Irak’taki seçim krizi, Şii Koordinasyon Grubu’nun dağılmasına yol açabilir

Şii siyasi grupların liderleri, seçim sonuçlarına karşı nasıl bir pozisyon alacakları konusunda anlaşmazlık yaşıyor.

Bağdat’taki Yeşil Bölge önünde dün yoğun bir şekilde konuşlanan Çevik Kuvvet ekipleri.
Bağdat’taki Yeşil Bölge önünde dün yoğun bir şekilde konuşlanan Çevik Kuvvet ekipleri.
TT

Irak’taki seçim krizi, Şii Koordinasyon Grubu’nun dağılmasına yol açabilir

Bağdat’taki Yeşil Bölge önünde dün yoğun bir şekilde konuşlanan Çevik Kuvvet ekipleri.
Bağdat’taki Yeşil Bölge önünde dün yoğun bir şekilde konuşlanan Çevik Kuvvet ekipleri.

Irak’ta son seçimlere ve sonuçlarına itiraz edip etmeme konusunda Şii Koordinasyon Grubu içinde sert görüş ayrılıklarının olduğuna dair yeni sızıntılar var. 10 Ekim seçimlerini iptal etmeye dönük bir mekanizma bulmak için neredeyse günübirlik toplantılar düzenleyen Koordinasyon Grubu liderlerinin arasında güvensizlik atmosferi hâkim.
Çeşitli kaynaklar, Irak’taki bazı siyasi parti ve oluşumların seçim sonuçları iptal edilip ileriki bir tarihte yeni bir seçim düzenlenene kadar ‘seferberlik’ ilan ettiğini bildirdi. Fetih Koalisyonu’nun bir yöneticisi, “Ortakların çoğu, seçim krizini aşmak için seçimi tümüyle reddetmenin dışında yol bulamıyorlar (…) Eğer hukuk ve halk seçeneği başarısız olursa elimizde uzun vadeli bir plan var” dedi.
Şii partilere yakın isimler askeri seçeneklere başvurma emareleri gösterirken, bu partilerin fonladığı basın yayın organları da seçim sonuçlarıyla ilgili ‘komploya’ dahil oldukları için Seçim Komiserliği’nde çalışan memurları hedef gösteriyor.
Etkili Şii silahlı grupların varlığı, gerginliği tırmandırma konusunda potansiyel bir tehdit oluşturuyor. Bu gruplar, varlığını devam ettirme hususundaki sınırlı fırsatın sahadaki seçeneklere başvurmaktan geçtiğini düşünüyor. Fakat sahaya inme seçeneği, Koordinasyon Grubu’nun dağılması için tek başına yeterli bir faktör.
Seçimi kazanan cephede yer alan Iraklı siyasiler, seçimi kaybeden cephedeki partilerin ülkede ucu açık bir şiddet krizi çıkarmaya güçlerinin yetmediğini ve şu an yaptıkları davranışların, kendilerinin istediği şekilde bir uzlaşı sağlanması için baskı uygulamaktan ibaret olduğunu belirtiyorlar.
Fetih Koalisyonu’ndan başka bir yönetici, Koordinasyon Grubu üyeleri arasında kriz karşısında nasıl bir pozisyon alınacağı konusunda tam bir uyum bulunmadığını ve yaptıkları toplantılarda şüphe atmosferinin hâkim olduğunu aktardı. Yönetici, “Makbul bir uzlaşıyı kim elde ederse ringi terk edecek” değerlendirmesinde bulundu.
Güvenilir bir siyasi kaynak, “Koordinasyon Grubu liderleri birbirlerinden şüpheleniyorlar. Seçime karşı ortak pozisyonlarına rağmen tek başlarına çalıştıkları görülüyor. Koordinasyon Grubu her an dağılabilir” ifadesini kullandı. Koordinasyon Grubu’nun son toplantısına katılımı sırasında edindiği izlenimleri aktaran kaynak, “Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki, Mukteda es-Sadr’a yakın durduğu için Ammar el-Hekim’e güvenmiyor. Kays el-Hazeli, Hadi el-Amiri’ye güvenmiyor. Birçok kişi, Hadi el-Amiri’yi, nüfuzundan geri kalanı korumak için her türlü uzlaşı karşısında esneklik gösterebilecek biri olarak görüyor” ifadesini kullandı.
İran’ın seçimi kaybeden partilere şu ana kadar hiçbir telkinde bulunmadığını ve mevcut gerginliğin başarıya ulaşabilecek etkiye sahip olduğundan şüpheli olduğunu düşündüğünü söyleyen kaynak, “Tahran Şii yapı içindeki güç unsurlarını koruyacak yeni bir uzlaşı yapılmasını bekliyor” şeklinde konuştu.
İlk göstergeler, Haydar el-İbadi ve Ammar el-Hekim’in Koordinasyon Grubu gemisini ilk terk edecek kişiler arasında olacağını gösteriyor. Maliki ise yeni hükümette en fazla kazanımı elde etmek için kaosu kullanmaya çalışıyor.



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.