Irak Başbakanı Abdulmehdi Haşdi Şabi saldırısını aydınlatacak

Irak polisi önceki gün Bağdat’ta protestoların çıkması üzerine hükümet binasının çevresinde güvenlik önlemi aldı (Reuters)
Irak polisi önceki gün Bağdat’ta protestoların çıkması üzerine hükümet binasının çevresinde güvenlik önlemi aldı (Reuters)
TT

Irak Başbakanı Abdulmehdi Haşdi Şabi saldırısını aydınlatacak

Irak polisi önceki gün Bağdat’ta protestoların çıkması üzerine hükümet binasının çevresinde güvenlik önlemi aldı (Reuters)
Irak polisi önceki gün Bağdat’ta protestoların çıkması üzerine hükümet binasının çevresinde güvenlik önlemi aldı (Reuters)

Irak'ta Haşdi Şabi güçlerinin Selahaddin ilindeki askeri kampına düzenlenen silahlı insansız hava aracıyla (SİHA) düzenlenen saldırının kaynağı belirsizliğini koruyor. Bazı çevreler saldırının arkasında ABD’nin olabileceğine işaret ederken, diğer birtakım çevreler ise İsrailli yetkililerin daha önce Irak’ta bulunan İran destekli Şii milisleri hedef alma yönündeki tehditlerine dikkat çekerek saldırının İsrail tarafından düzenlendiğini düşünüyor.
Cuma gece yarısından sonra Selahaddin'in Amirli nahiyesinde Haşdi Şabi 16. Tugayı'na bağlı askeri kampa kaynağı belirsiz SİHA saldırısı düzenlenmişti.
Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi, yaptığı açıklamada, saldırının aydınlatılması amacıyla Irak ordusundan üst düzey isimlerden oluşacak bir araştırma komisyonunun kurulması talimatı verdiğini bildirdi.
Irak Başbakanlığı’na bağlı Güvenlik Medya Ağı tarafından yapılan yazılı açıklamada, saldırının SİHA’dan atılan el bombalarıyla gerçekleştirildiği bilgisine yer vermişti.
Ancak Haşdi Şabi Kuzey Cephesi Komutanlığı Sözcüsü Ali Hüseyni, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Saldırının gerçekleştiği mekanda ortaya çıkan hasarın şiddetine bakılırsa, bu saldırıyı bir savaş uçağı düzenlemiş” ifadelerini kullandı.
Gözlemciler, daha önceki olaylarda doğrudan ABD’yi suçlayan Haşdi Şabi Heyeti veya önde gelen komutanlarının bu sefer saldırıyı kınama yönünde herhangi bir açıklama yapmamasına dikkat çekti. Bazı çevreler Haşdi Şabi’nin sessizliğini, son olarak örgüte yakınlığıyla bilinen 4 kişiye yaptırım uygulayan ABD’nin tepkisini çekmeme çabası şeklinde yorumladı.
Şarku’l Avsat’a konuşan Haşdi Şabi Kuzey Cephesi Komutanlığı Sözcüsü Ali Hüseyni, örgüte ait askeri kampı hedef alan saldırının SİHA tarafından düzenlenmiş olabileceğini uzak bir varsayım olarak değerlendirdiğini ifade etti.
Hüseyni, “Evvela saldırının gerçekleştirildiği uçağın modelini görebilmek için Başbakan tarafından görevlendirilen araştırma komisyonun hazırlayacağı inceleme sonuçlarını beklememiz gerekiyor. Fakat askeri kampta meydana gelen hasarın boyutları, bu füzelerin bir SİHA’dan fırlatılmadığına işaret ediyor. SİHA’nın bu denli bir hasar verme imkânı yok. SİHA’ların tüm yapabildikleri el bombalarını taşımak ve belirtilen hedefe bırakmaktır” ifadelerini kullandı
Haşdi Şabi kampını hedef alan saldırının ABD veya İsrail’e ait savaş uçakları tarafından gerçekleştirildiğini savunan Hüseyni, “Irak hava sahası ABD’nin kontrolünde. Bu nedenle Irak topraklarında yaşanan ihlal veya olayların sorumlusudur. Kamp idari ve lojistik amacıyla kullanılıyor. Yayılan söylentilerin aksine kampta çok fazla ekipman veya İranlı danışmanlar da bulunmuyor. Zira İranlı veya başka uyruktan olsun genel olarak danışmanlar merkezi karargâhından uzak bir kampta durmazlar” dedi.
Şarku’l Avsat’a konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir güvenlik kaynağı, ABD’nin son olarak 4 Haşdi Şabi yöneticisini yaptırım listesine alması ile kampa yönelik saldırı arasında bağlantı olabileceğine dikkat çekti.
ABD tarafı saldırıyla ilişkisi olduğu iddiasını reddetmesine rağmen güvenlik kaynağı, “Kerkük Hürriyet Havalimanı'ndaki askeri üsten havalanan ABD SİHA’sı Haşdi Şabi kampını vurdu” ifadelerini kullandı.
Kaynak açıklamasının devamında şunları kaydetti;
“ABD’nin saldırıyı düzenlediği iddiasını yalanlaması, Amerikalıların bugünlerde Haşdi Şabi’nin bazı gruplarının tasfiyesi amacıyla yürüttüğü istihbarat çalışmaları ve çabaları kapsamında anlaşılır bir durum. Özellikle de İran’la sıkı ilişkileri bulunan grupları kastediyorum. Söylenenlerin aksine saldırı çok büyük hasarlara neden olmadı. Saldırı, Haşdi Şabi’nin bazı gruplarına yönelik yaptırımlarla eş zamanlı gelen ABD’nin uyarı mesajı niteliğinde görülebilir. Bu nedenle Haşdi Şabi Heyeti’nin saldırı karşısında şimdiye kadar sessizliğe gömüldüğünü görüyoruz.”
Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi’nin liderliğindeki Nasr Koalisyonu, açıklamasında, Haşdi Şabi kampına yönelik saldırıyı kınadı.
Irak egemenliğini ihlal eden “düşmanca” faaliyetlerin kabul edilemez olduğu vurgulanan açıklamada, Irak’ın bölgesel ve uluslararası çatışmalardan bağımsız hale getirilmesi çağrısında bulunuldu.
Öte yandan Irak Meclis Başkanlığı’na yazılan ve 80 milletvekilinin imzasını taşıyan ortak mektupta, ABD Hazine Bakanlığı’nın Haşdi Şabi’ye bağlı 4 ismi yaptırım listesine almasının kınanması talep edildi.



Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde olası bir ateşkesle ilgili gelişmeleri ele alması bekleniyor.

Ancak Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanların tahminlerine göre, Netanyahu'nun siyasi geleceğinin parçalanmasından korkarak Gazze'deki savaşı kalıcı olarak durdurmayı reddetmesi ışığında, Hamas'ın ısrar ettiği savaşı durdurma garantisi krizi bir ‘ikilem’ olmaya devam ediyor. Arabulucuların savaşı sona erdirecek tüm fikir ve önerilerin tartışıldığı kısmi bir ateşkese gitmekten başka çareleri olmadığına dikkat çeken uzmanlar, Trump'ın İsrail Başbakanı’yla görüşmesi sırasında bu konuyu çözmek için yapacağı baskıya güveniyor.

Hamas dün bu garantilerin önemini vurguladı.

Hamas Siyasi Büro Başkanı’nın Medya Danışmanı Tahir en-Nunu CNN'e verdiği demeçte, “Ciddiyiz ve bir anlaşmaya varmaya hazırız; savaşı sona erdirmek için gerekli şartlar açık olduğu takdirde her türlü teklifi kabul etmeye hazırız” dedi.

dsfrg
İsrail'in dün Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sırasında yükselen dumanlar (AFP)

Hamas liderlerinden Mahmud Merdavi dün yaptığı açıklamada, herhangi bir anlaşmanın ‘saldırganlığın tamamen durdurulması, işgal güçlerinin geri çekilmesi, insani protokole uyulması ve varılacak herhangi bir anlaşmanın fiilen uygulanmasını sağlayacak açık garantilere’ bağlı olması gerektiğini söyledi.

Garanti ikilemi

Geçtiğimiz ay İsrail ile İran arasındaki çatışmaların durmasının ardından yeniden gündeme gelen garanti talebi, müzakerelerin ivme kazandığı bir dönemde güçlü bir şekilde ortaya çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati pazar akşamı televizyonda yayınlanan bir röportajda şunları söyledi: “Şu anda masada olan ve üzerinde çalıştığımız şey, bir dizi esirin serbest bırakılması ve ateşkesin sürdürülmesi için gereken ivmeyi yaratacağı umuduyla insani ve tıbbi yardımın mümkün olan en kısa sürede girmesi karşılığında İsrail saldırganlığının 60 günlük bir ateşkesle durdurulmasıdır.”

Abdulati, “İsrail ve İran arasında ateşkes sağlandıktan sonra Gazze Şeridi'ne odaklanmak isteyen bir Amerikan vizyonu var. Gelecekteki herhangi bir anlaşmanın ateşkesin sürdürülebilirliğini sağlamak ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırganlığının yeniden başlamasını önlemek için yeterli miktarda garanti içermesi gerektiğine dair bir Amerikan anlayışı var” ifadelerini kullandı.

xscdfgt
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinliler (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, son ateşkes çabaları hakkında bilgi sahibi olan Filistinli ve Mısırlı kaynaklar, arabulucu rolü oynayan Katar ve Mısır'ın savaşın her iki tarafıyla temaslarını yoğunlaştırdığını, ancak yeni bir görüşme turu için henüz bir tarih belirlenmediğini belirtti.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile dün bir telefon görüşmesi yapan Mısır Dışişleri Bakanı, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeleri ve iki ülkenin ‘ateşkesi yeniden başlatmak, Filistin halkını bu zulümden kurtarmak, esir ve mahkûmları serbest bırakmak ve Gazze Şeridi'ne acil ve engelsiz insani yardım akışını sağlamak’ için ABD ile ortak çabalarını ele aldı.

Hamas, savaşı sona erdirecek bir anlaşmanın parçası olması halinde kalan tüm esirleri serbest bırakmaya hazır olduğunu ifade ederken, İsrail esirlerin serbest bırakılması gerektiğini ve savaşın sona ermesinin Hamas'ın silahsızlanmasına ve Gazze Şeridi'ni yönetmekten uzaklaşmasına bağlı olduğunu savunuyor.

‘Dikenli konular’

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Müdür Yardımcısı Tümgeneral Muhammed İbrahim ed-Duveyri, Hamas'ın talep ettiği garanti krizinin çözümünün kolay olmadığını düşünüyor. Ed-Duveyri, “İsrail'in reddetme ısrarı var. Zira savaşın sona ermesi şu anda Netanyahu hükümetinin yıkılması anlamına geliyor (...) Bu, Filistin hareketinin silahsızlandırılması ve liderlerinin sürgüne gönderilmesi konusundaki ısrarına ek olarak gerçekleşiyor” şeklinde konuştu.

Ed-Duveyri, arabulucuların, fikirlerin ortaya atılacağı, garantiler hakkında tartışmaların yapılacağı ve şartlarının anlaşmada açıkça belirtileceği geçici bir ateşkese gitmekten başka çaresi olmadığına inanıyor. Ed-Duveyri, “Garantiye ihtiyaç duyan tek şey savaşın durması değil; İsrail'in nihai çekilmesi de bir kriz ve Hamas'ın silahları gibi çetrefilli bir konu. Bu ve benzeri konular nihai statü müzakerelerine ertelenmeli” dedi.

fgthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'a düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden Filistinlilerin cenaze töreninde gözyaşı döken bir çocuk (Reuters)

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, mevcut krizin garantiler ve Washington'un gelecekte savaşı durdurma garantisi konusundaki tutumuna karar vermemiş olmasıyla ilgili olduğuna inanıyor. Er-Rakab, Gazze Şeridi'ndeki zor koşullar ışığında Hamas'ın kabul edeceği geçici bir ateşkesin sonuçlanmasının ardından garantiler krizinin arabulucular tarafından yapılacak sonraki görüşmelerin bir parçası olmasını bekliyor.

Hamas'ın garantiler konusundaki ısrarı, Trump'ın dün yaptığı açıklamada pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile yapacağı görüşmede Gazze ve İran'daki durumu ele alacağını duyurmasıyla birlikte geldi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Trump, “Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanmasını ve esirlerin geri dönmesini umuyoruz ve bunun önümüzdeki hafta içinde gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.

dfgth
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Netanyahu dün yaptığı açıklamada, geçen ay İran ile 12 gün süren savaşta elde ettiğini söylediği ‘büyük zaferin’ ardından Trump ile görüşmek üzere önümüzdeki hafta ABD'ye gideceğini söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in Gazze savaşının sona erdirilmesi konusunu görüşmek üzere Beyaz Saray yetkilileriyle bir araya gelmek üzere bu hafta Washington'da olacağını belirtti.

Bilgi sahibi Mısırlı kaynaklar dün yerel medyaya, ‘İsrail ve Hamas'ın sadece geçici bir ateşkes değil, kapsamlı bir takas anlaşması yapmaları için son saatlerde Mısır'ın artan baskısı’ hakkında konuştu.

Kaynaklar, çeşitli taraflardan heyetlerin önümüzdeki 72 saat içinde Kahire'ye gelmesinin beklendiğini, her iki tarafı temsil eden şahsiyetlerin ise anlaşmazlık noktalarını çözmek üzere halihazırda Kahire'de bulunduğunu söyledi.

sdfrgty
İsrail'in Gazze şehri sahiline düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden akrabasının cenazesi başında gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Kaynaklara göre Netanyahu, ‘kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimali olan müzakereleri engellerken, Amerikalı arabulucu tam bir ateşkesi içeren anlaşmayı onaylaması karşılığında Netanyahu'nun siyasi kariyerini hapishanede sonlandırmayacak şekilde İsrail içinde tam bir beraat üzerinde çalışmayı teklif ediyor.’

Trump ile Netanyahu arasında Gazze konusunda yeni bir geçici anlaşmaya varılması için daha fazla görüşme yapılmasını bekleyen ed-Duveyri, ‘Washington'un bu krizi sona erdirmek için oynayacağı büyük bir rol olduğunu, önyargılı olmaması ve krizi mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek için Mısır ve Katar ile birlikte çalışması gerektiğini’ belirtti.

Netanyahu'nun Washington ziyaretinin Gazze Şeridi için yeni bir anlaşmaya varılmasında ‘belirleyici’ olacağına inanan er-Rakab, Trump'ın Netanyahu’ya baskı yaparak Washington'dan ateşkes ilan edebileceğini ve bunun gerçekleşmesi halinde Hamas'ın ateşkesi kabul edeceğini ve ABD’nin anlaşmanın uygulanması sırasında garantilerin görüşüleceği sözünü vereceğini düşünüyor.