عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Amnesty'den turizm şirketlerine yerleşimlere boykot çağrısı

İsrail yerleşim yerlerinde turizmin tanıtımını protesto etmek için dün Londra’da yapılan bir gösteri (AFP)
İsrail yerleşim yerlerinde turizmin tanıtımını protesto etmek için dün Londra’da yapılan bir gösteri (AFP)
    Ramallah: Şarku’l-Avsat
TT
TT

Amnesty'den turizm şirketlerine yerleşimlere boykot çağrısı

İsrail yerleşim yerlerinde turizmin tanıtımını protesto etmek için dün Londra’da yapılan bir gösteri (AFP)
İsrail yerleşim yerlerinde turizmin tanıtımını protesto etmek için dün Londra’da yapılan bir gösteri (AFP)

Uluslararası Af Örgütü (Amnesty), Airbnb, Booking.com, Expedia ve TripAdvisor gibi büyük seyahat ve rezervasyon şirketlerini savaş suçu sayılan ihlallerden yararlanarak kar etmekle itham etti. Amnesty şirketlere Batı Şeria’daki İsrail yerleşimlerinde turizmi boykot etme çağrısında bulundu.
Bu şirketlerin, Doğu Kudüs de dahil olmak üzere İşgal altındaki Filistin topraklarında kurulan İsrail yerleşim yerlerinde yüzlerce oda ve etkinlik ilanı yaparak Filistinlilere yönelik insan hakları ihlallerini meşrulaştırdığını söyledi.
Örgüt, “İstikamet: İşgal” başlıklı yeni bir raporda, online rezervasyon şirketlerinin yasadışı İsrail yerleşimlerine seyahati teşvik etmeye nasıl yardımcı olduğunu ve böylece söz konusu yerlerin varlığına ve genişlemesine katkı sağladığını belgelendirdi.
Uluslararası Af Örgütü’nün raporunda yer alan yerleşim yerlerinden biri Kfar Adumim yerleşim yeri. Söz konusu yerleşim yeri, İsrail kuvvetleri tarafından tamamen yıkılmış olan Filistin Bedevi köyü Han el-Ahmer’e iki kilometreden daha az bir mesafede bulunan bir turizm bölgesi.
Örgüt, Kfar Adumim ve çevresindeki yerleşim yerlerinin genişlemesinin, bölgedeki bedevi halka karşı insan hakları ihlallerinin sürdürülmesini teşvik eden ana unsurlardan biri olduğunu belirtiyor.
FKÖ Genel Sekreteri Saib Ureykat dün, uluslararası topluma, uluslararası hukuki yükümlülüklerini yerine getirme ve İsrail sömürge yerleşim projesine katkıda bulunmamak veya katılmamak için turizme yönelik kılavuz ilkeler koyma çağrısını yineledi. Filistin resmi haber ajansı WAFA’nın bildirdiğine göre Ureykat, Uluslararası Af Örgütü’nün raporunda adı geçen tüm şirketlere BM’nin ticaret ve insan haklarına ilişkin kılavuz ilkelerindeki sorumluluklarına uyma ve uluslararası hukukta savaş suçu olarak kabul edilen İsrail yerleşimlerinin normalleşmesine katkıda bulunmaktan kaçınma çağrısında bulunduğu.
Joshi: Savaş suçları turistik eğlence değildir
Öte yandan, Amnesty'nin Küresel Ölçekli Tematik Konular Direktörü Seema Joshi konuya ilişkin yaptığı açıklamada şunları söyledi: “İsrail’in Filistin topraklarını yasadışı olarak ele geçirmesi ve yerleşim yerlerini genişletmesi, büyük acıları kalıcı hale getiriyor. Filistinliler evlerini terk etmeye zorlanıyor, geçim kaynakları yok ediliyor ve içme suyu gibi temel haklarından yoksun bırakılıyor. Airbn, Boeing.com, Expedia ve Trip Advisor gibi şirketler paylaşım ve karşılıklı güven ilkesine dayandıklarını iddia ediyorlar ancak yerleşim yerlerinde ticaret yaparak bu tür insan hakları ihlallerine katkıda bulunuyorlar. Savaş suçları turistik eğlence değildir.”
Örgüt, şirketleri Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki yerleşim yerlerindeki ikamet yerleri, etkinlikler ve turistik yerlere yönelik reklam yayınlamayı durdurmaya çağırdı. Raporda şu ifadelere yer verdi: “Söz konusu şirketler bunu, İsrail’in Doğu Kudüs de dahil olmak üzere Batı Şeria’daki işgalinin, İsrail yerleşim yerlerini yasa dışı kabul eden uluslararası insancıl hukuka tabi olduğunu bilmelerine rağmen yapıyorlar. Dört şirketin tümü de yerleşim yerleriyle ticari çalışmalar yaparak, uluslararası ceza hukuku kapsamındaki savaş suçlarına karşılık gelen, yasadışı yerleşimlerin sürdürülmesi, geliştirilmesi ve genişletilmesine katkıda bulunuyor ve bunlardan yararlanıyor.
İsrail 1967’de Batı Şeria’yı ele geçirdi. Bugün Batı Şeria’da 500 binden fazla İsrailli yerleşimci yaşıyor. Uluslararası toplum yerleşimleri yasa dışı kabul ediyor ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasına yönelik bir engel sayıyor.
İsrailli yetkililer, Amnesty'nin raporunu kınamada hızlı davrandılar.
Stratejik İşler ve Kamu Güvenliği Bakanı Gilad Erdan Twitter’dan şunları söyledi: “Uluslararası Af Örgütü, Yahudi karşıtı BDS kampanyasında bir öncü haline geldi. İsrail hakkındaki bu akşamki raporu, gerçekleri çarpıtma, Yahudi mirasını reddetme ve İsrail’i yasadışı saymaya yönelik iğrenç bir girişimdir.” Çevre Koruma Bakanı Zeev Elkin ise, Af Örgütü’nün klasik bir anti-Semitik model seçmesine üzüldüğünü söyledi. Hadashot haber kanalına konuşan Elkin,”Af Örgütü tarihi gerçeği inkar etmeyi ve Yahudi miras alanlarına karşı çalışmayı seçti” ifadelerini kullandı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
TT
TT

Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)

Refik Huri

Ukrayna savaşı, bazen unutulmuş bir savaş gibi görünse de Gazze ve Lübnan’daki savaştan ve İran'ın başını çektiği tüm “direniş ekseninden” çok daha tehlikelidir. Burada Ortadoğu için yeni bir sahne ya da büyüklerin onayladığı bir bölgesel güvenlik sistemine götürecek beklentiler olmaksızın çok fazla gürültü, slogan ve yıkım var. Gazze, savaş bitmeden sona erdi ve kimse onu yönetmeye hazır değil. Önceki “statüko”nun geri gelmesi yönündeki bahisler arasında, herhangi bir siyasi sempati olmaksızın ya da herhangi bir ülke İsrail ile ilişkilerinin gidişatında herhangi bir değişikliğe gitmeden Lübnan neredeyse tamamen yerle bir oldu. Ama Ukrayna'da oyun daha büyük.

Bu, kıtalararası balistik füzelerle ve Rusya'nın nükleer tehdidinin eşiğinde yürütülen bir savaş. Avrupa'yı kontrol etme ve yeni bir çok taraflı dünya düzeni kurma konusunda belirleyici bir savaş. Hayati bir jeopolitik ve stratejik konum ile bağlantıyı sağlama veya koparma savaşı. Zira Başkan Carter döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanı olan Profesör Zbigniew Brzezinski'nin tekrarladığı gibi, “Ukrayna olmadan Rusya'nın imparatorluk olmaktan çıktığı” tarihsel bir gerçektir. Tıpkı Batı'nın, Moskova'nın bir imparatorluk olmasını engellemek için Ukrayna'yı Rusya'dan uzaklaştırmakta ısrar etmesi gibi, Başkan Putin de imparatorluğu kurmak için Ukrayna'yı geri almakta ısrar etti. Eski Almanya Şansölyesi Angela Merkel, başından beri bunu fark etmişti ve bunun nedenle anılarında Putin'i kızdırmamak için Ukrayna'nın NATO'ya katılımını ertelemeye çalıştığını söylüyor. Sovyetler Birliği ile Batı arasındaki Soğuk Savaş'ın sona ermesinden yıllar sonra, Rusya ile Batı arasında sıcak bir vekâlet savaşının yaşanması da bu nedenle kaçınılmaz.

ABD ile Çin arasında, Çin'in Tayvan'ı zorla ilhak etmeye karar vermesi durumunda daha da kızışabilecek soğuk savaşın kaçınılmazlığı da buradan kaynaklanıyor. Sahne her şeyi anlatıyor; ABD dünyanın zirvesinde endişeli ve gergin iken, Çin zirveye ulaştıktan sonra kendinden emin ve sakin. Rusya, korkutan ve korkan rolünde seferberlik halinde. NATO'nun kapısına kadar genişlemesinden korkuyor ve NATO'nun Ukrayna'yı kabul etmeyi düşünmesini engellemek için aceleyle savaşa girerek korkutuyor.

ABD, tüm uyarılara rağmen güçlünün yükselen güçten korkmasını simgeleyen “Thucydides” tuzağına düştü. Tarihçilere göre bu, Atina ile Sparta arasında yaşananların bir örneğidir. Güçlü Atina Sparta'nın artan gücünden korktuğu için kendisine savaş açmıştı. Ancak Çin, her ne kadar daha büyük, daha geniş bir tuzağa hazırlanıyor olsa da bu tuzağa düşmemeye çalışıyor.

Biden yönetimi Çin ile ilişkileri üç şekilde özetliyor: rekabet, husumet ve iş birliği. Trump yönetimi ise daha büyük bir şeyden söz ediyor. Başkan Şi Cinping iş birliği arzusunu kullanıyor ancak pratikte “dünyayı yeniden oluşturmak, Batı değerlerini uluslararası kurumlardan kovmak ve doları tahtından indirmek” istiyor. Stanford Üniversitesi'nden ve “Çin'e Göre Dünya” kitabı yazarının Elizabeth Economy’nin söylediğine göre, Şi ayrıca, “Kuşak ve Yol, küresel büyüme, küresel güvenlik ve küresel medeniyet” programlarını gerçekleştirmek için uluslararası uzlaşma çağrısında bulunuyor. Bu ise kısaca, sadece çok kutuplu bir sistemden ibaret olmayan yeni bir dünya düzenidir.

Ancak ABD'de ve tabii ki Avrupa'da, Çin ile anlaşmayı savunanlar da az değil. G7 ve G20 arasında ABD ve Çin’den oluşan “G2” fikrini öne sürenler var. Nitekim tarihçi Adam Tur, “Çin'in tarihsel yükselişine uyum” çağrısında bulundu. Siyaset bilimci Graham Allison, “Asya'daki Çin etkisinin” kabul edilmesi çağrısında bulundu. Ancak olumsuz dalga da artıyor. Tufts Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü Michael Buckley, “hayati çıkarların çatıştığına ve iki ülkenin sistemlerinde bunun güçlü köklere sahip olduğuna, güç dengesinde büyük bir değişiklik olmadan düşmanlığın azaltılamayacağına, düşmanlığın iki tarafın birbirini yanlış anlamasından değil, birbirini iyi tanımasından kaynaklandığına” inanıyor. Dahası eski ulusal güvenlik danışman yardımcısı Matt Pottinger ve eski kongre üyesi Mike Gallagher Çin ile rekabeti yönetmeyi reddedip, Pekin ile çatışmacı bir söylem ve böylece “rekabeti kazanmayı” talep ediyorlar.

Şi’ye gelince Çin'in yükselişte, ABD'nin ise düşüşte olduğuna inanıyor. Çin Komünist Partisi'nin 2021 yılında yayınlanan “100 Yıllık Resmi Tarihçe”sinde şu ifadelere yer verildi: “Çin, dünya sahnesinde merkeze eskisinden daha yakın. Kendi doğuşuna hiçbir zaman bugün olduğundan daha yakın olmamıştı.”  Şi'nin istediği, Çin ile savaşın üzerinde çok fazla duman görmek isteyen ABD ile “dumansız bir savaş” kazanmaktır. Gerçek şu ki her zaman soğuk savaş zihniyetinden uzaklaşma çağrısında bulunan Çin, ABD’ye karşı bir soğuk savaş başlattı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı analize göre ABD'ye karşı koymak ve dünyadaki Amerikan hegemonyasını zayıflatmak için Rusya ile “sınırsız ortaklık” kurmayı tercih etti. Her ne kadar Çin, Kuşak ve Yol çerçevesinde yüzden fazla ülke ile anlaşmalar imzalamış olsa da Pew Vakfı'nın 2023 yılında tüm kıtalardan 24 ülkede yaptığı kamuoyu yoklaması, katılımcıların yüzde 22'sinin Çin'i tercih ettiğini, yüzde 60'ının ise ABD'ye olumlu baktığını ortaya koydu.

Oyun ikili bir oyun değil, üçlü bir oyun; Çin ve Rusya, ABD'ye karşı. Sıcak arena Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa, Gazze ve Lübnan savaşları nedeniyle de Ortadoğu ise ekonomik ve jeopolitik rekabetin soğuk arenası, Küresel Güney olarak adlandırılan bölgedir. Ama bu, Hindistan, Güney Afrika, Brezilya ve Endonezya gibi rolleri olan büyük ülkeleri içerdiğinden coğrafi olarak tamamen güneyli değil. Aynı zamanda İran, Türkiye ve İsrail gibi rolleri olan bölge ülkelerini de içeriyor.

Hiç kimse bir soğuk savaşı tamamen kazanamaz. İlk soğuk savaş bile bir ölü ve bir yaralı ile sona erdi. Zafer coşkusu ve “tarihin sonu” konuşmalarının ardından yaşanan olayların da doğruladığı gibi, ölen Sovyetler Birliği, yaralı ise ABD’deydi.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.