İnsan eti yiyen bakteri Vibrio ABD’de yayılıyor

İnsan eti yiyen bakteri Vibrio (AP)
İnsan eti yiyen bakteri Vibrio (AP)
TT

İnsan eti yiyen bakteri Vibrio ABD’de yayılıyor

İnsan eti yiyen bakteri Vibrio (AP)
İnsan eti yiyen bakteri Vibrio (AP)

Bilim insanları, son dönemde ABD’deki ölümcül et yiyen bakteri vakalarının ikiye katlanması konusunda uyararak, bunun iklim değişikliği ve güçlü kasırgaların bir sonucu olduğunu bildirdi.
Daily Mail gazetesine göre ‘Vibrio’ adı verilen bu bakteri, bazen hastaların bacak veya kollarının kesilmesine kadar ulaşabilen büyük sağlık sorunlarına neden olabileceği gibi, bazı durumlarda ölüme de yol açabiliyor.
Genellikle suda bulunan Vibrio bakterisi, bilim adamlarına göre özellikle Güney Carolina kıyılarında yaygın olarak görülüyor.
2007’den bu yana söz konusu bakteri ile ilgili görülen vakalar Güney Carolina’da üç, Kuzey Carolina’da ise iki kat arttı.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), her yıl yaklaşık 80 bin kişinin bu ölümcül bakteriyle enfekte olduğunu tahmin ediyor.
İklim değişikliği nedeniyle bakteri vakalarının arttığına dikkat çeken bilim insanları, küresel ısınmanın, deniz seviyesinin yükselmesine neden olduğunu, bunun da kıyı kentlerine su ve sularda yaşayan bakterilerle dolmasına yol açtığını dile getirdi.
Kasırga ve fırtınaların bunda güçlü bir rol oynadığını belirten bilim insanları, daha yüksek sıcaklıklarda bu bakterilerin gücü ve şiddetinin arttığına inanıyor.
Güney Carolina Üniversitesi’nden bilim adamı Geoff Scott, “Vibrio enfeksiyonu son dönemde ikiye katlandı. Bu, sağlık hizmetleri ve maliyetleri ile ilgili endişeleri artırıyor ve suyumuzun güvenliğini tehdit ediyor” yorumunda bulundu.
İnsanların Vibrio bakterisi ile enfekte olmasının yaygın yollarından birinin yüzmek veya yengeç ve karides gibi deniz ürünlerini yemek olduğu biliniyor.
Enfeksiyonun teşhis edilmesi zor ve genellikle yaralar artmadan önce hızlı tedavi gerektiriyor. Ancak yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle hastanede bu tedaviyi hızlı bir şekilde almak artık daha zor olarak kabul ediliyor.



10 bin yıl önce eriyen buzulların, kıta kaymasını hızlandırdığı bulundu

Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
TT

10 bin yıl önce eriyen buzulların, kıta kaymasını hızlandırdığı bulundu

Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)
Grönland Buz Tabakası yaklaşık 3 milyon kilometreküp buz içeriyor (NASA)

Bilim insanları 10 bin yıl önce buzulların erimesinin, kıtaların hareketini hızlandırmış olabileceğini buldu. 

26 bin yıl önce Kuzey Amerika'nın büyük bir bölümünü kaplayan Laurentide Buz Tabakası erimeye başlamıştı. Buzun erimesiyle su, okyanusa akmış ve küresel çaptaki deniz seviyeleri yılda ortalama 1 santimetre yükselmişti.

Colorado Boulder Üniversitesi'nden jeofizikçiler, Dünya'nın bu döneme ait bilgisayar modelini oluşturarak buz tabakasının erimesinin sonuçlarını analiz etti. 

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (23 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre buzların erimesi,  Kuzey Amerika kıtası levhasının hareketini yüzde 25 hızlandırmış olabilir. 

Hesaplamalar ayrıca Kuzey Amerika ve Avrasya levhaları arasındaki Atlantik Ortası Sırtı'nın genişleme hızının 6 bin ila 12 bin yıl önce yüzde 40 oranında arttığına işaret ediyor.

Araştırmacılar trilyonlarca ton buzun eriyip okyanusa karışmasıyla kıtanın ağırlık kaybettiğini ve levhanın saat yönünde döndüğünü düşünüyor. Modele göre Atlantik Ortası Sırtı'nın genişlemesindeki artış da bundan kaynaklanıyor.

Makalenin yazarlarından Tao Yuan, "Buz hacmi büyük ölçüde azaldığında, yerkabuğunda büyük bir hareket meydana geldi" diyerek ekliyor: 

Bilim insanları, buzun erimesinin plakaların yükselmesine neden olduğunu biliyordu. Ancak biz, buzun erimesi nedeniyle plakaların yatay olarak da epey hareket edebildiğini gösterdik.

Yeni çalışma, kıta kayması ve deniz tabanı genişlemesinin, milyonlarca yıla yayılan yavaş süreçlerin yanı sıra çok daha kısa zaman aralıklarında da gerçekleşebileceğini gösteriyor.

Bilim insanları Grönland buz tabakasının erimesinin, bugün İzlanda'da yıkıcı sonuçlar doğurabileceğini de söylüyor. 

Atlantik Ortası Sırtı, İzlanda'dan geçiyor ve yaklaşık 10 bin yıl önce adada yoğun bir volkanik aktivite yaşandığı biliniyor. Bu volkanik faaliyetlerin, sırtın genişlemesindeki artışla bağlantılı olup olmadığı henüz kesinlik kazanmadı. Ancak böyle bir durumda genişleme, magmanın yüzeye çıkmasına ve volkanların patlamasına yol açmış olabilir.

Çalışmanın diğer yazarı Shijie Zhong "Bu volkanizma örüntüsü, kısmen bizim incelediğimiz buzul erimesinden kaynaklanmış olabilir" diyor.

Grönland'daki buzların günümüzdeki erime hızı, kıtaların hareketini etkileyecek seviyede değil. Ancak araştırmacılara göre özellikle bu hız artarsa gelecek birkaç yüz yıl içinde İzlanda'da ciddi etkiler yaratabilir.

Yuan, "Grönland ve Batı Antarktika'daki buz tabakaları hâlâ eriyor" diyerek ekliyor: 

Buzların erimesinin gelecekte deniz tabanının yayılmasını ve yakınlardaki okyanus ortası sırtlarında volkanizmayı artırabileceğini düşünüyoruz.

Independent Türkçe, Phys.org, Discover Magazine, IFLScience, Nature