ABD: Hamduk-Burhan anlaşması, krizi sona erdirmedi

Washington, Sudan’a mümkün olan en kısa sürede’ bir büyükelçi atamayı değerlendirdiğini belirtti

21 Kasım’da imzalanan siyasi anlaşmanın ardından Burhan ve Hamduk (AFP)
21 Kasım’da imzalanan siyasi anlaşmanın ardından Burhan ve Hamduk (AFP)
TT

ABD: Hamduk-Burhan anlaşması, krizi sona erdirmedi

21 Kasım’da imzalanan siyasi anlaşmanın ardından Burhan ve Hamduk (AFP)
21 Kasım’da imzalanan siyasi anlaşmanın ardından Burhan ve Hamduk (AFP)

ABD Dışişleri Bakanlığı Sudan ve Güney Sudan Ofisi Direktörü Brian Hunt, 25 Ekim’den bu yana Sudan’da tutuklu olan tüm mahkumların serbest bırakılması çağrısında bulunarak, şu ana kadar serbest bırakılanların sayısının yeterli olmadığını vurguladı.
Sudan olaylarından bu yana ilk kez düzenlenen oturumda Kongre’deki Tom Lantos İnsan Hakları Komitesi önünde konuşan Hunt, Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk ile Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan arasındaki siyasi anlaşmanın, ‘eksik’ olsa da ilk adım olduğunu ifade etti. Brian Hunt, 25 Ekim’den bu yana meydana gelen demokratik bozulma ve insan hakları ihlallerini ‘tersine çevirmek’ üzere daha önemli adımlar atılması gerektiğini vurguladı.
Hunt, “21 Kasım anlaşmasının dezavantajlarına rağmen Başbakan Hamduk’un göreve dönmesi, askeri yönetimin devamlılığından daha iyi bir çözüm. Özellikle de barışçıl eylemcilerin güvenlik güçlerinin acımasız baskısına maruz kalması çerçevesinde anlaşma, halk tarafından yapılan gösterilerinin sonucuydu” dedi.
ABD Başkanı Joe Biden’ın Sudan büyükelçiliği görevine ‘mümkün olan en kısa sürede’ bir aday atamayı değerlendirdiğini ifade eden Hunt, “Beyaz Saray, Sudan büyükelçiliği pozisyonuna bir aday atamayı taahhüt ediyor. Bir karar verildiğinde onay için atamayı Senato’ya göndereceğiz” şeklinde konuştu.
Komite üyeleri, ‘Sudan’da Askeri Darbe ve İnsan Haklarına Etkileri’ başlıklı oturumda Sudan ordusunu eleştiren bir açıklama yaptı. Üyeler, “25 Ekim’de General Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki Sudan ordusu, bir askeri darbe yoluyla Sudan hükümetinin kontrolünü ele geçirdi. Böylece 2019 anayasal belgesi ve 2020 yılı Cuba anlaşması uyarınca, uluslararası destekli demokratik geçiş sürecini engelledi” ifadelerini kullandı.
Açıklamada, “Darbe, Sudan’ın Afrika Birliği’nden çıkarılmasını da içeren ve geniş çaplı gösterilere yol açan uluslararası kınamayla karşı karşıya kaldı” denildi.
Demokratlardan ve Cumhuriyetçilerden oluşan komite üyeleri, “Ordu, güç ve geniş çaplı keyfi tutuklamalar yoluyla halkın darbeye karşı direnişini bastırmaya çalıştı. 18 Kasım itibarıyla ilk bilançoya göre en az 39 kişi yaşamını yitirdi” dedi.
Açıklamada ayrıca, “Tutuklananlar arasında bakanlar, siyasi parti üyeleri, avukatlar, sivil toplum aktivistleri, insan hakları savunucuları ve protesto liderleri de bulunuyor. Aynı şekilde iletişim kesildi ve gazeteciler hedef alındı” ifadelerine yer verildi. Komite üyeleri ayrıca, Başbakan Abdullah Hamduk’un başbakanlık görevine geri dönmesini sağlayan 21 Kasım anlaşmasının ise krizi sonlandırmadığını vurguladı.



Şam'da Şera ile SDG lideri Abdi arasında Barrack'ın da katıldığı bir toplantı gerçekleşiyor

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera (Reuters)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera (Reuters)
TT

Şam'da Şera ile SDG lideri Abdi arasında Barrack'ın da katıldığı bir toplantı gerçekleşiyor

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera (Reuters)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera (Reuters)

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi başkanlığındaki Kürt heyeti arasında, ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack'ın da katıldığı görüşme Şam'da başladı.

Görüşme, eş-Şera ve Abdi'nin 10 Mart'ta ABD himayesinde imzaladıkları ve ‘sınır kapıları, havaalanı, petrol ve doğalgaz sahaları dahil olmak üzere Suriye'nin kuzeydoğusundaki tüm sivil ve askeri kurumların Suriye devletinin idaresine dahil edilmesini’ öngören bir dizi maddeden oluşan anlaşmadan dört ay sonra gerçekleşti.

Ancak Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi daha sonra anayasal deklarasyon ve çeşitliliği yansıtmadığını söylediği bir hükümetin kurulması nedeniyle Suriye yönetimini eleştirdi. Geçtiğimiz ay Kürt güçleri ‘demokratik ve adem-i merkeziyetçi’ bir devlet talep etmiş, Şam da buna yanıt olarak ülkede ‘bölücü bir gerçeklik dayatma girişimlerini’ reddettiğini açıklamıştı.

Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığı habere göre  adının açıklanmasını istemeyen bir Kürt kaynak, “SDG liderinin başkanlığındaki bir Kürt heyeti bugün DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK) temsilcilerinin eşliğinde Şam'a gitti ve şu anda Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile görüşüyor. Görüşmede ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack da yer alıyor” ifadelerini kullandı.

Toplantının gündemi hakkında bilgi sahibi olan kaynak, ‘görüşmelerde dört ana dosyanın ele alındığını, bunların Suriye devletinin yapısı, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ile Şam hükümeti arasındaki ilişki, ekonomi ve askeri güç olduğunu’ söyledi.

Çatışmaların patlak vermesinden önce onlarca yıl ötekileştirme ve dışlanmaya maruz kalan Kürtler, yeni yönetimin karar alma mekanizmasını merkezileştirme ve kilit unsurları geçiş sürecinin yönetiminden dışlama girişimini eleştiriyor.

Abdi, mayıs sonunda bir televizyon kanalına verdiği röportajda, “Şam ile vardığımız mutabakata bağlıyız ve şu anda uygulama komiteleri aracılığıyla bu anlaşmayı hayata geçirmek için çalışıyoruz” dedi. Abdi ayrıca, tüm bileşenlerin tam haklarla yaşadığı ve hiç kimsenin dışlanmadığı adem-i merkeziyetçi bir Suriye’ye olan bağlılığını vurguladı.

Eş-Şera'nın Şam'a gelişinden kısa bir süre sonra tüm silahlı askeri grupları dağıtacağını açıklamasına rağmen, ABD destekli Kürtler, 2019'da son kalesinden çıkarılana kadar DEAŞ'la mücadelede etkili olduğunu kanıtlayan organize askeri güçlerini korumakta ısrar ediyor.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, Şam'ın ihtiyaç duyduğu büyük petrol ve doğalgaz sahaları da dahil olmak üzere kuzey ve doğu Suriye'nin büyük bölümünü kontrol ediyor.

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani daha önce Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ile imzalanan anlaşmanın şartlarının uygulanmasının ‘ertelenmesinin’ ülkedeki ‘kaosu uzatacağı’ uyarısında bulunmuştu.