Filistin’de yaşanan ekonomik kriz sebebiyle bu yılki kurban alımında ciddi bir düşüş yaşandı

Kurban satın alma ve dağıtma genellikle bayramın ilk günü yapılmaz. Kurbanlar çoğu zaman akraba ziyaretlerin sonlanmasını takiben bayramın 3’üncü gününde kesilir (Independent Arabia)
Kurban satın alma ve dağıtma genellikle bayramın ilk günü yapılmaz. Kurbanlar çoğu zaman akraba ziyaretlerin sonlanmasını takiben bayramın 3’üncü gününde kesilir (Independent Arabia)
TT

Filistin’de yaşanan ekonomik kriz sebebiyle bu yılki kurban alımında ciddi bir düşüş yaşandı

Kurban satın alma ve dağıtma genellikle bayramın ilk günü yapılmaz. Kurbanlar çoğu zaman akraba ziyaretlerin sonlanmasını takiben bayramın 3’üncü gününde kesilir (Independent Arabia)
Kurban satın alma ve dağıtma genellikle bayramın ilk günü yapılmaz. Kurbanlar çoğu zaman akraba ziyaretlerin sonlanmasını takiben bayramın 3’üncü gününde kesilir (Independent Arabia)

“Lebbeyk Allahümme Lebbeyk. Lebbeyk lâ şerîke leke lebbeyk”
“Buyur Allah'ım buyur! Buyur ki senin ortağın yok, emrine amadeyim buyur!” anlamına gelen bu sözleri Kudüs'ün 63 km kuzeyindeki Nablus şehrinde yer alan dükkanlardaki eski elektronik cihazlardan duyabilirsiniz. Kurban Bayramı’nın yaklaşmasıyla birlikte bölgede dolaştığınız vakit kulağınıza bu sözlerin geldiğine tanık olursunuz.
Bu bayramda büyükbaş veya küçükbaş hayvanlar kurban edilerek yoksullara ve fakirlere yardım olarak dağıtılır. Birçok sofrada ana yemek olarak maşavi (mangalda et ve kebap) bulunur. Bunun yanı sıra arife günü oruç tutan kimseler iftar sofralarında fesik adı verilen balık yemeği bulundurur. Bayramdan günler önce pazarlar alıcılarla dolup taşar. Yolların kenarında tatlı, şeker ve meşavi satan seyyar satıcılara denk gelirsiniz. Kıyafet ve ayakkabılarda indirimler olurken, bazı mahalleler hurma, ceviz ve badem kokuları ile dolar.
Kurban Bayramı sabahı insanlar, tekbir nidalarıyla birlikte bayram namazını eda etmek için toplanırlar. Namazın öncesinde veya sonrasında kabirler ziyaret edilir. Kabir ziyareti sırasında özellikle de yaşlılar ölenlerin ruhu için mezar taşlarına gül bırakır ve tatlı dağıtır. Bunun ardından akrabalar ve arkadaşlar ziyaret edilir. Bu ziyaretler bazen ev ev dolaşarak yapılır, bazen de bayramlaşmak veya zaman geçirmek amacıyla ailenin en büyüğünün evinde bir araya gelinir.
Şarku'l Avsat'ın Independent Arabia kaynaklı haberine göre çocukların bayram günü ise biraz daha farklı olur. Mesela 10 yaşındaki Ahmed, bayram sabahı ailesiyle birlikte vazifelerini yerine getirdikten sonra arkadaşlarıyla buluşur. Akşam ezanı okunana kadar onlarla vakit geçirir. 12 yaşındaki Lana ise köy yerinde kızların gidebileceği alanlar sınırlı olduğu için eve daha erken döner.
Kurbanlar genellikle bayramın 3’üncü günü kesilir
Koyun satışı ve kesimi alanında çalışan Emir Savalha, kurban satın alımının ve dağıtımının genellikle bayramın ilk günü yapılmadığını, kurbanların genellikle akraba ziyaretlerinin ardından bayramın 3’üncü gününde kesildiğini dile getiriyor. Ayrıca kurbanın üçte birini kurbanı kesen ailenin aldığını, üçte birinin dost ve akrabalara dağıtıldığı ve kalan üçte birlik kısmın ise muhtaç olanlara verildiğini söylüyor.
Kurban satışında büyük düşüş
Independent Arabia'dan Phantina Sholi'nin görüştüğü herkes bu bayramın diğer bayramlardan farklı olduğu konusunda hemfikir. Filistinlilerin, İsrail hükümetinin vermesi gereken paraya el koyması dolayısıyla yaşadığı ekonomik kriz, kurban satışında diğer senelere göre büyük düşüş yaşanmasına yol açtı. Savalha, insanların yeterli mali olanaklara sahip olmamalarından ötürü bu yılki satışlarla büyük bir düşüş olduğuna dikkat çekerken, bir kasap, bu yılki kurban bayramında geçen yıllara oranla en düşük kurban alımının gerçekleştiğini söyledi.
Okul döneminin yaklaşmasıyla birlikte özellikle İsrail hükümetinden kaynaklı yaşanan kriz gibi çeşitli sebepler her ne kadar bu yılki kurban alımlarında düşüş yaşanmasına yol açmış olsa da, Tarım Bakanlığı bünyesindeki Tarımsal Pazarlama Genel Müdürü Tarık Ebu Leben, Independent Arabia’ya verdiği demeçte, “Çiftlik hayvanlarının ithalatı hususunda önceki yıllara kıyasla bir düşüş yaşanmadı. Bakanlık sadece bayram döneminde değil, periyodik olarak Portekiz ve Fransa gibi diğer ülkelerden kurbanlık hayvanlar ithal ediyor. Böylece pazardaki açığı kapatmaya çalışıyor” açıklamasında bulundu. Kurban Bayramı hazırlıkları sırasında çekilen bir fotoğraf (Independent Arabia)
Vatandaşlar yüksek fiyatlardan şikayetçi
Kurban Bayramı için hazırlık yapan vatandaşlar, bazı dükkanların fiyatları açıklamamasından şikayetçi olduklarını ve bu durumun manipülasyonlara karşı kendilerini savunmasız bıraktığını söyledi.
Tüketici Koruma Derneği Başkanı Fahya el-Bahş, resmi makamlarca malların, özellikle de kurbanlık hayvanların fiyatlarının denetiminde bazı noksanlıkların mevcut olduğunu düşündüğünü belirtti. Ayrıca ithal ve yerli kırmızı et fiyatları arasında bir tutarsızlık bulunduğuna dikkat çekti. Ancak Ebu Leben, böyle bir iddianın asılsız olduğunu belirterek, Tarım Bakanlığı’nın yerli ve ithal kurban hayvanların fiyatlarını denetlediğini ve kurban kesme sürecini izlediğini vurguladı.
Sadece et fiyatları değil, İsrail’den yapılan ithalatın sonucu olarak sebze ve meyve fiyatlarının da arttığı gözleniyor. Bu dönemde yerleşimcilerin ürünlerinin pazara girişinin denetiminde birtakım zorlukların yaşandığını dile getiren el-Bahş, bunun sebebinin, bu tür pazar girdilerinin kurumlar ve dükkanlardan ziyade kontrolü zor olan bireyler tarafından yapılması olduğunu söyledi.



Gazze’nin imarı denkleminde sessiz rekabet: Mısır ve ABD planları

Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’ndan bir kare (AFP)
Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’ndan bir kare (AFP)
TT

Gazze’nin imarı denkleminde sessiz rekabet: Mısır ve ABD planları

Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’ndan bir kare (AFP)
Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’ndan bir kare (AFP)

Kahire ile Washington’un Gazze’nin yeniden imarı için bir planın hayata geçirilmesi gerektiği konusunda uzlaşmasına rağmen, izlenecek yol haritası hâlâ belirsizliğini koruyor. Ayrıca bu kapsamda düzenlenmesi planlanan konferansın tarihi de netleşmiş değil.

İsrail basınında “kısmi imar” seçeneğine dair girişimlere ilişkin sızıntılar gündemdeki yerini korurken, Washington’un bu İsrail çizgisiyle örtüşen yeni bir yaklaşım geliştirdiği görülüyor. Buna karşın ABD’nin, Gazze’nin tam ve kapsamlı yeniden inşasını öngören Mısır planını açık biçimde dışlamadığı da dikkat çekiyor. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Temim Hilaf, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Kahire’nin hedefinin “Gazze’nin yeniden imarı konusunda entegre bir sürecin başlatılması” olduğunu vurguladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı da Şarku’l Avsat’a, Gazze’nin yeniden imarı konusunda ortaklarla etkin şekilde temas hâlinde olunduğunu doğruladı.

Birinci yol: Mısır girişimi

Gazze Şeridi’nde ateşkes anlaşmasının 10 Ekim’de yürürlüğe girmesinin ardından iki ayrı hat ortaya çıktı: Biri Mısır öncülüğünde, diğeri ise İsrail yaklaşımıyla uyumlu görünen ABD hattı. Her iki yaklaşım da yaklaşık iki yıldır İsrail saldırılarıyla büyük ölçüde yıkılan Gazze’nin yeniden imarına dair sahadaki tasavvurları şekillendiriyor.

Ateşkesin ardından daha hızlı devreye giren Mısır hattında, Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi Gazze’nin yeniden imarı için bir konferans düzenleneceğini yineledi. Kasım ayı sonu olası tarih olarak telaffuz edilse de konferans gerçekleşmedi. Mısır Dışişleri Sözcüsü, haftalar önce yaptığı açıklamada, gecikmenin nedenini “erken toparlanma ve yeniden imar konferansının başarısı için uygun ortamın hazırlanması” olarak açıkladı.

Süreci hızlandırmak amacıyla Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdülati, Aralık ayı başında Berlin’de Alman mevkidaşı Johann Wadephul ile düzenlenen basın toplantısında, “ABD ile yeniden imar konferansı için ortak başkanlık oluşturulmasını görüşüyoruz ve en kısa sürede tarih üzerinde uzlaşmayı umuyoruz” dedi.

fg
Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus’ta, sert hava koşulları altında kurulan yerinden edilmiş kişilere ait çadırların genel görünümü, 18 Aralık 2025. (Reuters)

4 Mart’ta Kahire’de düzenlenen “Arap Olağanüstü Zirvesi”nde kabul edilen “Gazze’nin Yeniden İmarı ve Kalkınması Planı”, Filistinlilerin yerinden edilmeden erken toparlanma ve yeniden inşa sürecini öngörüyor. Beş yıla yayılan planın maliyetinin yaklaşık 53 milyar dolar olduğu belirtiliyor. Kahire ayrıca, Birleşmiş Milletler koordinasyonunda uluslararası bir bağış konferansı çağrısında bulundu.

“Tehcir olmadan imar”

Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi ve akademisyen Ahmed Fuad Enver’e göre Mısır, hangi plan uygulanırsa uygulansın Gazze’nin “yaşanabilir bir yer” hâline getirilmesini ve bunun Mısır’ın ulusal güvenliğini tehdit edecek bir tehcire yol açmamasını hedefliyor. Enver, “Mısır diplomasisi, daha önce Şarm eş-Şeyh Barış Konferansı’nda olduğu gibi bu süreçte de başarı sağlayabilir” değerlendirmesinde bulunuyor.

Enver’e göre Mısır’ın önceliği, Filistinliler için bir “can simidi” oluşturmak ve ortaklarla ciddi iş birliği içinde yeniden imar için gerekli ivmeyi sağlamak. Bu yaklaşımın, Filistinlilerin haklarına zarar vermemesi ve güvenlik kaygılarını artırmaması temel şart olarak görülüyor.

İkinci Yol: ABD–İsrail uyumlu hat

ABD hattının ilk işaretleri 21 Ekim’de ortaya çıktı. Donald Trump’ın damadı Jared Kushner, İsrail’de düzenlediği basın toplantısında, İsrail ordusunun kontrolündeki bölgelerde Gazze’nin yeniden imarının “titizlikle ele alındığını” söyledi. Kushner, “Hamas’ın kontrolünde olan bölgelere herhangi bir yeniden imar fonu tahsis edilmeyecek” ifadesini kullandı.

Bu hafta başında Wall Street Journal’da yayımlanan bir haberde ise Kushner ve ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff tarafından hazırlandığı belirtilen “Gündoğumu Projesi”nden söz edildi. Plana göre, Hamas’ın silahsızlandırılması şartıyla, yeniden imar süreci 10 yıla yayılacak ve güneyde Refah’tan başlayacak. “Yeni Refah” olarak adlandırılan bu yaklaşımda, yaklaşık 2 milyon Filistinlinin yeniden inşa sürecinde nerede yaşayacağına dair net bir çerçeve bulunmuyor.

Enver, bu ABD yaklaşımını “İsrail’in taleplerini önceleyen, müzakereci bir paket” olarak nitelendiriyor ve Kahire ile Tel Aviv arasında temel vizyon farkı olduğuna dikkat çekiyor.

Hangi Yol ağır basacak?

Bu farklı yaklaşımlar sürerken, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da cumartesi günü yaptığı açıklamada, “İsrail’in katı tutumuna rağmen umut verici bazı mutabakatlar bulunduğunu” belirtti. Fidan, Gazze’nin yeniden imarına dair “ön değerlendirme niteliğinde bir çalışmanın” ele alındığını söyledi.

fg
Filistinli işçiler, birkaç gün önce Gazze Şeridi’nin orta kesimindeki Nuseyrat Mülteci Kampı’nda savaş nedeniyle zarar gören bir yolu onarıyor. (AFP)

Öte yandan Bloomberg, ABD ve müttefiklerinin Gazze’nin yeniden imarı için gelecek ay başında bir konferans düzenlemeyi değerlendirdiğini, toplantının Washington, Mısır ya da başka bir merkezde yapılabileceğini yazdı. Mısır Dışişleri Sözcüsü Hilaf, bu haberlere ilişkin olarak “Mısır ve ABD dâhil olmak üzere ilgili tüm taraflar arasında istişare ve koordinasyonun sürdüğünü” vurguladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı ise konuya ilişkin ayrıntı vermekten kaçınarak, “Ortaklarla etkin temas hâlindeyiz, şu aşamada resmî bir açıklama yok” demekle yetindi.

Ahmed Fuad Enver’e göre, devam eden müzakereler ışığında Mısır hattının başarı şansı daha yüksek. Enver, Washington’un sürecin ikinci aşamasında İsrail’e tamamen angaje olma riskini göze almayacağını ve Mısır–Arap önerilerine daha açık bir yaklaşım geliştirebileceğini savunuyor.


Netanyahu, Refah'taki patlamada bir subayın yaralanmasının ardından Hamas'ı tehdit etti

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
TT

Netanyahu, Refah'taki patlamada bir subayın yaralanmasının ardından Hamas'ı tehdit etti

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu bugün yaptığı açıklamada, Refah'ta bir İsrail ordu subayının patlayıcı cihazla yaralanmasının ardından Hamas'ın Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşmasını ihlal ettiğini söyledi.

Netanyahu, Hamas'ın "iktidardan uzaklaştırılması, silahsızlandırılması ve aşırıcılığın ortadan kaldırılması"nı içeren ateşkes anlaşmasına uyması gerektiğini belirterek, hareketin silahsızlanmayı açıkça ve sürekli olarak reddetmesinin "açık ve devam eden bir ihlal" olduğunu vurguladı.

Netanyahu açıklamasında, "İsrail, askerin yaralanmasına neden olan hareketin ihlallerine karşılık verilecektir" uyarısında bulundu.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşması geçen ekim ayında yürürlüğe girmişti ve ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Hamas'ın silahsızlandırılmasını da içermesi beklenen anlaşmanın ikinci aşamasına geçmeyi hedefliyor.

Anlaşmanın ikinci aşaması, İsrail'in Gazze'nin bazı bölgelerinden daha fazla çekilmesini, uluslararası bir istikrar gücünün konuşlandırılmasını ve Trump liderliğindeki "barış konseyini" içeren yeni bir yönetim yapısının uygulanmasını içeriyor.Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre planlanan uluslararası gücün, şu anda İsrail askeri kontrolü altında bulunan Gazze Şeridi'nin bir bölümüne konuşlandırılması bekleniyor.


Hamas, Ankara'ya Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçmek için gereken şartları yerine getirdiğini bildirdi

Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici bir kampta bir kadın çadırının yanında oturuyor (AP)
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici bir kampta bir kadın çadırının yanında oturuyor (AP)
TT

Hamas, Ankara'ya Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçmek için gereken şartları yerine getirdiğini bildirdi

Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici bir kampta bir kadın çadırının yanında oturuyor (AP)
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici bir kampta bir kadın çadırının yanında oturuyor (AP)

Türk Dışişleri Bakanlığı'ndan bir kaynak Reuters'e verdiği demeçte, Bakan Hakan Fidan'ın bugün Ankara'da Hamas'ın siyasi büro yetkilileriyle bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde ateşkesi görüştüğünü ve anlaşmanın ikinci aşamasına geçilmesini ele aldığını söyledi.

Kaynak, Hamas yetkililerinin Fidan'a anlaşmanın şartlarını yerine getirdiklerini bildirdiğini, ancak İsrail'in anlaşmanın bir sonraki aşamasına geçişi engellemek için Gazze'yi hedef almaya devam ettiğini ifade etti.

Kaynak, Hamas yetkililerinin Gazze Şeridi'ne giren insani yardımın yetersiz olduğunu ve ilaç, barınma ekipmanı ve yakıt gibi hayati öneme sahip mallara acil ihtiyaç duyulduğunu söylediklerini de belirtti.