عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Husiler liderlerinden yüzlercesini kaybetti

Başkent Sana'da bir Husi milisi. (EPA)
Başkent Sana'da bir Husi milisi. (EPA)
    Sana/Şarku’l Avsat
TT
TT

Husiler liderlerinden yüzlercesini kaybetti

Başkent Sana'da bir Husi milisi. (EPA)
Başkent Sana'da bir Husi milisi. (EPA)

İran destekli Husi grubu, başkent Sana'daki cenaze törenlerinde üyeleri için yas tutmaya devam ederken Hacca, Amran, Zamar, İbb ve el-Beyda valiliklerinde her gün yeni ölümler kaydetmeye devam ediyor. Husilerin Yemen ordusu ile Marib, el-Cevf, Nihm ve el-Beyda cephelerinde yaşadığı şiddetli çatışmalar ve Yemen’deki Koalisyon güçlerinin düzenlediği hava operasyonları nedeniyle son üç hafta içinde yüzlerce Husi milisinin öldüğü tahmin ediliyor.
Husilere ait başkent Sana’daki medya organları, son üç hafta içinde grubun birçok liderinin öldürüldüğünü kabul etti. Husiler ölenlerin isimlerini açıklayarak akrabalarından ve yakınlarından daha fazla savaşçı çekmek için cenaze törenleri düzenledi.
Husiler bu hafta ölen üyelerinin isimlerinin şunlar olduğunu duyurdu:
Albay Muhammed İsmail el-Mukaddem, Albay Hamza Mesud el-Hamza, Yarbay Ekrem Muhammed el-Fahd, Yarbay Asil Abdulvekil el-İdrisi, Binbaşı Bakiyye Ahmed el-Karih, Yüzbaşı Enes Abdulkerim es-Siyani, Üsteğmen Assam Salih Hüseyin ve Teğmen Yardımcısı Ammar Muhammed eş-Şafi ve Ammar Hamud Ali es-Salimi.
Husiler bu hafta, farklı rütbelerde üst düzey liderler de dahil olmak üzere bir dizi üyesinin cesetlerini gömmek için Amran, Saada, Hacca, Sana, Zamar ve kontrolündeki diğer şehirlerde cenaze törenleri düzenledi.
Husilere ait medya organları öldürülen üyelerinin bir kısmının grubun yanında yer aldığını, 2004'teki ilk isyandan bu yana savaşlara katıldığını, bazılarının öldürülmeden önce askeri alanları, tugayları ve özel kuvvetleri komuta ettiğini ve bir kısmının ise Lübnan ve İran'da askeri eğitim aldığını doğruladı.
Husi medyasına göre öldürülen isimlerden öne çıkan iki liderden biri Husi lideri ile yakınlığı olan ve en tehlikeli liderlerden biri olarak bilinen Ebu Ammar el-Kademi, bir diğeri de aynı şekilde  önemli komutanlardan biri olan Abdulmunim el-Mağribi’ydi..
Sana'daki haber kaynaklarına göre önde gelen bu iki komutan, bir dönem Abdulmelik el-Husi'nin koruması olarak görev aldı. Sosyal medyada Husi liderinin Abdulmunim el-Mağribi’yi sağ gözünden yaralanmasının ardından ziyaret ettiğini gösteren bir fotoğraf yayıldı. Liderin ne zaman yaralandığı belirtilmedi. Ancak askeri kaynaklar kendisinin 1967’deki Altı Gün Savaşı sırasında yaralandığını kaydetti.
Kaynaklara göre Mağribi de grubun liderine yakınlığı ile biliniyordu. Ayrıca kaynaklar, son yıllarda Midi ve Hiran Hacca cephelerinde milis üyelerine komuta ettiğini ve son zamanlarda arkadaşlarıyla birlikte öldürüldüğü yer olan el-Cevf cephesindeki savaşlara liderlik etmekle görevlendirildiğini bildirdi.
Kaynaklara göre Ebu Ammar el-Kademi ise Hacca vilayetindeki en büyük Husi liderlerinden biri olarak kabul ediliyor ve İran'da eğitim aldığı biliniyor. Ayrıca Kademi, İran Devrim Muhafızları liderlerine benzediği görüntüler ile biliniyor. Kısa süre önce grubun lideri tarafından el-Cevf yönünden Marib'e saldırması için görevlendirildi ve geçen hafta burada öldürüldü.
Husiler birkaç gün önce, önemli diğer iki liderlerinden Altıncı Bölge Savaşı Komutan Yardımcısı olarak atanan Tümgeneral İzzi Salah Mutlak Dahva ve grubun kurucularından birinin oğlu olarak kabul edilen Yarbay Ruhullah Zeyd Ali Maslah'ın da ölümünü duyurmuştu. İki liderin Tahran'da eğitim alan en tehlikeli liderler arasında yer aldığını bildirmişti.
Yemen ordusundaki askeri komutanlara göre Husilerin sözde Özel Kuvvetler Komutanı olarak atadığı Ebu Raad es-Sahari adıyla bilinen Edib Yahya Ayda Mer’i, birkaç gün önce el-Beyda yönünden Marib cephesinde öldürüldü. Yanındaki 312 Husi Tugayı Komutan Yardımcısı Albay Abdulhamid eş-Şahiri ile grubun bir dizi savaşçısı daha öldü.
Kaynaklara göre gruptaki liderler geçmiş yıllarda gerçek anlamda herhangi bir tehlikeye maruz kalmamıştı. Ancak milislerin son savunması ve Marib'i kontrol etme istekleri, İran'daki tüm önemli, ideolojik ve eğitimli unsurlarını cepheye yönlendirerek parçalanmasına neden oldu.
Yerel kaynaklar, İzzi Salah Mutlak Dahva'nın ölümünün, grubun komutanlarına ve liderine ağır bir darbe indirdiğini aktardı. Ayrıca Husi milisleri, İran istihbaratının yanı sıra darbe liderinin en önemli yakın arkadaşları arasında yer alan beş liderden birini kaybettiklerini doğruladı.
Bazı yerel kaynaklara göre Dahva, Saada'daki Miran bölgesinden geliyor ve Ebu Ali el-Hakim, Ebu Malik el-Feyşi, Salih es-Samad ve Yusuf el-Medani'den sonra ilk sırada yer alıyor ve Husilerin vurucu elini temsil ediyorlar. Bu isimlerden sonra Abdulhalik el-Husi ve Abduh Naci Ebu Ras ve Ahmed Salih Dağsan geliyor.
Husi grubu, halen devam eden bazı savaş cephelerinde kayıplar vermeye devam ederken Sana'daki tıbbi kaynaklar Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada son 10 gün içinde öldürülen milis sayısının 200 Husi ideolojik ve askeri komutanı ve saha grubu liderleri de dahil olmak üzere 700'den fazla ölü ve yaralıya ulaştığını bildirdi.
Aynı tıbbi kaynaklara göre başkent Sana'ya gelen ölü ve yaralı grupların sayısındaki artışla birlikte çoğu hastane yeni vakaları almayı durdurmak zorunda kaldı.
Sana'da devlet hastanelerindeki doktorlar ve sağlık çalışanları Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamalarda başkentin hastanelerinin çoğunun ölü ve yaralılarla dolu olduğunu ve hastane koridorlarına kadar tüm yataklar dolduğu için hastaları barındıracak hiçbir yer bulunmadığın aktardılar.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.

ARAP DÜNYASI

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir

ARAP DÜNYASI

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.