Reisi’nin birinci yardımcısı Muhammed Muhbir, Batı’nın yaptırım listesinde

Muhammed Muhbir, Tahran’daki resmi bir etkinlik sırasında konuşma yapıyor (Mehr)

İran’ın yeni Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin kabine oluşumunu yakın zamanda parlamentoya sunması beklenirlen, 8 Ağustos’ta İran Cumhurbaşkanlığı, Muhammed Muhber’in Cumhurbaşkanı Yardımcılığı görevine getirildiğini açıkladı.
Reisi, birinci yardımcısının rozetini ‘İmam’ın Direktifini İcra Merkezi’ Başkanı Muhbir’e verirken, Yargı Erki Sözcüsü Gulam Hüseyin İsmaili'yi de Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı olarak atadı. Her iki isim de ABD ve Avrupa Birliği (AB) yaptırım listelerinde yer alıyor.
Reisi, geçen hafta Dini Lider Ali Hameney’in mevcut koşullar ışığında hükümeti hızlandırma emri sonrasında birkaç gün içerisinde bakanlar listesini açıklayacağını söyledi.
İran’da ilk kez bir cumhurbaşkanı, yardımcısı ve ofis başkanıyla birlikte yaptırımlar listesinde yer alıyor. İsmaili, 2009 Yeşil Hareket protestolarını ve insan hakları ihlallerini bastırmadaki rolleri nedeniyle, Nisan 2011’de 32 güvenlik ve yargı yetkilisini hedef alan AB yaptırım listesine dahil edildi. İsmaili, o dönemde İran Hapishane Teşkilatı’nın başkanıydı.
Muhbir ise Reisi’nin kazandığı İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce ismi bu pozisyon için aylardır masadaydı. Adı, cumhurbaşkanlığı için aday olma fikrinden vazgeçmeden önce Meclis Başkanı Muhammed Bakir Kalibaf’ın planladığı hükümetle anılmıştı.
ABD, geçtiğimiz Ocak ayında Trump yönetiminin son günlerinde Dini Liderin ofisine bağlı kurumlara uyguladığı yaptırımlar listesine Muhbir’i de dahil etti. AB, Temmuz 2010’da Muhammed Muhbir’i füze ve nükleer programlarla bağlantılı yetkilileri hedef alan yaptırımlar listesine dahil etmişti, ancak iki yıl sonra listeden çıkardı.
2007’den bu yana Muhbir’in başkanlığını yaptığı ‘İmam’ın Direktifini İcra Merkezi’ veya ‘Setad’, Devrim Muhafızları’nın ekonomik kolu olan ‘Hatamu'l-Enbiya’ grubuna ek olarak, Astan Razavi ve Mostazafan Vakfı’yla birlikte Dini Lider Ali Hamaney’in ofisine bağlı olan finans imparatorluğundaki üç gruptan biri sayılıyor.
Humeyni, 1979 devrimiyle devrilen rejim karşıtlarının ve Şah rejiminin destekçilerinin servetlerini ve mülklerini sınırlamak ve bunlara el koymak amacıyla söz konusu merkezin kurulmasını emretmişti. Merkez, vergi ödemeksizin ilaç üretimi de dahil olmak üzere ekonomik faaliyetlerde bulunan en önde gelen kurumlardan biri. Geçtiğimiz Perşembe günü yemin eden Reisi, iki yıl önce yargının başına geçmeden önce Astan Razavi’ye başkanlık ediyordu.
Muhbir’in Hamaney için faaliyet gösterdiği tek kurum, İmam’ın Direktifini İcra Merkezi değildi. Daha önce ise Mostazafan Vakfı’nda kargo ve nakliye sorumluluğunu üstlendi.
2013 yılında Reuters tarafından yapılan bir araştırmaya göre İran ekonomisinin hemen hemen tüm sektörlerinde pay sahibi olan İmam’ın Direktifini İcra Merkezi, dini azınlıkların, iş insanlarının ve yurtdışında yaşayan İranlıların sahip olduğu binlerce gayrimenkule sistematik olarak el koyarak imparatorluğunu inşa etti. Araştırma, vakfın varlıklarının değerinin yaklaşık 95 milyar dolar olduğunu öngörüyor.
ABD Hazine Bakanlığı, geçtiğimiz Ocak ayında yaptığı açıklamada, “İmam’ın Direktifini İcra Merkezi, siyasi muhalifler, dini azınlıklar ve yurtdışındaki İranlılar dahil olmak üzere rejim muhaliflerinin topraklarına ve mülklerine el koyarak muhaliflerin haklarını sistematik olarak ihlal ediyor” ifadelerine yer verdi.
Ahvaz’ın kuzeyindeki Dezful şehrinden olan Muhbir, iktidarda etkili bir din adamı olan babasının örgütü adına eş-Şabiyye bölgesinde toprakları sömürmekle suçlanıyor. Adı kamuoyuna açıklanır açıklanmaz İran medyası, ekonomik faaliyetlere ve oğluna yönelik yolsuzluk suçlamalarına dikkat çekti.
Muhbir, yıllarca Ahvaz vali yardımcısı olarak görev yaptı. Aynı zamanda güney vilayetindeki iletişim şirketinin genel müdürüydü ve daha önce memleketi Dezful’da iletişim şirketinin başkanıydı.
Kendisi, Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Başkanı Muhsin Rızai, Devrim Muhafızları’nın eski lideri Muhammed Firuzende ve Kudüs Gücü komutanı olan kardeşi Ahmed Firuzende’nin de aralarında bulunduğu çevreye yakın güvenlik yetkililerinden biri. The Daily Beast dergisinin geçen yıl Ocak ayında yayınladığı gizli belgeler, onun, 2003’te ABD’nin Irak işgalinden sonra kaos çıkarmak amacıyla, Kudüs Gücü’nün Irak’taki kolu olan ‘Ramazan Tugayı’nın Irak’a silah, para ve casus kaçakçılığı yapan lideri olduğunu ortaya koydu. ‘Kudüs Gücü’ altında faaliyet gösteren Tugay, Irak’taki İran nüfuzu muhaliflerine karşı vurucu bir güç oluşturuyordu.