Koronavirüs aşılarının patent hakları konusunda küresel anlaşmazlıklar sürüyor

Hindistan’da bir hastane çalışanı elinde aşı dozu tutuyor (AFP)

Merkezi Cenevre’de bulunan Dünya Ticaret Örgütü’nden (WTO) bir yetkili, Avrupa Birliği (AB), İngiltere ve Japonya gibi bazı ülkelerin yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı geliştirilen aşıların patent haklarını askıya alma önerisiyle ilgili hâlâ çekinceleri olduğunu söyledi.
AFP’ye açıklama yapan yetkili, örgütün Cenevre’deki genel merkezinde ticari fikri mülkiyet haklarıyla ilgili hususları görüşmek üzere düzenlenen toplantıda koronavirüs aşılarının fikri mülkiyet haklarının askıya alınmasına yönelik özel hükümler üzerinde tartışma başlatma önerilerinin memnuniyetle karşılandığını söyledi.
Yetkili, bununla birlikte AB, Avustralya, Japonya, Norveç, Singapur, Güney Kore, İsviçre ve Tayvan gibi bazı üye ülkelerin müzakerelere başlamanın doğruluğu konusunda şüphelerini dile getirmeye devam ettiklerini ve bu yönde yapılan önerileri analiz etmek için daha fazla zaman istediklerini belirtti.
Dünya Ticaret Örgütü’ndeki herhangi bir anlaşmaya varılmak için 164 üye ülkenin tümünün oy birliğini gerektiriyor.
Güney Afrika ve Hindistan, koronavirüs aşılarının fikri mülkiyet haklarını askıya almak için bir kampanya yürütüyor. İki ülke, 63 WTO üyesi ülke tarafından desteklenen bu yönde revize edilmiş bir teklif sundu.
Söz konusu teklif, aşı patentlerini askıya almanın yanı sıra, bu muafiyeti tedaviler, teşhis testleri, tıbbi cihazlar ve koruyucu ekipmanların yanı sıra aşı üretimi için gerekli malzeme ve bileşenleri de kapsayacak şekilde genişletmeyi amaçlıyor.
Teklif, bu fikri mülkiyet haklarının en az üç yıllık bir süre için askıya alınmasını öngörüyor ve bunun sonucunda WTO Genel Konseyi gerekirse bu hakları uzatabilir.
Yetkili, müzakerelere başlama gereğini dile getiren ülkeler arasında Kenya’nın yanı sıra Mısır, Pakistan, Arjantin, Bangladeş ve Endonezya’nın da bulunduğunu ifade etti.