Lübnan Müftüsü: Kötü niyetli eller hükümetin oluşumunu engelliyor

Müftü, Lübnan’da devletin iflasının ve ekonomik çöküşün sorumlularının siyasetçiler olduğunu vurguladı

Müftü Şeyh Abdullatif Deryan
Müftü Şeyh Abdullatif Deryan
TT

Lübnan Müftüsü: Kötü niyetli eller hükümetin oluşumunu engelliyor

Müftü Şeyh Abdullatif Deryan
Müftü Şeyh Abdullatif Deryan

Lübnan Sünnileri Müftüsü Şeyh Abdullatif Deryan, “Lübnan’da anayasal bir kriz yok. Aksine ülke tekelleşmenin, çöküşün ve Batı-Doğu eksenlerine bağımlılığın kurbanı” açıklamasında bulundu. Hükümetteki bakanlıkların üçte birinin tek bir tarafa (Hristiyanlara) verilmesi talebiyle ilgili olarak, kota sistemini savunan siyasi tarafları eleştirirken, isim vermeden Cumhurbaşkanı Mişel Avn’a atıfta bulundu. Şeyh Deryan, Lübnan hakkında Arap ülkelerinin çabalarını ve Fransız girişimini engellemeye çalışan kötü niyetli ellere de dikkati çekti.
Deryan, mübarek Ramazan ayı vesilesiyle Lübnanlılara hitaben yaptığı açıklamada, “Bu yıl Ramazan, diğer yıllardaki gibi değil. Daha önce vatandaşlar, Ramazan ayı içerisinde veya dışında olsun geçim kaynakları ve hareketleri açısından bu günlerde gördükleri gibi ciddi sıkıntılara tanık olmamış olabilirler. Şu an, her alanda kapsamlı bir çöküşün yaşandığı bir zaman. Ramazan ayı geliyor, ülke ve halk, ekonomik, geçim, sağlık, salgın, siyasi ve sosyal meselelerin karıştığı üst üste gelen krizler içindedir” dedi.
Müftü, “Krizler, dünyanın tüm ülkelerinde meydana gelir ve bazen büyük ve felaket düzeyindedir. Ancak Lübnan dışındaki dünyanın tüm ülkelerinde, devlet krizden kurtulmak için çabalamaktadır, kurtuluş için bir umut olmaktadır. Çıkmazdan çıkmak yöneticilerin gitmesi ve diğerlerinin gelmesiyle mümkün. Lübnan dışında her yerde böyle oluyor. Yöneticiler; felaketin sebebi onlardır. Pozisyonlarına ve hatta vatandaşların kaderlerine fazlaca bağlılar. Liman trajedisi gibi bir trajedinin yaşandığı ve yetkililerin, lüks koltuklarında oturduğu bir ülke duydunuz mu? Bankaları kapalı olan ve siyasi sistemi, vatandaşların mevduatlarının üçte ikisinin devletin cebine girmesine veya yurtdışına kaçırılmasına izin veren ve herhangi bir yetkilinin bunlardan sorumlu tutulmadığı modern bir ülke duydunuz mu?” ifadelerini kullandı.
Şeyh Deryan, sorumsuz yetkililere de yönelerek, “Ülkenin sorumlu bir hükümete sahip olması zor bir talep mi? Uzun aylar geçti. Hala anayasal ilkelerden, ortak şekilde oluşum ve yıkımlardan, bakanlıkların üçte birinin bir tarafa verilmesinden ve benzer konulardan bahsedenler var. Ülkenin bu özel koşullarda, başkanını atayan Temsilciler Meclisi’ne karşı sorumlu bir yürütme otoritesine ihtiyacı var. Hala bir hükümete ihtiyaç duyulmadığını, çünkü yolsuzların ve şu ana kadar hesap vermeyenlerin bilindiğini söyleyenler var. 2008’den beri, bazı tarafların tüm hükümet eylemlerine katılımlarına rağmen kimse bir şey sormadı. Evet, çöküşü durdurmak, yeniden inşa etmek, yardım için uluslararası topluma yönelmek amacıyla mücadele yöntemini açıklayan mevcut hükümete kimse hesap sormuyor” dedi.
Şeyh Abdullatif Deryan, “Taleplerimizi iletebileceğimiz muhatap bir hükümet istiyoruz. Kendini temize çıkartan, güç gösterileri ve kota hakları hususunda iddialar değil! Ülke anayasal bir kriz içerisinde değil. Aksine tekelciliğin, çöküşün, bölgesel eksenlere bağımlılığın, kurumların kasıtlı olarak tahrip edilmesinin ve vatandaşların geçimine, istikrarına ve güvenliğine saldırının kurbanıdır” değerlendirmesinde bulundu.
Hükümetin kurulması önündeki engellere de değinen Lübnan Müftüsü, “Uzlaşmazlık, kibir, katılık sahtecilik ve anayasanın ihlaline dur deyin. Ülke, tehlike altında. Bunun nedeni ise hükümetin doğumunu ertelemek ve resmi kurumları bozmaktır. Bencilliğinizden ve kişisel çıkarlarınızdan vazgeçin. Lübnan, artık daha fazla yıkıma ve çöküşe tahammül edemez. Bir hükümet kurmanın her gün gecikmesi hem ülke hem de vatandaş için bir kayıptır. Gerekli olan şey, hükümeti kurma yoluna engel koymak değil, kolaylaştırma sağlamak veya engelleri kaldırmaktır. Kardeş Arap çabalarını ve Fransız girişimini engellemek için gizli şekilde çalışan kötü niyetli eller, benzeri görülmemiş bir siyasi şantaj operasyonu gerçekleştirmeye çalışıyorlar” dedi.
Arap dünyasına da yardım çağrısı da yapan Şeyh Deryan, “Bizi sıkıntıda unutmamanıza alıştık. Desteğiniz ve yardımlarınızla size güveniyoruz. Bizden vazgeçmeyin ve halkı kaosa terk etmeyin ki Lübnan ve Lübnanlıların kötülüğünü isteyenlerin ekmeğine yağ sürülmesin” açıklamasında bulundu.



ABD Senatosu'nda Demokratların Filistin devletini tanıma çabaları

ABD Senatosu (AFP)
ABD Senatosu (AFP)
TT

ABD Senatosu'nda Demokratların Filistin devletini tanıma çabaları

ABD Senatosu (AFP)
ABD Senatosu (AFP)

ABD senatörleri, dün Senato'da Filistin devletinin tanınmasını talep eden ilk kararı sundular. Bu karar, Gazze Şeridi'ndeki savaşın başlamasından yaklaşık iki yıl sonra İsrail'e yönelik tutumlarda bir değişime işaret ediyor.

Demokratların liderliğindeki bu tasarının, Cumhuriyetçilerin 53-47 çoğunluğa sahip olduğu Senato'dan geçmesi pek olası görünmüyor.

Cumhuriyetçi Başkan Donald Trump dün, Filistin devletinin tanınması konusunda İngiliz Başbakanı Keir Starmer ile aynı fikirde olmadığını ve bu çabaya hiçbir Cumhuriyetçinin katılmadığını söyledi.

Girişime liderlik eden Oregon eyaletinin Demokrat Senatörü Jeff Merkley yaptığı açıklamada, "Amerika Birleşik Devletleri'nin liderlik etme sorumluluğu var ve şimdi harekete geçme zamanı" dedi.

Merkley, kararın ABD'nin İsrail ile birlikte güvenliği garanti altına alınmış, silahsızlandırılmış bir Filistin devletini tanımasını talep ettiğini ve her iki tarafa da umut vereceğini ve barış umutlarını artıracağını ifade etti.
Temsilciler Meclisi'nde, Kaliforniyalı Ro Khanna, Filistin devletinin tanınması için destek toplama umuduyla mektuplar gönderiyor.

Bu adımlar, çatışmanın ikinci yılına yaklaştığı bir dönemde, milletvekillerinin İsrail'e savaşı sona erdirmesi ve Gazze'deki insani krizi hafifletmesi için baskı yapma yönündeki eğilimini yansıtıyor.


İsrail'in uluslararası kararlara uymamasının üzerinden bir yıl geçmesinin ardından Filistin devleti için ivme artıyor

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, iki devletli çözümü oylamak üzere New York'ta düzenlenen oturumda, 12 Eylül 2025 (AFP)
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, iki devletli çözümü oylamak üzere New York'ta düzenlenen oturumda, 12 Eylül 2025 (AFP)
TT

İsrail'in uluslararası kararlara uymamasının üzerinden bir yıl geçmesinin ardından Filistin devleti için ivme artıyor

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, iki devletli çözümü oylamak üzere New York'ta düzenlenen oturumda, 12 Eylül 2025 (AFP)
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, iki devletli çözümü oylamak üzere New York'ta düzenlenen oturumda, 12 Eylül 2025 (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nun İsrail'e, ‘işgal altındaki Filistin topraklarındaki yasadışı varlığını’ 12 ay içinde sona erdirme gerekliliğine ilişkin Uluslararası Adalet Divanı'nın (UAD) danışma görüşüne uyması çağrısında bulunduğu kararının üzerinden tam bir yıl geçmesine rağmen, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun hükümeti bu kararı görmezden gelmeye devam ediyor. Bu arada, dünyanın dört bir yanındaki ülkeler iki devletli çözümü hayata geçirmek için önemli adımlar attı.

Filistin devletini tanıma niyetini açıklayan ülkelerin sayısı arttı. Suudi Arabistan ve Fransa tarafından temsil edilen iki devletli çözüm girişiminin önümüzdeki hafta ivme kazanması ve yaklaşık 15 ülkenin daha Filistin devletini tanıması bekleniyor.

zdfgt
Bir ekranda, 12 Eylül 2025 tarihinde New York'ta düzenlenen oturumda Genel Kurul üyeleri tarafından iki devletli çözümü uygulamaya yönelik karar için kullanılan oyların sayısı gösteriliyor. (Reuters)

İsrail’in, İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden bu yana BM ve uluslararası sistemin en güçlü aracı olan BM Güvenlik Konseyi'nin kararları da dahil olmak üzere uluslararası meşruiyet kararlarına uymayı reddetmesi ilk kez olmuyor.

İsrail, BM Güvenlik Konseyi tarafından çıkarılan birçok bağlayıcı kararı ve UAD ve BM Genel Kurulu dahil olmak üzere uluslararası örgüt içindeki ve dışındaki diğer organlar tarafından çıkarılan daha fazla sayıda bağlayıcı olmayan kararı ve tutumu görmezden geldi.

‘Olağanüstü bir fırsat’

Ancak New York'taki diplomatlara göre, İsrail'in söz konusu kararlara uymaması, uluslararası toplumun ‘birikmiş eylemlerinin’ önemini azaltmıyor, çünkü onlar ‘dünya ülkelerinin çoğunluğunun aradığı hedef olan Filistin halkına kendi kaderini tayin hakkı verilmesi için belirleyici anın er ya da geç geleceğine’ inanıyorlar.

Birçok ülke, Netanyahu hükümetinin Gazze Şeridi'ndeki savaşı acımasızca sürdürmesinden öfke duyuyor. Bu savaş, ‘Hamas'ı ortadan kaldırmak’ sloganı altında, açlık, susuzluk ve sürekli bombardıman yoluyla Filistinlilere yönelik bir ‘soykırım’ olarak tanımlanmaktadır ve şu ana kadar 65 binden fazla Filistinlinin hayatına mal olmuştur. Batı Şeria'da yasadışı yerleşim birimlerinin artan inşasından ve yerleşimci şiddetinin artmasından bahsetmiyoruz bile.

yu7ı8
9 Eylül 2025'te New York'taki Birleşmiş Milletler (BM) genel merkezinin önünde düzenlenen mitingde Filistin yanlısı bir aktivist (AFP)

Bazı diplomatlar, dünya liderlerinin bu ay BM Genel Kurulu'nun 80. oturumunun üst düzey toplantıları için New York'ta bir araya gelmesiyle ‘daha dinamik bir ortamın’ ortaya çıkabileceği konusunda umutlu. Bunu, yaklaşık 15 ülkenin daha Filistin devletini tanıması da dahil olmak üzere önemli adımların duyurulması için ‘olağanüstü bir fırsat’ olarak görüyorlar.

Şu anda, uluslararası örgütün 193 üyesinden 149'u Filistin devletini tanıyor.

Buna, ABD Başkanı Donald Trump yönetimini Washington'un İsrail'e koşulsuz desteğini sınırlandırmaya ve Filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkının tanınmasını sağlamaya ikna etmek için küresel çapta yürütülen çabalarla ilgili önemli tartışmalar da eşlik edecek.

‘Yasadışı’ statünün tarihi

UAD 19 Temmuz 2024'te, ‘İsrail'in işgal altındaki Filistin topraklarında varlığını sürdürmesinin yasadışı olduğunu’ teyit eden bir danışma görüşü yayınladı.

UAD, İsrail'in ‘bu yasadışı varlığı mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek, tüm yeni yerleşim faaliyetlerini derhal durdurmak ve işgal altındaki Filistin topraklarından tüm yerleşimcileri tahliye etmekle yükümlü’ olduğunu bildirdi.

cdfgrt
Hollanda'nın Lahey kentindeki Uluslararası Adalet Divanı (AP)

UAD, ‘tüm devletlerin bu yasadışı varlığın yol açtığı durumun yasallığını tanımama yükümlülüğü olduğu’ değerlendirmesinde bulundu. UAD tarafından yapılan açıklamada, “BM, özellikle de danışma görüşünü talep eden BM Genel Kurulu ve Güvenlik Konseyi, İsrail'in işgal altındaki Filistin topraklarındaki yasadışı varlığının bir an önce sona erdirilmesi için gerekli yöntem ve araçları değerlendirmelidir” denildi.

Bir yıl önce BM Genel Kurulu, İsrail'i 18 Eylül 2024 tarihinden itibaren ‘en geç 12 ay içinde’ Filistin topraklarındaki ‘yasadışı varlığını derhal sona erdirmeye’ çağıran bir karar kabul etmişti.

Karar ayrıca yeni yerleşim yerlerinin inşasının durdurulmasını, İsrail tarafından el konulan arazi ve mülklerin iadesini ve Filistinli mültecilerin geri dönüşünü talep ediyordu.

Ayrıca, üye devletlere, silahların Filistin topraklarında kullanılabileceğine dair ‘makul’ gerekçeler varsa, İsrail'e silah ihracatını durdurmak için önlemler almaları ve işgal altındaki topraklarda ‘İsrail'in yasadışı varlığının sürdürülmesine’ katkıda bulunan kişilere yaptırımlar uygulamaları çağrısında bulunuldu.

sdfrg
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 15 Eylül 2025 tarihinde bir dizi Avrupalı ve Arap ortakla Ortadoğu'daki durum hakkında video konferans yoluyla görüştü. (EPA)

Bu, Filistin Yönetimi'nin BM'de ek haklar ve ayrıcalıklar elde etmesinden bu yana resmi olarak sunulan ilk karardı. Bu haklar arasında Genel Kurul salonunda BM üyeleri arasında bir koltuk ve karar tasarısı önerme hakkı da bulunuyor.

Trump yönetiminin, Filistin heyetinin mevcut oturuma katılmasını engellemek amacıyla heyet üyelerine vize vermeme veya daha önce verilmiş vizeleri iptal etme kararının ardından, Genel Kurul bugün, Devlet Başkanı Mahmud Abbas da dahil olmak üzere Filistin heyetinin üyelerinin mevcut teknik imkanlar aracılığıyla oturuma katılmalarına izin veren yeni bir karar tasarısını oylamaya karar verdi.

Bu, ABD'nin aldığı önlemlere rağmen Filistin'in sesinin bu oturumda duyulmaya devam edeceği anlamına geliyor.


İsrail ile Suriye arasında güvenlik ve askeri anlaşmalar bu yıl sonuna kadar imzalanacak

Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani ve ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Şam'da Süveyda vilayetinde huzurun yeniden sağlanması için bir anlaşmayı imzalamalarının ardından (AFP)
Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani ve ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Şam'da Süveyda vilayetinde huzurun yeniden sağlanması için bir anlaşmayı imzalamalarının ardından (AFP)
TT

İsrail ile Suriye arasında güvenlik ve askeri anlaşmalar bu yıl sonuna kadar imzalanacak

Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani ve ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Şam'da Süveyda vilayetinde huzurun yeniden sağlanması için bir anlaşmayı imzalamalarının ardından (AFP)
Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani ve ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Şam'da Süveyda vilayetinde huzurun yeniden sağlanması için bir anlaşmayı imzalamalarının ardından (AFP)

Suriye ile İsrail arasındaki müzakerelerin hızla ilerlediğini ve yıl sonuna kadar çok sayıda güvenlik ve askeri anlaşmaya varılacağını belirten Şam, Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani'nin ilk kez Washington'a ziyarette bulunduğunu bildirdi.

Suriye Dışişleri Bakanlığı'ndan bir kaynak dün yaptığı açıklamada, Suriye ve İsrail'in bu yıl sonuna kadar "birbirini izleyen anlaşmalar" imzalayacağını belirtti. Kaynak, iki tarafın "Suriye içindeki askeri operasyonları durduracak ve sonrasında Suriye halkına fayda sağlayacak" bir anlaşmaya varmayı hedeflediğini ifade etti.

Bu arada Suriye Dışişleri Bakanı, ABD'li milletvekilleriyle iki günlük toplantılar düzenleyerek, Suriye'ye yönelik ABD yaptırımlarının kaldırılması çağrısında bulunuyor. Eş-Şeybani, Suriye'nin enerji, inşaat ve finans sektörlerini olumsuz etkilemeye devam eden Sezar Yasası'ndaki tüm kısıtlamaların kaldırılması için milletvekillerine baskı yapmaya çalışıyor.

Görüşmeler, Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın BM Genel Kurul toplantılarına katılmak üzere ABD'ye yapacağı ilk ziyaretin öncesinde gerçekleşiyor. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre bu, 1967'den beri bir Suriye devlet başkanının gerçekleştireceği ilk ziyaret olacak.