Rusya'nın yılan hikayesine dönen Nauka modülü, Uluslararası Uzay İstasyonu'na fırlatıldı

Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)
Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)
TT

Rusya'nın yılan hikayesine dönen Nauka modülü, Uluslararası Uzay İstasyonu'na fırlatıldı

Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)
Nauka, Rusça "bilim" anlamına geliyor (Rusya Federal Uzay Ajansı)

Rusya'nın şimdiye kadar inşa ettiği en büyük uzay laboratuvarı, 14 yıllık gecikmenin ardından Uluslararası Uzay İstasyonu'na (UUİ) doğru yola çıktı.
Nauka adıyla da bilinen Multipurpose Laboratory Module (Çok Amaçlı Laboratuvar Modülü), 21 Temmuz'da Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatıldı.

Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos) yetkilileri, modülün uçuşunun tamamen otonom olduğunu ve UUİ'ye otomatik olarak kenetleneceğini bildirdi.
Nauka'nın 8 günlük uçuşun ardından 29 Temmuz'da UUİ'ye kenetlenmesi bekleniyor.
Yapımına 1995'te başlanan Nauka'nın inşasında bazı ertelenmeler yaşanmıştı. Roscosmos, modülün 2007'de fırlatılmasını hedeflese de meydana gelen teknik sorunlar buna izin vermemişti.
Uzmanlar, 2013'te modülün yakıt sisteminde bulaşma (kontaminasyon) tespit edince, Nauka'nın fırlatılma süreci bir kez daha uzamıştı. Laboratuvarın diğer sistemleri de yıllar içinde modernizasyondan veya onarımdan geçmişti.
Nauka 22 ton ağırlığında, 13 metre uzunluğunda ve 4,3 metre çapında büyük bir laboratuvar. Modülün içinde laboratuvardan başka yedek yatak, tuvalet, oksijen rejenerasyon (yenileme) sistemi ve idrarı suya dönüştürmeye yarayan araç gereç var.
Modül, Fransa merkezli havacılık şirketi Airbus'ın, Avrupa Uzay Ajansı (European Space Agency - ESA) için inşa ettiği European Robotic Arm'ı da (ERA - Avrupa Robot Kolu) UUİ'ye ulaştıracak.
ESA, 5 metre uzunluğundaki ERA'in, UUİ'nin dışında serbestçe hareket edebileceğini kaydetti.
Öte yandan Nauka'nın UUİ'ye bağlanması için Pirs adlı başka bir modülün fedakarlık yapması gerekiyor. Yine Rusların inşa ettiği yaklaşık 20 yıllık Pirs, kenetlenme noktası ve hava kilidi olarak hizmet veriyordu.
Uzmanlar 23 Temmuz'da uzay boşluğuna bırakılacak Pirs'in, Dünya'nın atmosferine girerken bir bölümünün yanacağını, geriye kalan parçalarının yaklaşık 4 saat sonra Pasifik Okyanusu'na düşeceğini söyledi.
Independent Türkçe, Space.com, Phys.org, UPI



Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
TT

Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)

Çekya’daki yetkililer dün yaptıkları açıklamada, siber güvenlik endişeleri nedeniyle Çinli yapay zeka (AI) startup'ı DeepSeek'in herhangi bir ürününün devlet yönetiminde kullanılmasını yasakladıklarını duyurdu.

Şarku'l Avsat'ın DPA'dan aktardığına göre Çekya Başbakanı Petr Fiala, hükümetin Ulusal Siber Güvenlik Kurumu'ndan, şirketin Çinli resmi makamlarla iş birliği yapmak zorunda olması nedeniyle kullanıcı verilerine yetkisiz erişim tehdidine işaret eden bir uyarı aldıktan sonra bu kararı aldığını söyledi. Bu hamle, ocak ayında chatbot'a erişimi yasaklayan İtalya ve Avustralya da dahil olmak üzere diğer ülkeler tarafından kullanıcıların verilerini korumak için atılan benzer adımları takip ediyor.

Çek hükümeti 2018 yılında, güvenlik tehdidi oluşturdukları uyarısının ardından Çinli telekom şirketleri Huawei ve ZTE tarafından üretilen donanım ve yazılımları kullanmayı bıraktı.

DeepSeek 2023 yılında Çin'in Hangzhou kentinde kuruldu ve aynı yıl ilk büyük ölçekli yapay zeka dil modelini piyasaya sürdü.