İsrail, Doğu Kudüs'teki Filistinlileri tecrit etmeye başladı

Batı Şeria’da İsrail ile sınır duvarları yakınında düzenlenen Filistin gösterileri (Reuters)
Batı Şeria’da İsrail ile sınır duvarları yakınında düzenlenen Filistin gösterileri (Reuters)
TT

İsrail, Doğu Kudüs'teki Filistinlileri tecrit etmeye başladı

Batı Şeria’da İsrail ile sınır duvarları yakınında düzenlenen Filistin gösterileri (Reuters)
Batı Şeria’da İsrail ile sınır duvarları yakınında düzenlenen Filistin gösterileri (Reuters)

Kudüs’ü Doğu ve Batı olarak yeniden bölme kararının resmi olarak reddedilmesine rağmen, İsrail polisi ve sınır muhafızları, pratikte bu bölme işlemlerine başladı. Yeşil Hat’tın geri kalanında birkaç kontrol noktası kurarak, koronavirüsün yayılmasını önleme bahanesiyle birçok Arap vatandaşını işgal altındaki doğu kısmına geri gönderdi.
Tel Aviv'deki siyasi kaynaklar, İsrail yetkililerinin Kudüs’ün iki kısmı arasındaki teması önlemeye çalıştığını bildirdi. Kararın hükümet ve güvenlik hizmetlerinin liderleri ile koordineli olarak alınmasına rağmen uzun vadeli ve siyasi bir amacının olmadığı belirtildi. Bu kapsamda konulan barikatların Batı Kudüs'teki doktor ve hemşireler gibi hayati sektörlerde çalışan yüzlerce Filistinliyi kapsamayacağı bildirildi.
İsrail makamları, koronavirüs bahanesiyle yargı makamlarının kontrolü dışında hareket etmelerine izin veren acil durum düzenlemeleri getirdi. Filistinliler ise polis kuvvetleri, sınır muhafızları ve istihbarat güçlerinin işgal altındaki Arap Kudüs’ünün birçok bölgesinde katı teftişler gerçekleştirdiğinden, Silvan mahallesinde şiddet uyguladığından ve kurumlar ile sosyal ve siyasi hareketlerini durdurduğundan şikayet etti. Pazar gününden itibaren, Batı Şeria’daki çevresinden Kudüs mahallelerinin İsrail makamları tarafından tam bir tecrite tâbi tutulması, hem duvarın arkasında yaşayanlardan İsrail kimlik kartına sahip Kudüslülerin şehre girişinin hem de şehrin içinde yaşayan Kudüslülerin Filistin Otoritesi’ne ait bölgelere girişinin engellenmesi amaçlanıyor.
Diğer yandan, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te dün nispeten sakinlik hâkimdi. Filistin Sağlık Bakanlığı'nın talimatlarına uyan vatandaşlar, İsrail yerleşim yerlerine ve kendilerine uygulanan baskıya karşı düzenledikleri haftalık barışçıl gösterileri -Kafr Kaddum’daki hâriç- durdurdu. Mescid-i Aksa’ya ibadet etmek için gidenler ise azaldı; Cuma namazına yalnızca 500 kişi katıldı. İbadet edenlerin azalmasında Mescid-i Aksa’nın kapılarına barikatlar kurup geçişe izin vermeyen İsrail kuvvetlerinin de parmağı vardı; mescide zorla girmeye çalışan bir genç ise tutuklandı.
Dün, Doğu Kudüs’teki Vadi el-Cevz mahallesinde Cuma namazını evde kılmayı reddedenlere saldıran işgal kuvvetleri, Müslümanları dağıtmak için gaz ve ses bombaları kullandı.
Kafr Kaddum’da ise, vatandaşlar yerleşimciliğe karşı düzenledikleri ve işgal ordusunun 16 sene önce kapattığı caddenin açılmasını talep ettikleri yürüyüşlerinden vazgeçmedi. İşgal ordusunun yürüyüşü bastırarak kauçuk kaplı metal mermi, gaz ve ses bombaları kullanması sonucunda 60 vatandaş yaralandı. Yaralılara Filistin Kızılay’ı müdahalede bulunularak tedavi etti.
Kalkilya’daki medya sözcüsü ve Kafr Kaddum Halk Direnişi Koordinatörü Murad Şitevi, İsrail’in bu şiddeti ve gerçek mermiler kullanması sonucunda 63 yaşındaki Mueyyed Şitevi’nin bacağından yaralandığını bildirdi. Atılan zehirli gaz sonucunda ise birçok gösterici boğulma tehlikesi yaşadı.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times