Ürdün, Suriye’yi ‘Cezayir Zirvesi’ne katılmaya çağırdı

Temsilciler Meclisi Başkanı, Amman’daki Arap Parlamentosu toplantılarının oturum aralarında açıklamada bulundu

Ürdün, Suriye’yi ‘Cezayir Zirvesi’ne katılmaya çağırdı
TT

Ürdün, Suriye’yi ‘Cezayir Zirvesi’ne katılmaya çağırdı

Ürdün, Suriye’yi ‘Cezayir Zirvesi’ne katılmaya çağırdı

Ürdün Temsilciler Meclisi Başkanı Abdulkerim ed-Dağmi, 23 Aralık’ta 2011 yılından bu yana Arap Birliği’ndeki üyeliği askıya alınan Suriye’nin ‘geri dönüşü’ ve ‘yaklaşmakta olan Cezayir zirvesine katılımı’ çağrısı yaptı.
Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre Dağmi, Arap Parlamentosu toplantısının oturum aralarında düzenlediği basın toplantısında, “Biz Arap parlamentosu olarak, hükümetlerimize baskı uygulamalı ve Allah’ın izniyle liderlerimizden Cezayir’deki bir sonraki zirvede daha önce olduğu gibi Suriye’yi Arap Birliği’ne geri dönüşü için ‘Arap kucağına’ geri getirmesini ve Suriye heyetinin Arap parlamentosuna katılmasını sağlamasını istemek zorundayız” ifadelerini kullandı.
Bir sonraki Arap zirvesinin gelecek Mart ayında Cezayir’de yapılması planlanıyor.
Bu çerçevede Dağmi, Suriye’yi ‘ulusun mirasının taşıyıcısı’ olarak nitelendirerek, ‘Arap Birliği’ne geri dönme zamanının geldiğine ve ulusun şafağının doğması gerektiğine’ inandığını ifade etti. AFP’ye göre Abdulkerim ed-Dağmi, “Bugünü, Suriye ve Irak’taki kardeşlerimizin karanlık çetelere karşı elde ettikleri zaferlerin üzerine inşa etmeliyiz. Halklarının birliğini, topraklarının bütünlüğünü, güvenliğini ve istikrarını desteklemek için adım atmak ve iç işlerine her türlü müdahaleyi önlemek zorundayız. Böylece nesiller güven içerisinde yaşayabilsin ve kapılar, iki büyük halkın hak ettiği bir gelecek için açılabilsin” açıklamasında bulundu.
Ürdün Temsilciler Meclisi Başkanının açıklamasından yaklaşık iki ay önce Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, çatışmaların patlak vermesinden bu yana ilk kez Ürdün Kralı 2. Abdullah ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Gözlemcilere göre bu durum, Şam’ın Arap çevresi içerisindeki diplomatik izolasyonun sonunun başladığını gösteriyor. Ürdün makamları, Suriye ile olan Cabir- Nasib sınır karakolunu yolculara ve kargo trafiğine yeniden açtı. Yol, Suriye’nin güneyindeki Dera vilayetinde yaşanan askeri tırmanış nedeniyle yaklaşık iki aydır kapalıydı.
Öte yandan Arap boykotu sonrasında son birkaç yıldır Arapların Şam’a karşı ‘açılım başlattığına’ dair göstergeler ortaya çıktı. Yavaş şekilde ilerleyen bu açılım, 7 yıllık diplomatik boykotun ardından Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) 2018’de Şam’daki büyükelçiliğini yeniden açmasıyla başladı. Ardından BAE Dışişleri Bakanı birkaç ay önce, ‘Suriye’nin Arap Birliği’ne geri dönüşünün hem kendi hem de bölgedeki diğer ülkelerin çıkarına olduğunu’ açıkladı.  
AFP’nin haberine göre 2011 yılında Suriye’deki çatışmaların patlak vermesinden bu yana Arap Birliği, Suriye’nin üyeliğini askıya aldı. BAE de dahil olmak üzere birçok Arap ülkesi Şam ile ilişkilerini kesti. Ürdün de dahil diğer birçok ülke, iki taraf arasındaki ilişkileri sınırlı tuttu. Umman Sultanlığı, Körfez ülkeleri arasında bir istisnaydı.
Suriye, 2011’den bu yana yaklaşık yarım milyon insanın ölümüne yol açan kanlı bir savaşa tanık oluyor. Savaş, altyapıya ve üretim sektörlerine büyük zararlar verdi, ülke içinde ve dışında milyonlarca insanın yerinden edilmesine neden oldu.



İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ndeki askeri operasyonları intikam kokuyor

7 Ekim'in İsraillilerde aşağılanma ve hayal kırıklığı hissi uyandırdığına şüphe yok (Reuters)
7 Ekim'in İsraillilerde aşağılanma ve hayal kırıklığı hissi uyandırdığına şüphe yok (Reuters)
TT

İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ndeki askeri operasyonları intikam kokuyor

7 Ekim'in İsraillilerde aşağılanma ve hayal kırıklığı hissi uyandırdığına şüphe yok (Reuters)
7 Ekim'in İsraillilerde aşağılanma ve hayal kırıklığı hissi uyandırdığına şüphe yok (Reuters)

Manal Nahas

İsrail gazetesi Haaretz, İsrail askerlerine Gazze'deki gıda dağıtım merkezleri veya insani yardım merkezleri önünde toplanan Filistinlileri öldürme emri verildiğini ortaya çıkardı. Paris Siyaset Bilimleri Enstitüsü (Sciences Po) öğretim üyesi ve Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS) araştırma direktörü Samy Cohen 22 Temmuz 2025 tarihinde Le Monde gazetesinde yayınlanan makalesinde bunun 7 Ekim 2023'ün ertesi günü yaygınlaşan bir durum olduğunu belirtti. Cohen’e göre bu durumun sonucunda ateş açma emrini sadece Genelkurmay Başkanlığı'na bırakılarak, alay, tabur ve bölük komutanlarına yetki verildi. Oysa savaş kurallarına göre sivillerin bulunduğu veya düşmanla çatışma sahasına yakın olduğu durumlarda, üst rütbeli komutanların emir vermesi gerektiği öngörülüyordu. 7 Ekim’den önce bir konutun yıkılması gerektiğinde, Genelkurmay Başkanı’nın onayının alınması gerekiyordu. İsrail ordusunun yapısındaki değişime değinen Cohen, “Bugünse sıradan bir yüzbaşı, askerlerinin tehdit altında olduğunu düşünürse, üst rütbeli bir subaya danışmadan hava desteği talep edebilir ve bir binayı tamamen yıkabilir” diye yazdı.

Kurallar açık ve net. Askeri savcının denetimi altında kaleme alınmış ve sözlü olarak aktarıldı. Ancak birlik komutanları, askerlerini her türlü koşulun üzerinde tutuyor ve uluslararası hukukun ve ordunun ahlak kurallarının aksine, hiçbir uyarıda bulunmaksızın ateş açma emrini verebiliyor. Askerler de bu emir üzerine ağır silahlarla ateş açıyor. Üçüncü bir faktör ise, kalabalıkların akını ve Hamas üyelerinin bu kalabalıkların arasına sızmasından duyulan korku.

Operasyon türleri

Cohen, bu kadar çok sayıda sivilin öldürülmesinin farklı türde operasyonların sonucu olduğunu belirtiyor. 7 Ekim 2023 sonrası ilk operasyonu, Hamas ve İslami Cihad liderlerinin mümkün olduğunca çoğunu öldürmeyi amaçlıyordu ve liderler, aileleri, komşuları ya da tüm mahalle sakinleriyle birlikte bombalanarak bu gerçekleştirildi. Bu tür operasyonların emri, en üst düzey askeri ve siyasi liderler tarafından verildi ve plan önceden onaylandı. Hedeflerin belirlenmesi yapay zekaya bırakıldı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Kara birlikleri Gazze Şeridi'ne girdiğinde, bubi tuzaklı binalara ve patlayıcılarla donatılmış tünellere rastladı ve çatıların üzerinde keskin nişancılar tarafından gözetlendi. 29 Ekim 2024 tarihinde Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiye'de, bir binada yaklaşık 200 kişi kalıyordu. Bir kişi çatıda saklanarak saldırı birimini gözetliyordu. Bu yüzden bina yıkıldı ve 100 kişi öldü. Cohen’e göre savaş suçu işleyen askerler daha az ölümcül araçlara erişebilirlerdi. Ayrıca, Gazze Şeridi'ni ikiye bölen Netzarim Koridoru çevresinde ‘güvenli bölgeler’ olarak adlandırılan alanlar vardı. Bazı yüzbaşılar ve komutanlar, bu bölgenin sınırını geçen herkesin sivil kıyafetli bir Hamas savaşçısı olduğunu ve öldürülmesi gerektiğini düşünüyordu.

Gerçek şu ki, Genelkurmay Başkanı askerlerine uyanık olmalarını emretti. Bunu tek sefer yaptı ve adamlarına, esaretten kaçmayı başaran üç rehineyi öldürmelerini emretti. Çünkü askerler onları Hamas üyesi sanıyordu. Askerler komutanlarının emirlerini yerine getirmekten başka bir şey yapmadılar ve savaşın ahlak kurallarından kurtuldular.

Caydırıcılık

‘Ortadoğu'nun en güçlü ordusu nasıl olur da vatandaşlarını savunamaz?’ sorusu çerçevesinde 7 Ekim’in İsraillilerde aşağılanma ve hayal kırıklığı hissine yol açtığına hiç şüphe yok. İsrail ordusu saldırıya hazırlıksız yakalandı ve hızlı bir şekilde karşılık veremedi. Bu yüzden ordu katliamdan sorumlu ve bu sorumluluğu siyasi otoriteyle paylaşıyor ve hesap vermesi gerekiyor. Bu yüzden İsrail'in Gazze Şeridi’ndeki misillemesinin intikam yönü var. İsrail aynı zamanda stratejisinin temel taşı olan caydırıcılığı geri kazanmayı istiyor. İsrail ordusunun saldırganın bunu tekrarlamaması için Yahudi devletine bu şekilde saldırmanın bedelinin çok ağır olduğunu kanıtlaması gerekiyor. Burada amaç, fırsatı değerlendirip 8 Ekim'den bu yana saldırılarını tekrarlayan İran’a ve Hizbullah'a, sivillere ve orduya saldırmayı bırakmaları gerektiğini bildirmek. Sonuç olarak, misillemenin verdiği zarar, saldırının Yahudi devletine verdiği zararın kat kat fazlası olmalı. İsrail ordusu bu doktrini 1950'lerde önce geri dönmeye çalışan Filistinlilere, ardından birinci intifada (1987-1993) ve ikinci intifada (2000-2004) sırasında uyguladı.

Altyapı, eğitim, sağlık, ulaşım ve enerji dağıtım sistemlerinin sistematik olarak tahrip edilmesinin, Gazze'yi yaşanamaz bir yer haline getirip oradan tahliye edilmesini amaçladığını söylemek mümkün mü diye soran Cohen’in sorusunun kesin bir yanıtı olmadığını ifade etti. İsrail ordusunun gerçek veya varsayılan bir tehdit oluşturan altyapıyı tahrip ettiğini belirten Cohen’e göre bu durum, tünellerde saklanan Hamas üyelerinin sığınabileceği hastaneler için de geçerli. Savaşta giderek daha fazla hakim olan bu fikir, Hamas üyelerinin istisnasız tek tek ortadan kaldırılması gerektiği ve bunun bedeli ne olursa olsun ödenmesi gerektiğidir.

İsrail toplumu, Gazze’deki savaşın gerçeklerinin sadece küçük bir kısmını görüyor ve gerçekleri tam olarak görmek istemiyor. Büyük televizyon kanalları, toplumu bölünmelerden ve anlaşmazlıklardan korumak ve manevi bütünlüğünü zayıflatmamak bahanesiyle bu reddetme tutumunu sürdürmeye itiyor. Öte yandan birkaç haftadır, öğrenciler, gençler, entelektüeller, sanatçılar ve Yair Golan ve Ehud Olmert gibi az sayıda politikacı arasında ahlaki uyanışın işaretleri görülüyor.