İdlib’e yönelik Rus saldırılarına sessiz kalan Ankara, Moskova’dan Menbiç ve Tel Rıfat’ı istedi

Fırat’ın doğusunda bir ABD askeri aracının yanında motosikletli bir Suriyeli (AFP)
Fırat’ın doğusunda bir ABD askeri aracının yanında motosikletli bir Suriyeli (AFP)
TT

İdlib’e yönelik Rus saldırılarına sessiz kalan Ankara, Moskova’dan Menbiç ve Tel Rıfat’ı istedi

Fırat’ın doğusunda bir ABD askeri aracının yanında motosikletli bir Suriyeli (AFP)
Fırat’ın doğusunda bir ABD askeri aracının yanında motosikletli bir Suriyeli (AFP)

Türk ve Rus askerleri, Suriye’nin İdlib bölgesinde ortak koordinasyon tatbikatı yaparken, taraflar iki haftalık bir aradan sonra Haseke kırsalında 94. ortak devriyeyi gerçekleştirdi. Öte yandan Türkiye heyetler arası görüşmede Rus tarafı ile pazarlık kozu olarak Menbiç ve Tel Rıfat’ın kendilerine teslim edilmesini istedi.
Türk kaynaklara göre Türk ve Rus askerleri, Halep-Lazkiye arasındaki M4 karayolunda dün ortak tatbikat gerçekleştirdi.
Söz konusu tatbikatta, ortak devriyelere saldırılması gibi acil durumlarda devriye görevinde yer alan askerlerin koordinasyonuna ve özel sinyaller kullanılarak iletişim kurulmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirildi.
Ayrıca tatbikatlar sırasında yaralı askerler ve hasar alan askeri araçların tahliyesi ile olası bir saldırı durumunda destek güçlerinin nasıl hareket edeceğine ilişkin eğitim alındı.
Aynı bağlamda, Türk-Rus kuvvetleri Haseke kırsalındaki Derbesiye’nin batısında yeni bir ortak devriye gerçekleştirdi. Şeyrek köyünden başlayan devriye, Ebu Rasin’in kuzey kırsalında kadar gitti.
Rus güçleri, bazı radikal grupların Suriye’nin kuzeyindeki Rus varlığını ve Türk-Rus anlaşmasını reddetmesi sonucu devriyelere tekrarlanan saldırılar nedeniyle geçtiğimiz hafta M4 karayolunda Türk askerleri ile ortak devriye yapmaktan kaçınmıştı.
Rusya, son günlerde İdlib’in güney, kuzey ve batı eksenlerini vurarak, Heyetu Tahriru’ş Şam (HTŞ) ve diğer radikal grupları hedef alırken Türkiye sessiz kaldı.
Gözlemciler bu durumu, Astana anlaşmaları ve Rusya ile İdlib hakkındaki ikili anlaşmalar uyarınca, radikal grupları ılımlı Suriyeli muhalif gruplardan ayırma konusunda Türkiye’nin yükümlülüklerini şimdiye kadar yerine getirmemesine bağladı.
Türkiye, Suriye ve özellikle İdlib’deki durumu görüşmek üzere Türk ve Rus heyetlerinin Ankara’da yaptığı toplantıyla aynı zamana denk gelen Rusya’nın bu hava saldırılarına herhangi bir yanıt vermedi.
Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, İdlib’deki bazı Türk askeri gözlem noktalarını etkileyen rejim saldırılarının yanı sıra Rusya’nın hava saldırılarına Türkiye’nin yanıt vermemesini, bu saldırıların İdlib’deki durum veya onun nüfuz alanlarını etkilememesine bağladı.
Türkiye bu nedenle, Rusya’nın teklif ettiği gibi Suriye’nin kuzeybatısındaki gerginliği azaltma bölgesi ve rejimin etki alanlarındaki askeri gözlem noktalarının sayısını azaltmayı ve bu noktalardan ağır silahlarını çekmeyi reddetti.
Kaynaklara göre Türkiye heyetler arası görüşmede Rus tarafı ile pazarlık kozu olarak Menbiç ve Tel Rıfat’ın kendilerine teslim edilmesini ve Suriye Demokratik Güçleri’nin(SDG) oralardan çekilmesini istedi ancak bu talep Ruslar tarafından reddedildi.
Kaynaklar, Ankara ve Moskova’nın İdlib konusunda sürekli bir askeri istişare mekanizması sürdürdüğünü de belirtti.
Türk ordusu, Rusya’nın önerilerini reddettikten sonra İdlib’deki gözlem noktalarına son günlerde daha fazla takviye gönderdi.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times