Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), dün, müfettişlere yönelik kötü muamele edilmesi ve 2015 tarihli nükleer anlaşmayı yeniden hayata geçirme yönünde gerekli olduğunu düşündüğü kameraların yeniden kurulmasına izin verilmemesi gibi İran dosyasındaki sorunları raporlarına kaydetti.
UAEA’nın yayınladığı iki rapor, Genel Direktörü Rafael Grossi ile İran Dışişleri Bakanı ve İran Atom Enerjisi Kurumu (IAEK) Başkanı arasında Tahran’da gerçekleştirilecek olan görüşmeler ve UAEA Yönetim Kurulu’nun 35 ülkeyi kapsayan toplantılarının, aynı zamanda nükleer anlaşmayı yeniden hayata geçirme yönündeki Viyana müzakereleri arifesinde geldi.
Geçtiğimiz Haziran ayında bir insansız hava aracı ile düzenlenen bir saldırının kaydedilmesi ardından başkent Tahran'ın batısındaki Kerec’de yer alan Tesa nükleer yerleşkesindeki faaliyetlerin doğrulanması sorununa değinen UAEA, bu konunun Viyana görüşmeleri açısından önemine rağmen bu tesisteki faaliyetlerin doğrulanamadığını bildirdi. Reuters’ın haberine göre söz konusu raporlardan birinde “Bu durum, UAEA’nın nükleer anlaşmaya geri dönüş yönünde gerekli olduğu geniş çapta kabul edilen tesiste neler olup bittiğine dair sürekli bilgi sağlama yeteneğini ciddi şekilde etkiliyor” ifadelerine başvuruldu.
UAEA, İran'ın güvenlik kameralarının Kerec tesisine kaydedilen saldırıda kullanılmış olabileceği yönündeki açıklamayı reddetti. AFP’nin haberine göre söz konusu raporlarda yazılanlara göre Grossi, UAEA kameralarının Tesa tesisine saldırı düzenlenmesine yardım etmede rol oynadığı fikrini kesinlikle reddediyor.
Wall Street Journal gazetesinin Salı günü yayınlanan haberinde, İran'ın Kerec’deki tesiste gelişmiş santrifüj üretimine aylar önce yeniden başladığı bilgisi yer aldı. Reuters’ın dünkü haberine göre ismini vermek istemeyen kıdemli bir diplomat, UAEA’nın Kerec’deki tesiste santrifüj bileşenleri atölyesinin çalışıp çalışmadığını bilmediğini, zirâ müfettişlere açık olmadığını söyledi.
Tesise yönelik saldırıda UAEA’ya ait dört kameradan birinin imha edildiği söylenmiş, tahrip olan kameranın çektiği görüntüler kaybolmuş, İran ise tüm kameraları kaldırmıştı. İran, saldırıdan İsrail'i sorumlu tutuyor.
UAEA’nın bir raporunda, müfettişlerinin İran’daki nükleer tesislerde güvenlik görevlileri tarafından kapsamlı fiziksel aramalara tabi tutulmaya devam ettiği, Grossi’nin ise bu konuda endişelendiği bilgisi yer alıyor.
Diplomatlar, bu tür olayların Natanz nükleer tesisinde kaydedildiğini söylemişti. Ardından İran, UAEA'nın Tahran'ın nükleer faaliyetlerine ilişkin raporunu eleştirmiş, İran'ın Viyana'daki Birleşmiş Milletler misyonu geçici Başkanı Muhammed Reza Gaibi ise raporun ‘siyasi güdüler’ taşıdığını öne sürerek UAEA Yönetim Kurulu üyelerini ‘aceleci yorumlar yapmayı bırakmaya’ çağırmıştı.
Gaibi, ülkesinin yeni bir dizi gelişmiş santrifüj kurulumu ve yüzde 60 zenginleştirme oranı gibi Natanz ve Fordo tesislerindeki faaliyetler hakkında UAEA'yı bilgilendirdiğini söyledi.
Grossi, geçtiğimiz Cuma günü İran'daki yetkililerle iletişim eksikliği konusundaki endişelerini dile getirmesi ardından Pazartesi günü Tahran'a gelecek.
AFP’nin haberine göre IAEK Sözcüsü Behruz Kemalvendi, Fars haber ajansına yaptığı açıklamada, Grossi’nin 22 Kasım Pazartesi akşamı Tahran'a gelerek Salı günü IAEK Başkanı Muhammed İslami ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile görüşeceği bildirildi.
Radikal muhafazakar İbrahim Reisi’nin Ağustos ayı başlarında göreve başlaması ardından ilk kez Tahran'ı ziyaret eden Grossi, İslami ile bir araya gelmişti. 12 Eylül'de gerçekleşen bu ziyarette, nükleer tesislere kurulan gözetleme ekipmanı ve kameraların bakımı konusunda iki taraf arasında bir anlaşmaya varılmıştı. Ancak anlaşmanın ardından UAEA, anlaşma kapsamına girdiğini söylediği Kerec tesisine anlaşma çerçevesinde yapılması gereken denetimlerin için tesise girişin engellendiğinden şikayet etmişti. Tahran ise tesiste Haziran ayında maruz kaldığı sabotaj girişimine dair soruşturmaların devam ettiğini öne sürmüştü.
Tahran'a yaptığı son ziyaretten bu yana Grossi, birkaç kez İran Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı ile görüşme talebinde bulunmuştu. UAEA, önceki üç aylık toplantısını 13 Eylül'de gerçekleştirmiş, Grossi’nin ziyareti ise Batılı güçlerin İran'ı kınayan bir karar almamasını sağlamıştı.
Söz konusu rapora göre İran, nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ederek yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum stokunu son aylarda önemli ölçüde artırdı.
Bu ayın başındaki tahminlere göre Tahran, Ağustos ayında 10 kilogram olduğu kaydedilen yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokunu anlaşmada izin verilen orandan (3,67) çok daha yükseğe, 17,7 kilograma çıkardı. Yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokunu ise 84,3 kilogramdan 113,8’e yükseltti.
UAEA, temel görüşmeler öncesinde İran ile anlaşmazlığın bulunduğu noktaları belirledi
https://turkish.aawsat.com/home/article/3311006/uaea-temel-g%C3%B6r%C3%BC%C5%9Fmeler-%C3%B6ncesinde-i%CC%87ran-ile-anla%C5%9Fmazl%C4%B1%C4%9F%C4%B1n-bulundu%C4%9Fu-noktalar%C4%B1
UAEA, temel görüşmeler öncesinde İran ile anlaşmazlığın bulunduğu noktaları belirledi
Grossi, Tahran'a Kerec’deki tesise izin vermeme ve müfettişlere kötü muamele etme eleştirisinde bulundu
UAEA, temel görüşmeler öncesinde İran ile anlaşmazlığın bulunduğu noktaları belirledi
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة