Tony Boulos
Lübnan halk hareketinin ilk günlerinde uluslararası kuruluşlar, sokaklardaki eylemci sayısını yaklaşık 2 milyon kişi, yani Lübnan halkının üçte biri olarak tahmin ediyordu.
Grupların, “İntifada” yani kitlesel halk ayaklanması olarak tanımladıkları halk ayaklanması birbirinden ideolojik farklılıklar taşıyan irili ufaklı pek çok gruptan ve apolitik gençlerin bileşiminden oluşuyor.
Araştırmalar, 6 milyonluk ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 3,5’inin sokaklara döküldüğünü belirtse de bunu kitlesel bir devrim olarak görüyor ve yönetimi devirebileceğini kabul ediyordu. Ancak bu olmadı ve tam tersine 17 Ekim 2019 halk hareketinin üzerinden 1 yıl sonra aynı siyasi elitler, sanki hiçbir şey olmamış gibi ve geçmiş yılların bir kopyasıymış gibi yeni bir hükümet kurmak için geri döndüler. Bu da son aylarda Lübnan halk hareketinin gücündeki düşüşün nedenlerini ve iktidar yolunda köklü bir değişiklik sağlayamamasının sorgulanmasına yol açtı.
Halk hareketine bağlı birkaç grup, mevcut tablodaki trajediyi kabul ederken, orta ve uzun vadede büyük bir değişikliğin yaşanacağı konusunda ısrarcı. İç ve bölgesel koşulların bunun projesini yansıttığını, durumun ekonomik kriz ve birkaç ay boyunca hareket etme kabiliyetini felce uğratan koronavirüs salgınıyla daha da kötüleştiğini kaydetti.
Zulüm ve saldırı
Sokak protestoları geçen yıl olduğu gibi halkı meydanlarda ve yollarda seferber etme yeteneklerinde bir düşüş yaşanıyor.
Eylemcilerin Beyrut’ta statükoya bağlı gruplar ve silahlı unsurlar tarafından saldırıya maruz kaldığı belirtiliyor. Bu çerçevede Baalbek, Sur ve Nebatiye’de yaşananların yanı sıra Beyrut’un Ring Köprüsü’nde Şehitler ve Riyad es-Sulh meydanlarında sokaklarda bir iç savaşa yol açabilecek bir çekişmenin yaşadığı kaydedildi.
Eylemciler, iktidar yandaşı saldırganların yüzlerinin medya organları ve güvenlik kameraları tarafından görüntülenmesine ve adlarının herkes tarafından bilinmesine rağmen yakalanmadığını, devletin ve Hizbullah’ın karşısındaymışlar gibi bir görüntünün oluşması nedeniyle devrimcilerin darp, taciz ve tutuklamalara maruz kaldığını aktarıyor.
Bu çerçevede siyasi aktivist ve gruplardan birinin koordinatörü olan Behçet Selame, intifadanın, İran’ın Lübnan üzerinde Hizbullah olarak somutlaşan vesayetinin devlet üzerinden kaldırılmadıkça başarılı olunamayacağını söylüyor. Selame, “Deneyimler, Hizbullah’ın, devleti halk karşısında baskıcı bir araç olarak kullandığını ispatlıyor. Ayaklanan halk bir devlet inşa edip eskiyi yok etmek isterken, durum ise o derece ileriye gitti ki Hizbullah kenara çekilip halkla devletin çatışmasına izin vermesine yol açtı” ifadelerini kullandı. Grupların egemen siyasi başlıklar etrafında bir araya gelmesi gerektiğini söyleyen Behçet Selame, meydana gelen çöküşün, Hizbullah silahlarının Lübnan’a hakimiyetinin bir sonucu olduğunu vurguladı.
İntifadanın başarısı, gücünü arenaya dayatmakla bağlantılıdır
17 Ekim intifadasına güçlü şekilde katılan gruplar arasında, Lübnan Komünist Partisi liderliğindeki sol partiler de var. Bu gruplar, ‘dünyada egemen sınıfın karşısına çıkan kahramanların kanıyla taçlandırılmamış hiçbir devrimin başarılı olmadığına’ inanıyor. Aynı şekilde bu gruplar, “Siyasi sınıf, bir ülkeyi kontrol ettiğinde tüm sistem, birbirini korumak için tek vücut olarak entegre olur” teorisini savunuyor.
Sol gruplar, devrimin başarısının gücünü arenada empoze etmekle bağlantılı olduğu teorisi etrafında bir araya gelen radikal gruplarla bütünleşirken, bu grupların liderlerinden biri de “Bu siyasi sınıf, kendisinden daha güçlü bir güç arenaya çıkmadıkça teslim olmayacak. Lübnanlıların çoğunluğu tarafından desteklenen devrim, gücünü mevcut partileri ayrılmaya zorlamak ve ülkenin kaderini halkın belirlemesine izin vermek için kullanmalıdır” dedi. İsminin verilmesini istemeyen söz konusu lider, bu iktidar sisteminin halkı rehin alan işgalci bir güç haline geldiğini ve buna direnmekten başka yol olmadığını vurguladı.
‘Casus’ devrimciler ve ‘mezhepçi’ solcular
İntifadadaki çeşitli gruplara yakın çevreler, sol grupların faaliyetlerine itiraz ederken, onları, özellikle bankacılık sektörüne düşmanlıkları, ekonomik krizin yükünü taşımaları ve bazı banka şubelerini parçalamaya başvurmaları açısından Hizbullah’ın gündemine uygun hareket etmekle suçluyor. Aynı şekilde sol grupların, Hizbullah’ın silahlarının İsrail’e karşı ve Lübnan iç çatışmasının dışında olduğu gerekçesiyle Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’a ve partisinin silahlarına karşı ‘devrimciler’ tarafından ortaya koyulan her türlü slogana itiraz ettikleri belirtildi.
Aynı çevreler, özellikle Temsilciler Meclisi çevresinde çeşitli şiddet eylemlerine katılan bazı radikal grupları da iktidar siteminin ‘casusları’ olarak suçluyor. Bu çerçevede söz konusu casusların görevlerinin, her gösteriden önce güvenlik güçleri ile ortamı germek olduğu, böylelikle eylemcilerin imajlarını zedeleyerek, onları soruşturulmak zorunda bıraktıkları, sık sık gözaltına alınmaları için bir bahane türettikleri ifade edildi.
Lübnan Komünist Partisi kaynakları, intifada hususunda Hizbullah ile koordinasyon sağladıkları yönündeki suçlamaları yalanlıyor. Kaynaklar, İsrail’e karşı ‘direniş’ davasında Hizbullah ile aynı fikirde olduklarını, ama siyasi konularda farklılıkları bulunduğunu vurguluyor.
Devrimin gerçek yüzü
Öte yandan aktivist Rola Talac, halk intifadasının hezimete uğramadığına ve karşılaştığı zor koşullara rağmen devam ettiğine inanıyor. İktidar partilerinin gizli yüzlerinden başka bir şey olmayan birçok ‘hilekar’ grubun ifşa edildiğini söyleyen Talac, intifadanın gerçek yüzünün, ‘barışçıl ve sivil karakteriyle ilk aylarında tanık olunan durum’ olduğuna dikkati çekti.
Aktivist, intifadanın, mezhep liderlerinin ve yolsuzluk ‘kartellerinin’ kafasını karıştırmayı başardığını belirtirken, bu unsurların suçlarını dünya kamuoyuna ifşa ettiklerini ve hırsızlıkları açığa çıktıktan sonra halka açık alanlarda olmaktan korkana kadar onları kovalamayı başardıklarını vurguladı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Rola Talac ayrıca, Lübnan’ın, yeni Lübnan’ın doğuşundan önce zor ve kaçınılmaz bir sancı yaşadığını kaydetti.
İntifadaya öncülük eden gençlik gruplarının ilk kez, kendilerini statükoyu değiştirmeye adayarak, Hizbullah’ın silahsızlandırılmasını talep etmeye cesaret ettiklerini belirten Talac, “İntifadanın birinci yıldönümünde, geri dönüşe yer yok. Çünkü eski rejimin sayılı günleri kaldı. Bazı hilekar insanlar aracılığıyla intifadanın seyrini değiştirmeye ne kadar teşebbüs ederlerse etsinler, gerçek devrim doğacak ve daha sonra yeni, özgür ve bağımsız bir Lübnan’a ulaşacağız” ifadelerini kullandı.