Sudan’da Burhan-Hamduk uzlaşısı protesto ediliyor

Sudanlı göstericiler, ordunun son kararlarına karşı çıkarak sokaklara döküldü (EPA)
Sudanlı göstericiler, ordunun son kararlarına karşı çıkarak sokaklara döküldü (EPA)
TT

Sudan’da Burhan-Hamduk uzlaşısı protesto ediliyor

Sudanlı göstericiler, ordunun son kararlarına karşı çıkarak sokaklara döküldü (EPA)
Sudanlı göstericiler, ordunun son kararlarına karşı çıkarak sokaklara döküldü (EPA)

Sudan güvenlik güçleri, başkent Hartum'da Egemenlik Konseyi ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile Başbakan Abdullah Hamduk'un imzaladığı siyasi anlaşmayı protesto için Cumhurbaşkanlığı Sarayı yakınlarında toplanan göstericileri dağıtmak için çok yoğun göz yaşartıcı gaz ve ses bombası kullandı. Ülkenin diğer şehirlerinde gösteri düzenleyenlerin sayısının yüzbinler olduğu düşünülüyor.
Direniş komiteleri, geçtiğimiz hafta sivil Başbakan Hamduk'u görevine iade eden ve darbeden bu yana gözaltına alınan üst düzey politikacıların çoğunun serbest bırakılmasına yol açan anlaşmaya rağmen protesto çağrısında bulundu. Binlerce gösteri, “Ortaklık yok, anlaşma yok” sloganları atarak, askerlerin kışlalarına dönmelerini talep etti.
Şarku’l Avsat’ın SUNA haber ajansından aktardığı habere göre Hamduk, Burhan ile imzaladığı anlaşmanın, protestocuları dövmeye izin vermeyen siyasi bir ikilem yarattığına değinerek,  onlarca yıl süren mücadeleyle Sudanlıların gösteri yapma hakkının ellerinden alınmasına dikkati çekti. Hamduk tüm direniş komitelerin, güçlü demokrasiyi uygulamaya davet ederek, demokrasinin ‘yalnızca pratikle öğrenebilecek bir şey’ olduğunu vurguladı.
Siyasette herhangi bir kesintinin olmadığını dile getiren Başbakan, herkesin farklı bir siyasi ortamda görüşlerini dile getirmek için tartıştığı sürece durumların daha da karmaşık hale geleceğini ifade etti.
Başkent Hartum’u mahallerinden binlerce gösterici, Sudan Meslek Odaları Birliği ile Özgürlük ve Değişim Güçlerine yanıt vererek dün öğleden sonra ülkenin geçirdiği büyük siyasi değişiklikleri reddetmek için Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na doğru yürüdü.
Güvenlik güçleri, Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na giden caddeye yaklaşan barışçıl göstericilere saldırarak, yoğun bir şekilde göz yaşartıcı gaz ve ses bombası kullandı. Bu durum onlarca göstericinin yaralanmasına yol açtı.
Polis güçlerinin aşırı şiddetini göz önünde bulunduran göstericiler, polis güçlerinin el-Kasr ve el-Beledeyn Sokaklarında ilerlemesini engellemek için Hartum'un merkezindeki ana caddeleri taşlarla kapatmaya çalıştı.
Şarku’l Avsat, göstericilerin göz yaşartıcı gaz ve plastik mermilerden kaynaklanan çok sayıda ağır yaralanmalara tanıklık etti. Bu durum, yaralıların birçoğunun sağlık personelleri tarafından kurulan sahra hastanelerine nakledilmelerini gerektirdi.
Bazı göstericiler ise, güvenlik güçlerinin barışçıl gösteriler karşısında aşırı şiddet kullanmasına duydukları öfkeyi ifade ederek, bunu anayasal barışçıl gösteri haklarının ihlali olarak değerlendirdi.
Sosyal paylaşım siteleri geçtiğimiz günlerde serbest bırakılan bir dizi siyasi liderleri gösterdi. Görüntülerde, serbest bırakılanlar arasında, eski sivil iktidar koalisyonunu oluşturan Sudan Kongre Partisi lideri Ömer Digeyr ve Tasfiye Komitesi üyesi Vecdi Salih’in olduğu görülüyor.
Ülkenin tüm vilayetlerde gösteriler düzenlenirken, doğuda Kassala, el Gadarif, Port Sudan, Vad Medeni ve Darfur’un yanı sıra Nil Nehri ve Kuzey’de de gösteriler yapıldı.
Protestocular gösteri esnasında, “Darbecilerle ortaklık ve anlaşma yok” sloganları atarak askerlerin kışlaya dönmesini istedi.
Gösterilere katılan ve göz yaşartıcı gaza maruz kalan birçok kişi, vücudunda halsizlik, gözlerde hassasiyet hissederken bir kısmı ise zehirli gaz olduğunu öne sürdü.
Şarku'l Avsat, Hartum'un merkezindeki Beledeyn Caddesi'ndeki göstericilere güvenlik güçlerinin ateşlediği ses bombası sonucu göstericilerden birinin elinin kesildiğini gözlemledi.
Sudanlı göstericiler, Burhan ve Hamduk arasındaki anlaşmayı reddetmesinin yanı sıra 25 Ekim’de alınan kararları reddeden sloganlar atarak pankartlar taşıdı.



Gazze ateşkesi: Atılım için geri sayım başladı mı?

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Katarlı mevkidaşı ile Doha'da basın toplantısı düzenledi. (AFP)
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Katarlı mevkidaşı ile Doha'da basın toplantısı düzenledi. (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Atılım için geri sayım başladı mı?

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Katarlı mevkidaşı ile Doha'da basın toplantısı düzenledi. (AFP)
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Katarlı mevkidaşı ile Doha'da basın toplantısı düzenledi. (AFP)

Arabulucuların Gazze Şeridi'nde ateşkesin yeniden başlamasıyla ilgili olarak tarafların tutumlarında ‘kısmi ilerleme’ kaydedildiğine dair güvencelerinin ortasında, Hamas ile İsrail arasında bir anlaşmaya varılmasının, özellikle ‘savaşın nasıl sonlandırılacağı’ konusunda bir anlaşma sağlanamaması nedeniyle ‘zor’ olduğu tahmin ediliyor.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani dün Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Doha'da düzenlediği basın toplantısında, Gazze'de yeni bir ateşkese ulaşma çabalarında ‘bazı ilerlemeler kaydedildiğini, ancak İsrail ile Hamas arasında bir anlaşmaya varılmasının zor olduğunu’ söyledi. Al Sani, “Perşembe günü diğer toplantılara kıyasla bazı ilerlemeler kaydettik. Ancak en önemli soruya bir cevap bulmamız gerekiyor: Bu savaşı nasıl sona erdireceğiz? Tüm müzakerelerin odak noktası bu” ifadelerini kullandı.

Al Sani’ye göre Hamas, İsrail Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirirse kalan tüm İsrailli esirleri serbest bırakmaya hazır. Ancak İsrail, Hamas’ın ‘savaşı sona erdirmek için net bir vizyon ortaya koyulmadan esirleri serbest bırakmasını’ istiyor. Al Sani, “Taraflar arasında ortak bir hedef olmadığında, savaşı sona erdirme şansının çok zayıfladığını düşünüyorum” dedi.

Fidan, Türk yetkililerin Hamas'la yaptığı görüşmelerin, hareketin Gazze'deki ateşkesin ötesine geçen ve İsrail'le yaşanan krize iki devletli çözüm de dahil olmak üzere kalıcı bir çözüm getirmeyi amaçlayan bir anlaşmaya daha açık olacağını gösterdiğini söyledi.

Kapsamlı bir vizyon

Öte yandan Hamas, Gazze Şeridi'ne gönderilen yardım malzemelerinin azalmasının yarattığı baskı ve İsrail'deki sivil itaatsizlik çağrıları arasında ‘kapsamlı’ olmasını istediği ‘bir anlaşmaya varma çabalarının başarısını’ desteklemekten bahsediyor.

ABD Başkanı Donald Trump'ın yaklaşık iki hafta sonra bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde yaşanan bu gelişmeler, ‘yakın bir ateşkes için geri sayımın her zamankinden çok daha olası hale geldiğini’ gösteriyor. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre, kapsamlı mı yoksa geçici mi olduğu konusunda görüş ayrılıkları bulunan olası bir anlaşmayı, ziyaret öncesi ABD'nin baskısı çözecek gibi görünüyor.

Dün Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas'tan bilgili bir kaynağa göre, hareket cumartesi günkü toplantıda Mısırlı arabulucu aracılığıyla, entegre bir girişim de dahil olmak üzere savaşı sona erdirmek için kapsamlı vizyonunu sundu. Kaynak, “Hamas tarafından Mısır aracılığıyla sunulan bu girişim, geniş çapta memnuniyetle karşılandı” dedi.

zxscdfrg
İsrail'in dün Gazze'nin orta kesiminde yer alan el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırının ardından Filistinli bir adam yaralı bir çocuğu taşıyor. (AFP)

Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak, girişimin ‘saldırganlığın durdurulması, işgal güçlerinin Gazze Şeridi'nden çekilmesi, Filistin halkına acil yardım sağlanması, beş ila yedi yıl arasında değişen uzun vadeli bir ateşkesin kabul edilmesi, Gazze Şeridi'nin bir toplum destek komitesi aracılığıyla yönetilmesi için Mısır vizyonuna bağlılık, yeniden inşa çabalarının desteklenmesi ve anlaşmanın uygulanmasını kolaylaştırmak için açık ve uygulanabilir garantiler sağlanması karşılığında tüm İsrailli esirleri içeren bir takas anlaşmasının uygulanmasını’ öngördüğünü söyledi.

Hamas'ın Kahire ziyareti, geçen hafta Türkiye'de Fidan ile yapılan görüşmenin ardından bir hafta içinde ikinci kez gerçekleşirken, hareketten iki kaynak o dönemde Şarku’l Avsat'a, Hamas’ın ‘aralarındaki iyi ilişkiler’ ışığında ‘kapsamlı anlaşma’ konusundaki vizyonunu Trump yönetimine iletmek için Türkiye'den destek istediğini doğruladı.

Büyük bir fırsat

Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi ve İsrail meseleleri konusunda uzman bir akademisyen olan Dr. Ahmed Fuad Enver, ‘üç ay önce göreve başlamasının arifesinde yaptığına benzer bir anlaşmayı tekrarlamak isteyen Trump'ın önümüzdeki ay bölgeye gelecek olması nedeniyle müzakerelerde somut ilerleme sağlamak için büyük bir fırsat olduğuna’ inanıyor. Enver, “Sadece insani ya da geçici bir ateşkes değil, savaşın sona erdirilmesi konusunda da iyi haberler gelmesi muhtemel” dedi.

Filistin'in eski Kahire Büyükelçisi Berekat el-Ferra, ‘Hamas'ın önerilen bu anlaşmayla seçeneklerini tüketmesinden sonra, bir atılım için geri sayımın artık kesin olduğuna’ inanıyor. El-Ferra, ‘bir sonraki anlaşmanın şu anda kapsamlı olmayacağını, daha ziyade kapsamlı bir anlaşmaya yönelik müzakereleri içerecek geçici bir anlaşma olacağını’ belirtti.

Hamas konusunda uzman bir Filistinli siyasi analist olan İbrahim el-Medhun, ‘hareketin girişimi ve ciddiyetinden sonra topun tamamen İsrail'in sahasında olduğu’ değerlendirmesinde bulundu. El-Medhun'a göre ‘İsrail işgali, kapsamlı ve nihai bir anlaşmaya varmayı reddederek oyalamaya devam edecek.’

cvdfg
İsrail'in dün Gazze'nin orta kesiminde yer alan el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırının ardından yıkılan evlerin enkazı arasında duran Filistinli bir kadın (AFP)

Medhun, “Hamas'ın, işgalin öldürme ve yıkıma geri dönmesine izin verecek herhangi bir kısmi ya da kırılgan geçici çözümü reddeden kesin tutumunda ısrar etmesi muhtemel. Hamas'ın kesin tutumu ışığında kısmi bir anlaşmaya varma olasılığı pek mümkün görünmüyor” ifadelerini kullandı.

Beyaz Saray'dan yapılan son açıklamaya göre Trump'ın 13-16 Mayıs tarihleri arasında Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) yapacağı ziyaret için geri sayım sürerken ve Binyamin Netanyahu hükümeti savaşın sona ermesini talep eden ve sivil itaatsizlik tehdidinde bulunan gösterilerle baskı altındayken, İsrail Hamas'ın gündeme getirdiği öneri hakkında yorum yapmadı.

Sivil itaatsizlik

İsrail iç istihbarat teşkilatı Şin-Bet'in (Şabak) eski direktörü Ami Ayalon, cumartesi günü binlerce İsraillinin Netanyahu hükümetine karşı esirlerin iadesi talebiyle düzenlediği gösterilere katılımı sırasında yaptığı açıklamada, İsrail'i korumanın bir görev olduğunu düşünerek barışçıl sivil itaatsizlik çağrısında bulundu.

Mart ayının başından bu yana sınır kapılarının kapatılması, Gazze Şeridi'ne gıda ve insani yardım malzemelerinin girişinin engellenmesi ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşını yeniden başlatmasıyla birlikte, Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi'nin (OCHA) işgal altındaki Filistin topraklarındaki kıdemli insani işler görevlisi Jonathan Whittall dün yaptığı basın açıklamasında malzemelerin tükenmekte olduğunu doğruladı.

Enver, İsrail'in iç baskılarının arttığına ve Trump'ın baskısının Netanyahu'nun bir anlaşmayı kabul etmesiyle sonuçlanabileceğine inanırken, el-Medhun ‘ciddi ve kararlı bir ABD müdahalesinin denklemi değiştirebileceğini’ vurguladı. El-Ferra'ya göre bu baskılar ışığında Trump'ın ziyareti yakın bir atılımı kolaylaştırabilir ve önce kısmi bir anlaşmaya, ardından da bölgedeki çıkarlarını güvence altına almak için ciddi ve gerçek bir ABD baskısının ardından kapsamlı bir anlaşmaya varılabilir.