Antik Roma kenti Pompeii'deki 2 bin yıllık fresk, lazer teknolojisiyle eski ihtişamına kavuştu

Pompeii, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alıyor (Pompeii Arkeoloji Parkı)
Pompeii, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alıyor (Pompeii Arkeoloji Parkı)
TT

Antik Roma kenti Pompeii'deki 2 bin yıllık fresk, lazer teknolojisiyle eski ihtişamına kavuştu

Pompeii, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alıyor (Pompeii Arkeoloji Parkı)
Pompeii, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alıyor (Pompeii Arkeoloji Parkı)

İtalya'nın dünyaca ünlü antik Roma şehri Pompeii'deki en eski fresklerden biri, lazer teknolojisi yardımıyla eski ihtişamına kavuştu.
Fresk, Vezüv Yanardağı'nın milattan sonra 79'da patlamasıyla şehirle birlikte lavların altında kalan Casa dei Ceii (Cei'nin Evi) adlı evin bahçe duvarını süslüyor.
Casa dei Ceii, 1913-1914 döneminde ortaya çıkarılırken antik şehirdeki en eski evlerden biri olduğu düşünülüyor. Zira Pompeii Arkeoloji Parkı'na göre ev, milattan önce 2. yüzyıla denk gelen Samnitler dönemine ait.
Bahsi geçen ev ortaya çıkarıldıktan sonra zamanla bakıma muhtaç hale gelmişti. Çünkü bakım için ayrılan bütçedeki eksiklikler ve yanlış restorasyon yüzünden süslemeler giderek bozulmuştu. Binanın özellikle nemli alt kısımlarındaki çizimler epey zarar görmüştü.
Uzmanlar söz konusu freskin boyalı yüzeyini lazerle temizleyerek botanik detaylar da dahil olmak üzere önemli kısımlarını kurtardı. Aşınmış kısımlarıysa elleriyle hassas rötuşlar yaparak düzeltti.

Freskte tapınakların bulunduğu Mısır manzarasının ortasında, Nil Deltası'ndan yabani hayvanlarla bir av sahnesi tasvir ediliyor.
CNN International'ın haberine göre, bu antik kentte bahçe duvarlarını süslemek yaygındı. Pompeii Arkeoloji Parkı'nın geçici müdürü Massimo Osanna, Lucius Ceius Secundus adlı bir hakime ait olduğu düşünülen evdeki freske dair şöyle konuştu:
"Freski bu kadar özel yapan şey, tamamlanmış olması. Pompeii'de bu tür tamamlanmış büyük freskler nadir görülüyor. Çizimdeki egzotik ve dini temalar, ev sahibinin eski Mısır'la ve İsis (antik Mısır tanrıçası) inancıyla olan bağlantısına ve onlara ilgisine işaret ediyor."
Osanna, bu dekorlarla alanların genişlediğine dair bir yanılsama yaratıldığını belirtti. Keyifli ve davetkar bir atmosfer için kullanıldığını da ekledi.
Pompeii Arkeoloji Parkı, eylül ayında başlayan çalışmaların devam ettiğini bildirdi.
 
Independent Türkçe, CNN International, Wanted in Rome, Daily Mail, BBC



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging