Lübnan Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri, Dışişleri Bakanlığı’nı harekete geçmeye ve hükümetin güvenoyu almasının ardından ‘İsrail ile müzakereler için yeni bir dinamik’ oluşturmaya çağırdı
Lübnanlı yetkililer, İsrail’in Akdeniz’de Lübnan ile tartışmalı bir deniz bölgesinde bulunan bir açık deniz sahasında enerji arama kuyuları açma çalışmalarına son vermek için Birleşmiş Milletler’e (BM) başvurmak da dahil olmak üzere seçeneklerini inceliyor. İsrail’in söz konusu çalışmaları, Lübnan’ın güney sularında ‘9 Nolu Blok’ta petrol ve gaz aramasına olanak sağlamak da dahil, sınır anlaşmazlığını çözmek için 11 ay önce başlayan müzakerelerin ardından başladı.
İsrail’in sürpriz hamlesi ABD hakemliğindeki müzakerelere aykırı bir adım. Lübnan ve İsrail arasındaki deniz sınırlarına dair müzakereler 14 Ekim 2020’de başlamış ve Aralık ayında durmuştu. Ardından 2021’in Nisan ayında ABD’li arabulucuların müdahalesiyle yeniden başlayan müzakereler İsrail’in Lübnan’ın taleplerini kabul etmemesi sonrasında bir kez daha duraksamıştı.
Lübnanlı diplomatik kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, Lübnan hükümetinin konuyu araştırdığını ve bu ihlal hakkında bir tavır sergileyeceğini söyledi. Kaynaklar, Lübnan’ın İsrail’in ihlalini ele almak ve İsrail’in Lübnan’ın, karasularının bir uzantısı olarak gördüğü deniz sahasında arama tarama ve sondaj çabalarını durdurmak amacıyla BM’ye başvurmak da dahil olmak üzere tüm seçenekleri araştırdığını belirtti.
Enerji endüstrisinde uzmanlaşmış ABD merkezli ‘Halliburton’ şirketi, 14 Eylül’de bunun enerji sondajı amaçlı üç ila beş arama kuyusu açmak için ‘Energean’ şirketinde entegre hizmet ihalesiyle sağlandığını duyurdu. Bu durum, daha önce ‘Karish’ ve ‘Karish North’ gaz sahalarında gerçekleştirilen dört açık deniz kuyusu sondajı çalışmasının ardından ortaya çıktı. Şirket, 18 Eylül’de yayınladığı bir bildiride, bu kuyuların coğrafi konumunu belirtmeden, İsrail’deki açık deniz kuyularını keşfetmek, değerlendirmek ve geliştirmek için Energean ile iş birliği yapacağını açıkladı. Sözleşme, daha doğru kuyu verileri elde etmek ve üretim yeteneklerini değerlendirmek için proje yönetimi, sondaj ve gereksinimlerinin güvence altına alınması da dahil tüm hizmetlerin sağlanmasını sağlıyor.
İsrail’in bu hamlesi, bu ihlali reddeden Lübnan’da bir siyasi seferberlik oluşturdu. Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri, Lübnan Dışişleri Bakanlığı’na ‘İsrail’in Lübnan’ın egemenliğine ve haklarına yönelik yeni bir saldırı başlatma olasılığını doğrulamak için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) ve uluslararası topluma doğru acil ve derhal harekete geçmesi’ çağrısında bulundu.
Berri, İsrail’in Halliburton veya denizdeki ihtilaflı bölgede bulunan diğer şirketler için açık deniz arama sözleşmeleri imzalamasının ve sonuçlandırmasının, ‘ABD ve BM tarafından desteklenen çerçeve anlaşmanın ihlalini ve hatta darbesini temsil ettiğini’ vurguladı. Meclis Başkanı, ABD’nin arabuluculuğu ve kolaylaştırıcılığıyla, BM bayrağı altında ve Güney Lübnan’daki Nakura’da bulunan binasında dolaylı müzakerelere başlamak için Ekim ayı başında açıklanan çerçeve anlaşmasına atıfta bulundu.
Berri, Fransız ‘Total’, Rus ‘Novatek’ ve İtalyan ‘ENI’ şirketleri ittifakının, birkaç ay önce Lübnan deniz sınırı yakınlarındaki 9 No’lu Blok’ta başlaması gereken keşif operasyonlarını başlatma konusundaki isteksizliğe ve ertelemesine dikkati çekti. Nebih Berri, “İsrail’in saldırganlık ısrarı, uluslararası barış ve güvenliğe yönelik bir tehdittir” dedi.
Müzakerelerde 2 bin 290 kilometrelik tartışmalı bir alan ele alınıyor. Lübnanlı heyet, müzakere oturumlarında görüşmenin 860 km’lik bir alan yerine çatışmanın boyutunu 2 bin 290 km’ye çıkaran 29 sınır noktasından başlamasında ısrar ediyor. İsrail ise, müzakerelerin Lübnan’ın reddettiği 1 Numaralı Hat’ta dayanması gerektiğinde ısrarcı. Müzakere ekibinin durumuna aşina olan Lübnanlı kaynaklar, müzakerelerin 5 Nisan’da geçici olarak durduğunu belirtti. Nisan ayındaki beşinci oturumda konuya ilişkin yaşanan çıkmaz ortasında müzakerelerin durduğunu söyleyen kaynaklar, “ABD arabuluculuğu durmadı” dedi. Kaynaklar, ABD tarafının Lübnan’da yeni hükümetin kurulması da dahil olmak üzere müzakerelerin yeniden başlaması için ‘yeni koşullar oluşturma alanı’ olduğunu dile getirdi. Kaynaklar, “Gelecek pazartesi günü hükümetin güven kazanmasından sonra müzakereler için yeni bir dinamiğin oluşması mümkün” dedi.
Geçen yıl 14 Ekim’den Aralık başına kadar, Lübnan’ın 2 bin 290 kilometrelik bir alana yönelik talep tavanını yükseltmesinin ardından, tökezlemesi öncesinde dört müzakere turu yapıldı. Dört ay sonra arabulucu ABD müdahalede bulundu ve Nisan ayında beşinci bir tur düzenlemeyi başardı. Ancak bu noktada müzakereler durdu.
Lübnan müzakere ekibinin açıklamaları hakkında bilgi sahibi olan kaynaklar, ABD tarafının ‘Lübnan tarafınca reddedilen 1 No’lu Hat’ta ilişkin müzakerelerin tamamlanmasını gerektiren’ bir şart ortaya koyduğunu belirtti. Lübnanlı siyasi kaynaklar, “ABD tarafı, Lübnanlı heyetin geçen Ekim başında imzalanan çerçeve anlaşmasına uygun olmayan bir mekanizma benimsediğini söyledi” dedi. Kaynaklar ayrıca, “Washington, müzakerelerin askıya alınmasından beş ay sonra Nisan ayında müzakerelere yeniden başlamak için müdahalede bulunurken, Lübnanlı heyet ise beşinci müzakereleri en son kaldığı yerden yeniden başlattı. Bu durum, ABD elçisini şaşırttı” ifadelerini kullandı.
Müzakereler, 2011 yılında BM’ye gönderilen bir haritaya göre yaklaşık 860 kilometrekarelik bir deniz alanıyla sınırlı olacaktı. Ancak Lübnan, daha sonra bu haritanın yanlış değerlendirmelere dayandığını belirterek, bir Yunan şirketin İsrail lehine faaliyet gösterdiği ‘Karish’ sahası bölümleri de dahil olmak üzere, bin 430 kilometrekarelik ek bir alan talep etti. Mevcut Lübnan önerisi, Hat 29 olarak biliniyor. Aynı şekilde İsrail, Lübnan’ı tartışmalı bölge alanını genişleterek müzakereleri engellemekle suçladı.
(Dürzi) İlerici Sosyalist Parti (İSP) Genel Başkanı Velid Canbolad, 18 Eylül’de Halliburton’un İsrail ile tartışmalı bölgede petrol kuyusu açma ihalesini kazandığını açıklamasına ilişkin olarak, “Müzakereler olmasaydı, neredeyse bir kısmını geri kazanacağımız aynı alan. Bu, Lübnan’ın zenginliği ve yetenekleri üzerindeki egemenliğinin son santimini de gömmek anlamına geliyor” dedi.
Doğu Akdeniz’deki İsrail-Lübnan ihtilafı yeniden gündemde
Lübnan, İsrail’in tartışmalı deniz bölgesinde enerji aramalarını askıya almak için diplomatik çabalarını hızlandırdı
Doğu Akdeniz’deki İsrail-Lübnan ihtilafı yeniden gündemde
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة