forumu’nu düzenledi.