Suriye’de 7 yıl sonra gelen terhis: 2013’te bitmesi gereken askerlik 2020’de sona erdihttps://turkish.aawsat.com/home/article/2216436/suriye%E2%80%99de-7-y%C4%B1l-sonra-gelen-terhis-2013%E2%80%99te-bitmesi-gereken-askerlik-2020%E2%80%99de
Suriye’de 7 yıl sonra gelen terhis: 2013’te bitmesi gereken askerlik 2020’de sona erdi
Terhis kararının 20 binden fazla askeri etkilemesi bekleniyor / Fotoğraf: AFP
İstanbul/Şarku'l Avsat
TT
TT
Suriye’de 7 yıl sonra gelen terhis: 2013’te bitmesi gereken askerlik 2020’de sona erdi
Terhis kararının 20 binden fazla askeri etkilemesi bekleniyor / Fotoğraf: AFP
Suriye'de 2011'den bu yana devam eden savaş başlamadan önce bir düzenleme yapılmış, askerlik süresi 18 aya indirilmişti. Ancak ilkokul mezunları için bu süre 21 aydı.
Askere gitme yaşının 18 olduğu ülkede bir ailenin tek erkek çocuğu olanlar askere alınmıyor, üniversite mezunları da eğitimleri bitene kadar askerliklerini tecil ettirebiliyordu.
Ancak 2011’de başlayan savaşla birlikte binlerce askerin ordudan firar etmesi ve ülkenin neredeyse dört bir tarafında süren çatışmalar askerlik sistemini de değiştirdi.
O tarihten önce veya o tarihten sonra askere alınanlar mevcut sürelerini bitirseler dahi “Yedek Asker” statüsüyle birliklerde tutulmaya devam ettiler.
İki ayda bir verilen birer haftalık izinler (evlililer de bu süre uzuyabiliyor) dışında askerlik görevlerini sürdüren bu kişiler için ilk terhis kararı savaşın başlamasından tam yedi yıl sonra 2018’de verildi.
İlk terhis 2018 Mayıs ayında oldu
Normal şartlarda 2011’de askerlikleri bitmesi gerekip orduda bırakılan ve "104. devre" denilen asker grubu 2018’in mayısında terhis edildi. Savaşta en fazla kaybı da bu devredeki askerlerin verdiği belirtiliyor.
İkinci terhis ise Şubat 2019'da oldu.1981 ile öncesinde doğanlar terhis edildi.
Yeni terhisler beklenirken İdlib’de artan çatışmalardan dolayı iptal edilen terhislerin üçüncüsü 29 Mart 2020 günü Suriye Genelkurmay Başkanlığı’nca yapılan açıklama ile duyuruldu.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, açıklamada 1 Ocak 2013 öncesinde askere alınıp halen orduda olanların 7 Nisan 2020 tarihinden itibaren terhislerine karar verildiği açıklandı.
Terhis kararı askeri doktorları ise kapsamayacak.
“Terhis kararı Suriye'nın Türkiye ile savaş beklemediğinin işareti”
Savaştıracak asker sıkıntısı çektiği, bu nedenle İran'a bağlı milisleri kullandığı iddia edilen Suriye Ordusu’nun Türkiye ile geçen ay İdlib’de karşı karşıya geldiği bir ortamda verdiği bu terhis kararı Suriye’de de hem sevinç hem de şaşkınlık yarattı.
Lazkiye’de yaşayan ancak adının verilmesini istemeyen bir Suriyeli gazeteci, Independent Türkçe’ye yaptığı açıklamada bu kararın Suriye’nin Türkiye ile İdlib üzerine bir savaş ya da büyük bir çatışma beklemediğinin de işareti olduğunu söyledi. Ayrıca terhisten 20-25 bin kişinin faydalanması bekleniyor.
Şam’da yaşayan gazeteci Sarkis Kassargian da terhisleri doğrulayarak terhisten kaç askerin etkilendiğini tam olarak bilmediğini ancak bu sayının 50 binin üzerinde olabileceğini söyledi.
Gazze ateşkesi: Atılım için geri sayım başladı mı?https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5137140-gazze-ate%C5%9Fkesi-at%C4%B1l%C4%B1m-i%C3%A7in-geri-say%C4%B1m-ba%C5%9Flad%C4%B1-m%C4%B1
Gazze ateşkesi: Atılım için geri sayım başladı mı?
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Katarlı mevkidaşı ile Doha'da basın toplantısı düzenledi. (AFP)
Arabulucuların Gazze Şeridi'nde ateşkesin yeniden başlamasıyla ilgili olarak tarafların tutumlarında ‘kısmi ilerleme’ kaydedildiğine dair güvencelerinin ortasında, Hamas ile İsrail arasında bir anlaşmaya varılmasının, özellikle ‘savaşın nasıl sonlandırılacağı’ konusunda bir anlaşma sağlanamaması nedeniyle ‘zor’ olduğu tahmin ediliyor.
Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani dün Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Doha'da düzenlediği basın toplantısında, Gazze'de yeni bir ateşkese ulaşma çabalarında ‘bazı ilerlemeler kaydedildiğini, ancak İsrail ile Hamas arasında bir anlaşmaya varılmasının zor olduğunu’ söyledi. Al Sani, “Perşembe günü diğer toplantılara kıyasla bazı ilerlemeler kaydettik. Ancak en önemli soruya bir cevap bulmamız gerekiyor: Bu savaşı nasıl sona erdireceğiz? Tüm müzakerelerin odak noktası bu” ifadelerini kullandı.
Al Sani’ye göre Hamas, İsrail Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirirse kalan tüm İsrailli esirleri serbest bırakmaya hazır. Ancak İsrail, Hamas’ın ‘savaşı sona erdirmek için net bir vizyon ortaya koyulmadan esirleri serbest bırakmasını’ istiyor. Al Sani, “Taraflar arasında ortak bir hedef olmadığında, savaşı sona erdirme şansının çok zayıfladığını düşünüyorum” dedi.
Fidan, Türk yetkililerin Hamas'la yaptığı görüşmelerin, hareketin Gazze'deki ateşkesin ötesine geçen ve İsrail'le yaşanan krize iki devletli çözüm de dahil olmak üzere kalıcı bir çözüm getirmeyi amaçlayan bir anlaşmaya daha açık olacağını gösterdiğini söyledi.
Kapsamlı bir vizyon
Öte yandan Hamas, Gazze Şeridi'ne gönderilen yardım malzemelerinin azalmasının yarattığı baskı ve İsrail'deki sivil itaatsizlik çağrıları arasında ‘kapsamlı’ olmasını istediği ‘bir anlaşmaya varma çabalarının başarısını’ desteklemekten bahsediyor.
ABD Başkanı Donald Trump'ın yaklaşık iki hafta sonra bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde yaşanan bu gelişmeler, ‘yakın bir ateşkes için geri sayımın her zamankinden çok daha olası hale geldiğini’ gösteriyor. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre, kapsamlı mı yoksa geçici mi olduğu konusunda görüş ayrılıkları bulunan olası bir anlaşmayı, ziyaret öncesi ABD'nin baskısı çözecek gibi görünüyor.
Dün Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas'tan bilgili bir kaynağa göre, hareket cumartesi günkü toplantıda Mısırlı arabulucu aracılığıyla, entegre bir girişim de dahil olmak üzere savaşı sona erdirmek için kapsamlı vizyonunu sundu. Kaynak, “Hamas tarafından Mısır aracılığıyla sunulan bu girişim, geniş çapta memnuniyetle karşılandı” dedi.
İsrail'in dün Gazze'nin orta kesiminde yer alan el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırının ardından Filistinli bir adam yaralı bir çocuğu taşıyor. (AFP)
Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak, girişimin ‘saldırganlığın durdurulması, işgal güçlerinin Gazze Şeridi'nden çekilmesi, Filistin halkına acil yardım sağlanması, beş ila yedi yıl arasında değişen uzun vadeli bir ateşkesin kabul edilmesi, Gazze Şeridi'nin bir toplum destek komitesi aracılığıyla yönetilmesi için Mısır vizyonuna bağlılık, yeniden inşa çabalarının desteklenmesi ve anlaşmanın uygulanmasını kolaylaştırmak için açık ve uygulanabilir garantiler sağlanması karşılığında tüm İsrailli esirleri içeren bir takas anlaşmasının uygulanmasını’ öngördüğünü söyledi.
Hamas'ın Kahire ziyareti, geçen hafta Türkiye'de Fidan ile yapılan görüşmenin ardından bir hafta içinde ikinci kez gerçekleşirken, hareketten iki kaynak o dönemde Şarku’l Avsat'a, Hamas’ın ‘aralarındaki iyi ilişkiler’ ışığında ‘kapsamlı anlaşma’ konusundaki vizyonunu Trump yönetimine iletmek için Türkiye'den destek istediğini doğruladı.
Büyük bir fırsat
Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi ve İsrail meseleleri konusunda uzman bir akademisyen olan Dr. Ahmed Fuad Enver, ‘üç ay önce göreve başlamasının arifesinde yaptığına benzer bir anlaşmayı tekrarlamak isteyen Trump'ın önümüzdeki ay bölgeye gelecek olması nedeniyle müzakerelerde somut ilerleme sağlamak için büyük bir fırsat olduğuna’ inanıyor. Enver, “Sadece insani ya da geçici bir ateşkes değil, savaşın sona erdirilmesi konusunda da iyi haberler gelmesi muhtemel” dedi.
Filistin'in eski Kahire Büyükelçisi Berekat el-Ferra, ‘Hamas'ın önerilen bu anlaşmayla seçeneklerini tüketmesinden sonra, bir atılım için geri sayımın artık kesin olduğuna’ inanıyor. El-Ferra, ‘bir sonraki anlaşmanın şu anda kapsamlı olmayacağını, daha ziyade kapsamlı bir anlaşmaya yönelik müzakereleri içerecek geçici bir anlaşma olacağını’ belirtti.
Hamas konusunda uzman bir Filistinli siyasi analist olan İbrahim el-Medhun, ‘hareketin girişimi ve ciddiyetinden sonra topun tamamen İsrail'in sahasında olduğu’ değerlendirmesinde bulundu. El-Medhun'a göre ‘İsrail işgali, kapsamlı ve nihai bir anlaşmaya varmayı reddederek oyalamaya devam edecek.’
İsrail'in dün Gazze'nin orta kesiminde yer alan el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırının ardından yıkılan evlerin enkazı arasında duran Filistinli bir kadın (AFP)
Medhun, “Hamas'ın, işgalin öldürme ve yıkıma geri dönmesine izin verecek herhangi bir kısmi ya da kırılgan geçici çözümü reddeden kesin tutumunda ısrar etmesi muhtemel. Hamas'ın kesin tutumu ışığında kısmi bir anlaşmaya varma olasılığı pek mümkün görünmüyor” ifadelerini kullandı.
Beyaz Saray'dan yapılan son açıklamaya göre Trump'ın 13-16 Mayıs tarihleri arasında Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) yapacağı ziyaret için geri sayım sürerken ve Binyamin Netanyahu hükümeti savaşın sona ermesini talep eden ve sivil itaatsizlik tehdidinde bulunan gösterilerle baskı altındayken, İsrail Hamas'ın gündeme getirdiği öneri hakkında yorum yapmadı.
Sivil itaatsizlik
İsrail iç istihbarat teşkilatı Şin-Bet'in (Şabak) eski direktörü Ami Ayalon, cumartesi günü binlerce İsraillinin Netanyahu hükümetine karşı esirlerin iadesi talebiyle düzenlediği gösterilere katılımı sırasında yaptığı açıklamada, İsrail'i korumanın bir görev olduğunu düşünerek barışçıl sivil itaatsizlik çağrısında bulundu.
Mart ayının başından bu yana sınır kapılarının kapatılması, Gazze Şeridi'ne gıda ve insani yardım malzemelerinin girişinin engellenmesi ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşını yeniden başlatmasıyla birlikte, Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi'nin (OCHA) işgal altındaki Filistin topraklarındaki kıdemli insani işler görevlisi Jonathan Whittall dün yaptığı basın açıklamasında malzemelerin tükenmekte olduğunu doğruladı.
Enver, İsrail'in iç baskılarının arttığına ve Trump'ın baskısının Netanyahu'nun bir anlaşmayı kabul etmesiyle sonuçlanabileceğine inanırken, el-Medhun ‘ciddi ve kararlı bir ABD müdahalesinin denklemi değiştirebileceğini’ vurguladı. El-Ferra'ya göre bu baskılar ışığında Trump'ın ziyareti yakın bir atılımı kolaylaştırabilir ve önce kısmi bir anlaşmaya, ardından da bölgedeki çıkarlarını güvence altına almak için ciddi ve gerçek bir ABD baskısının ardından kapsamlı bir anlaşmaya varılabilir.
