عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Türkiye’nin itirazlarına rağmen Güney Kıbrıs petrol ve gaz aramaları için ExxonMobil ve Katar Petrolleri ile sözleşme imzaladı

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Enerji Bakanı Natasa Pilides ve ExxonMobil Kıbrıs CEO'su Varnavas Theodosio (AP)
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Enerji Bakanı Natasa Pilides ve ExxonMobil Kıbrıs CEO'su Varnavas Theodosio (AP)
    Lefkoşa/ Şarku’l Avsat
TT
TT

Türkiye’nin itirazlarına rağmen Güney Kıbrıs petrol ve gaz aramaları için ExxonMobil ve Katar Petrolleri ile sözleşme imzaladı

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Enerji Bakanı Natasa Pilides ve ExxonMobil Kıbrıs CEO'su Varnavas Theodosio (AP)
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Enerji Bakanı Natasa Pilides ve ExxonMobil Kıbrıs CEO'su Varnavas Theodosio (AP)

Amerikan çok uluslu petrol ve doğalgaz şirketi ExxonMobil ve Katar Petrolleri şirketler ortaklığı, Türkiye'nin karşı çıkmasına rağmen, Kıbrıs adası kıyısında petrol ile gaz aramak ve üretimi paylaşmak için bir sözleşme imzaladı.
Sözleşme, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Enerji Bakanı Natasa Pilides, ExxonMobil Kıbrıs CEO'su Varnavas Theodosio ve Katar Enerji CEO'su Ali el Manea tarafından Lefkoşa'da imzalandı.
Sözleşme, ExxonMobil ile Katar Petrolleri ortaklığından oluşan konsorsiyum tarafından Akdeniz adasının münhasır ekonomik bölgesindeki 5. parselde gaz aramak için imzalanan ikinci sözleşme.
Konsorsiyum, Şubat 2019’da Kıbrıs açıklarındaki 10. parselde devasa bir doğalgaz rezervi keşfetti. Şimdiye dek Kıbrıs açıklarında yapılan en büyük keşif tahmini olarak beş ila sekiz trilyon fit küpü içeriyor.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sebebiyle petrol ve gaz aramaları durdurulmuştu. Pilides imza töreni sırasında yaptığı açıklamada, “Küresel petrol ve gaz endüstrisi için giderek zorlaşan iş ortamına rağmen bugün, karşılıklı yarar sağlayan ortaklığımızı güçlendirmeye yönelik kararlı bir adım atıyoruz” şeklinde konuştu.

5. parselde arama ruhsatı verilmesine Türkiye’nin tepkisi sorusuna cevap veren Pilides, “Uluslararası hukuk ve deniz hukuku temelinde faaliyet gösteriyoruz. Bu her zaman ilkemiz oldu” ifadeleri kullandı. Bakan ayrıca 5. parseldeki saha çalışmasının 2022 yılının ikinci yarısında başlayacağını açıkladı.
Türkiye, Lefkoşa'nın 5. parselde arama ruhsatı vermesinin ardından ExxonMobil'in Kıbrıs açıklarında petrol ve gaz aramasını engelleyebileceğini açıkladı. Dışişleri Bakanlığı geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, parselin bir bölümünün Doğu Akdeniz'de Türkiye'nin kıta sahanlığı sınırlarını ihlal ettiğini aktardı. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, “Türkiye, hiçbir yabancı ülkenin, şirketin veya geminin deniz yetki alanlarımızda izinsiz olarak hidrokarbon arama faaliyetlerinde bulunmasına asla fırsat vermeyecek” denildi.
Açıklamada ayrıca, Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) haklarını kararlılıkla savunmaya devam edeceği kaydedildi. KKTC, keşfedilen enerji kaynaklarının kıyılarında olduğunu iddia ederek, adanın doğal kaynaklarının her iki tarafa ait olduğunu söylüyor.
Ankara, Şubat 2018’de İtalyan Eni şirketi tarafından kiralanan  bir geminin keşif için Kıbrıs açıklarında 3. parsele ulaşmasını engellediğinde ‘gambot diplomasi’ yapmakla suçlandı.
Öte yandan, Avrupa Komisyonu Türkiye'yi gerilimi düşürmeye çağırdı ve iki üye ülke Yunanistan ve Kıbrıs'ın çıkarlarını savunma sözü verdi.
Türkiye’nin enerji aramak için Kıbrıs sularına gemi gönderdiği geniş çapta kınanırken, Avrupa Birliği tarafından yaptırımlar uygulandı.
Eni ve Total şirketlerinin, lisanslarını aldıkları parsellerde 2022 yılının ilk yarısında keşif yapması planlanıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Yeni Emeviler

Ahmed eş-Şera, Esed'in düşmesinin ardından Şam'daki Emevi Camii'nde
Ahmed eş-Şera, Esed'in düşmesinin ardından Şam'daki Emevi Camii'nde
TT
TT

Yeni Emeviler

Ahmed eş-Şera, Esed'in düşmesinin ardından Şam'daki Emevi Camii'nde
Ahmed eş-Şera, Esed'in düşmesinin ardından Şam'daki Emevi Camii'nde

Husam İytani

Arap-İslam tarihinde gelip geçen hanedanlar ve devletler arasında Emeviler, Arap kimliğini canlandırma projesinin bayrağını taşıyacak aday olarak öne çıktı. Beşşar Esed ve rejiminin devrilmesinden sonra Emeviler’den daha fazla bahsedilir oldu. Öyle ki, bazıları Emevi politikası ve kültürünün propagandasını yapmaya başladı.

Bu projenin bayrağını taşımak için neden Emevilerin tercih edildiğini anlamak zor değil. Bu sebep de Esed rejimi, Hizbullah, Irak’ta otoritenin büyük bir bölümü ile Yemen'deki Husiler'in içinde yer aldığı azınlık ittifakını oluşturan “direniş ekseni”nin sonunu duyurmaktan başka bir şey değil. İran önderliğindeki eksen gücünün zirvesinde iken, Lübnan’da (Avncı) Özgür Yurtsever Hareket de destekçi sıralarında oturuyordu.

Ancak “yeni Emeviler” meselenin sadece Maşrık’ın (Levant) kaderini belirleme konusunda Arap kontrolünün yeniden sağlanması meselesinden ibaret olmadığını, aynı zamanda bu görevi Sünni Arap Müslümanların üstlenmesine, direniş ekseninin başını çeken mezhep ve dini grupların, son dönemde yaşadıkları yenilgiler ve Esed rejiminin çökmesiyle bir kenara itilmesine kadar uzandığını söylemekten kaçınıyorlar.

Ancak “tarihi” Emeviler belirsiz bir tercih gibi görünüyor. En azından bunu söyleyebiliriz.  Zira Emeviler hakkında sahip olduğumuz bilgilerin büyük çoğunluğunun devletin yıkılmasından sonra yazıldığı ve onlara karşı açıkça düşman bir tavırdan geri kalınmadığı konusunda görüş birliği vardır. Onlar hakkında elimizdeki en eski kitap, Emeviler döneminin sonlarında doğup Abbasiler döneminin başlarında kitabını yazan Halife bin Hayyat'ın kitabı olabilir. Emevi devletinin bir asır bile sürmediğini, yöneticilerinin bir yandan fetihlerle, diğer yandan da iç ve kabileler arası savaşlarla meşgul olduklarını da belirtmeden geçmeyelim. Öte yandan modern arkeoloji ve nümizmatik, Emeviler hakkında şu anda dolaşımda olanlardan farklı bilgiler sunmaktadır. Emevi tarihiyle ilgili dolaşımda olan anlatılar arasındaki çelişkilerin ayrıntılarına girmeden, Ürdün’deki Kusayr Amre’de keşfedilenler, Emevi tarihi hakkında bütün bilinenleri sorgulamak için yeterlidir.

Emeviliği canlandırmak, geçmişi geleceğe rehber kılan bir rüya haline getiren Baas ideolojisiyle aynı kaynaktan besleniyor

Dini açıdan Emevi Halifeliğinin Sünni mezhebine mensubiyeti, sadece Şiiliğin kurucusu olarak görülen İmam Ali bin Ebu Talib ile yaşadığı ihtilaf üzerinden tespit edilmektedir. Bu ise Sünnilik ve Şiiliğin ancak daha sonraki dönemlerde iki ayrı mezhep olarak ortaya çıktığı gibi bazı gerçekleri göz ardı etmektedir. Emevilerin, mutlak ve monarşik yönetimi meşrulaştırmak için Cebriyye’yi bir devlet doktrini olarak benimsedikleri doğrudur; ancak Emeviler dönemi bir bütün olarak belirli fıkıh akımlarının ortaya çıkışına tanık olmamıştır. Bunların çıkışı Abbasiler dönemine kadar ertelenmiştir.

Dini- fıkhi açıdan durum bu şekildedir. Öte yandan mevcut kaynaklara dayanırsak, Emevi imparatorluk projesinin devletlerin devamlılığı için yeterli unsurlara dayanmadığını görüyoruz. Emeviler dönemindeki fetihlerin hızı bizi şaşırtsa da örneğin, “Endülüs’ten Sind’e kadar uzanan” halifeliğin, sadece fetihlerden elde edilen ganimetlerin dağıtımının esas alındığı bir vergi sistemine dayandığını görürüz. Ancak kaynakların tükenmesi, Yezid bin Velid'in “kesintici” diye adlandırılmasına neden olan maaşlarda yaptığı kesintiler gibi devletin askerlerine karşı yükümlülüklerini yerine getirme gücünün azalması, bunun isyan ve hoşnutsuzluk hareketlerini körüklemesi sebebiyle bu fetihler de durdu.

Burada önemli olan, romantik milliyetçiliği andıran, basit bir canlandırma eğilimi ve çocuksu bir tarih anlayışı taşıyan imparatorluk projesi, bugün Suriye'de gördüğümüz türden, kuruluşu büyük engellerle karşı karşıya olan bir devletin sloganı olmaya uygun mudur?

Açıktır ki, Emeviliği yeniden canlandırmayı siyasi bir fikir olarak ortaya atanlar, bu sloganın, Endülüs ve Sind’de dalgalanan Emevi devletinin bayraklarıyla sınırlı görünen anlamını benimsemekle yetinmektedirler. İsrail tankları ülkenin güneyinde ilerlerken, devletin yeniden birleşme ve iç uzlaşı umutları şu ana kadar parlak görünmezken, ekonomide kayda değer bir iyileşmenin görülmediği bir dönemde, fetih övgüleri söylemenin anlamını hesaba katmadıkları açıktır.

Bu söylediklerimiz, mirasa, (hayali bile olsa) tarihe ya da toplumun beklenti ve hayallerine yönelik bir saldırı değildir. Bilakis söylenmesi gereken, bizi o devirlerden, köprülerin altından çok suların aktığı bin iki yüz yılı aşan bir zamanın ayırdığıdır. Geçmişe dönmenin çoğu zaman tarihe nesnel olarak bakıldığında hiçbir temeli olmayan yanılsamalara yatırım yapmak olduğudur. Dahası bu, Emeviliği canlandırmanın, geçmişi geleceğe rehber kılan bir rüya haline getiren Baas ideolojisiyle aynı kaynaktan beslendiğini göstermektedir. Baas Partisi’nin sonu ise kötü bir şekilde devrilene kadar geçmişi, bugünü ve geleceği mahveden Irak ve Suriye Baası olarak ikiye bölünmek oldu.

O halde yeni Emevilerin, okul kitapları, müfredat ve Feyruz'un seslendirdiği Said Akl’ın şiirleri çıkarıldığında, bu sloganlarından geriye ne kalacağını kendilerine sormaları daha iyi olmaz mı?

*Bu makale Şarku'l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.