Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, Mısır’ın Nil sularındaki payının ‘kırmızı çizgi’ olduğunu belirterek tehlikeye atılmaması uyarısı yaptı. Nahda (Rönesans) Barajı krizi ile ilgili ‘tüm seçeneklerin masada olduğunu’ vurgulayan Sisi’nin ifadeleri, Afrika Birliği (AfB) himayesinde düzenlenen son Kinşasa müzakerelerinin başarısızlığı sonrasında krizi sonlandırmak için askeri seçeneğin masada olup olmadığı yönünde soru işaretlerine yol açtı.
Mısırlı diplomatların ve su uzmanlarının ise askeri bir çözüme başvurma olasılığı konusunda görüşleri farklı. Diplomatlar, ‘geçici bir askeri çözümü’ uzak görürken su uzmanları ise ‘savaş hayaletinin çok yakın olduğunu’ öne sürdüler.
Kahire, 7 Nisan’da Kongo Cumhuriyeti’nin ev sahipliği yaptığı son tur müzakerelerin başarısızlığının ilanından birkaç saat sonra ‘su güvenliğini korumak için her türlü önlemi alma’ taahhüdünde bulundu.
Mısır ve Sudan, Addis Ababa’nın ‘elektrik enerjisi üretmek için’ Nil’in ana kollu üzerinde inşa ettiği barajın doldurulmasını ve işletilmesini düzenleyen bağlayıcı bir yasal anlaşma imzalamak amacıyla Etiyopya ile yaklaşık 10 yıldır sonuç alınamayan müzakereler yürütüyor. Mısır ve Sudan, barajın su güvenliği üzerindeki etkilerinden endişe ediyor.
Sisi ise 7 Nisan’da yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Mısır’dan bir damla su bile ödün verme aşamasına gelmemeliyiz. İş birliği içinde olmamız daha iyidir. Sudan’daki kardeşlerimizle koordineli çalışıyoruz ve uluslararası hukuk çerçevesinde davamızın adil olduğunu dünyaya duyuracağız.”
Mısır, geçen mart ayının sonunda Etiyopya’da, anlaşmazlıkla ilgili güç kullanımına dair sinyal vermişti. Sisi o dönemde sert bir dille, “Kimse bu adımı atamaz. Kim bunu yapmak isterse, neler yapılabileceğini gösterelim. Bu bir tehdit değil, su hakkımızın vurgusudur” demişti.
Eski Mısır Dışişleri Bakanı Muhammed el-Arabi de “Önümüzdeki dönem için Mısır ve Sudan’ın ortak diplomatik çabaları var. Etiyopya anlaşılmaz konumunda ısrar ederse uluslararası toplum, durumun ciddiyetinin farkına varmalıdır” ifadelerini kullandı.
Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada “Baraj krizinde savaş kelimesini kullandığımızı sanmıyorum” diyen Arabi uluslararası toplumun kriz hakkındaki tepkisinin tehlike duygusunun yokluğundan kaynaklandığını söyledi. Arabi açıklamasına şöyle devam etti:
“Öyle görünüyor ki grilimin arttığına dair bölgeden haberler geliyor olmalı. Hatta bu tansiyonun önümüzdeki dönemde Mısır- Sudan caydırıcı gücünde bile görülebileceği belirtiliyor. Görünüşe göre bu mesele, dünyayı Etiyopya ile sert bir şekilde başa çıkmaya sevk edecek. Uluslararası toplum, Etiyopya’ya karşı büyük bir hoşgörüye sahip. Bu, Tigray katliamlarında da görüldü. Etiyopya’ya siyasi baskı uygulanarak bunu durdurmanın zamanı geldi.”
Olası herhangi bir askeri harekattan önce halen zaman olduğuna inanan Mısır Dışişleri Konseyi üyesi ve eski Dışişleri Bakanı Yardımcısı Büyükelçi Raha Ahmed Hasan, “Herhangi bir askeri harekatın yankıları zordur ve bölgede istikrarsızlığa yol açar” dedi.
Ancak sonunda savaş seçeneğinin mümkün olduğunu belirten eski Dışişleri Bakanı Yardımcısı sözlerini şöyle sürdürdü:
“Müzakereler halen AfB çatısı altında devam ediyor. AfB’nin müzakereleri Birleşmiş Milletler’e (BM) yönelttiği henüz görülmedi. Etiyopya ise bir yandan ABD baskısını hafifletmek, diğer yandan Mısır ve Sudan’a zarar vermeyeceği teorisini kanıtlamak için AfB çatısı altında müzakereleri tamamlamak istiyor. Herhangi bir askeri harekattan kaçınmak için önümüzdeki haziran ayı bitmeden duruma bir çözüm bulunmalı. Öyle ki Mısır da barajın, ülkedeki yaşam kaynağını etkilememesi için sadece güvence talep ediyor. Şimdiden su eksikliğinden mustarip olmaya başladı. Ancak Etiyopya, iç siyasi tavır nedeniyle kararlı pozisyonunda ısrar ediyor.”
Yolun sonunda askeri bir çözüm göründüğünü belirten Raha Ahmed Hasan “Temiz bir darbe olacak. O zaman Etiyopya barajın inşasına yönelebilir, Afrika ülkelerinden sempatiyle karşılaşabilir” diyerek krize yönelik her türlü çözümün bir ikilem içerdiğine dikkat çekti.
Hasan, Mısır ve Sudan’ın sonraki adımlarına ilişkin de şunarı söyledi:
“Mısır ve Sudan, haklarını güvence altına alan bir anlaşma imzalamak için uluslararası topluma durumu anlatmaya çalışacaklar.”
Kahire Üniversitesi’nden Nil kaynakları konusunda uzmanlaşmış olan Toprak ve Su Profesörü Dr. Nadir Nureddin, ‘savaş hayaletinin şiddetli bir şekilde yaklaştığını ve Etiyopya’nın, iradesi olmadan Mısır'ı savaşa sürüklediğini’ vurguladı. Dr. Nureddin, “Etiyopya, Kinşasa toplantısı sırasında uluslararası bir dörtlü kurulmasına şiddetle itiraz etti ve Mısır’ın tüm önerilerini reddetti” dedi.
Dr. Nadir Nureddin konuya dair şu değerlendirmelerde bulundu:
“Özellikle dolum ayları ile ilgili olarak, gelecek görüşmelerin gündemi açısından durum zorlaştı. Etiyopya, geçen yıl 5 milyarın yanı sıra gelecek temmuz ayında 13,5 milyar metreküp su depolamak istiyor. Bunların tümü Mavi Nil suyunun yüzde 28'ini temsil ediyor. Etiyopya'nın gelecek ağustos ayında elektrik üreteceğine dair açıklamaları, temmuz ayında baraj rezervuarının doldurulmasının ikinci aşamasının uygulanması anlamına geliyor. Mısır, dolumun ağustos veya eylül aylarında yapılmasını önerdi. Etiyopya’nın duyurduğu şeyi gerçekleştirmesi durumunda Mısır ve Sudan’ın zarar görecek. Ta ki Etiyopya 13,5 milyar metreküp elde edene kadar.”
“Etiyopya uzlaşmazlığı, bizi savaşa sürüklüyor” diyen Dr. Nureddin sözlerine şöyle devam etti:
“Etiyopya’nın Mısır’ı baraja darbe vurmaya zorladığına dair söylentiler dolaşıyor. Çünkü barajda Mısır’ın varlığını tehdit eden büyük eksiklikler var. Uydu görüntüleri barajın 13 milyar metreküplük depolamayı tamamlayamayacağını gösteriyor. Mısır, baraj yapımındaki ilerlemeyi haziran ayına kadar takip edecek. Bu miktarda suyun depolanmasına izin verecek mi? Bir sonraki adım, Mısır ve Sudan’dan Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) ‘acil bir toplantı yapılması, BMGK’nın zararı değerlendirmesi’ için ortak bir talepte bulunması ve bir uzmanlar komitesi göndermesidir. Eğer bir askeri hareket olursa bu gelecek temmuz ayından önce gerçekleşecektir.”
Etiyopya Barajı anlaşmazlığı üzerindeki savaş gölgesi
Sisi, baraj konusunda tüm seçeneklerin masada olduğunu vurguladı.
Etiyopya Barajı anlaşmazlığı üzerindeki savaş gölgesi
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة