عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Trablus’ta yeni askeri hareketlilik

Libya Temsilciler Meclisi, Devlet Yüksek Konseyi ile istişarelerin devam ettiğini açıkladı

26 Ocak’ta Sorman’da Muhammed el-Menfi’nin de katıldığı Batı Kıyısı Belediyeler Forumu’na ilişkin Başkanlık Konseyi tarafından dağıtılan bir fotoğraf
26 Ocak’ta Sorman’da Muhammed el-Menfi’nin de katıldığı Batı Kıyısı Belediyeler Forumu’na ilişkin Başkanlık Konseyi tarafından dağıtılan bir fotoğraf
    Kahire / Halid Mahmud
TT
TT

Trablus’ta yeni askeri hareketlilik

26 Ocak’ta Sorman’da Muhammed el-Menfi’nin de katıldığı Batı Kıyısı Belediyeler Forumu’na ilişkin Başkanlık Konseyi tarafından dağıtılan bir fotoğraf
26 Ocak’ta Sorman’da Muhammed el-Menfi’nin de katıldığı Batı Kıyısı Belediyeler Forumu’na ilişkin Başkanlık Konseyi tarafından dağıtılan bir fotoğraf

Libya’nın başkenti Trablus’ta yeni bir askeri milis hareketlilik baş gösterirken, Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi ise “Libya’nın egemenliği, hiçbir tarafın dokunamayacağı kırmızı çizgidir” dedi.
Aktivistlerin ve yerel medya organlarının yayınladığı video görüntüleri, silahlı grupların başkentteki yaygı askeri konuşlanması ortasında geçen salı günü Muhammed el-Hussan liderliğindeki 166. Piyade Tugayı’na bağlı güçler de dahil olmak üzere silahlı araçların şehre girdiğini gösterdi.
Ancak Menfi, 26 Ocak’ta Sorman belediyesindeki Batı Kıyısı Belediyeler Forumu’nun çalışmalarına katılımı sırasında bu gelişmeleri görmezden geldi. Menfi, uzlaşı projesi oluşturmak ve egemen kurumları birleştirmek için ulusal bir komisyonun kurulmasına dair konseyin başarılarını savundu. Menfi, ‘tüm siyasi anlaşmazlıkların reddedilmesi ve özgür ve adil seçimlerin düzenlenmesi ve sonuçların kabul edilmesi yoluyla bir devletin kurularak’, kapsamlı bir siyasi ve güvenlik uzlaşması olması şartıyla ulusal uzlaşının ülke genelinde geçerli olması çağrısında bulundu.
Menfi, yürütme ve yasama güçlerinin ayrılmasını da talep ederken, birleşik olmalarının siyasi hayatta karışıklığa neden olduğunu ve vatandaşların hayatlarını olumsuz etkilediğini ifade etti. Başkanlık Konseyi Başkanı, seçimlere gidilmesi gerektiğini vurgularken, böylece ‘devletin prestijinin, egemenliğinin korunmasının, sınırlarının kontrol ve güvenliğinin somutlaştırılacağını’ söyledi.
Forumun kapanış bildirisinde, batı kıyı bölgesine verilen desteğe dikkat çekilirken, bölgenin ‘devlet ve kurumlarını inşa etmek ve istikrarını korumak amacıyla’ herhangi bir çatışma veya savaşa dahil edilmesinin reddedildiği belirtildi. Aynı şekilde güvenlik kurumlarına destek çağrısı yapılırken, bölgedeki belediyelerin güvensizlik kaynağı olmayacağı ve tüm Libya kabilelerinin ‘adalete dayalı kapsamlı uzlaşı yoluyla yeniden birleşmeyi ve uçurumu kapatmayı’ kabul ettiği vurgulandı.
Aynı şekilde Trablus’taki Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, Abdulhamid Dibeybe liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti yerine yeni bir hükümet kurmak için Temsilciler Meclisi istişarelerinden uzak tutulmayı reddedildiğini belirtti.
Mişri, 2015 yılında Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde Suheyrat kasabasında imzalanan siyasi anlaşmaya bağlılığını dile getirerek, yürütme yetkisinde herhangi bir değişiklik yaparken buna bağlı kalınması çağrısında bulundu.
Temsilciler Meclisi Sözcüsü Abdullah Bileyhik, siyasi anlaşmaya uygun olarak Devlet Yüksek Konseyi ile istişarelerin devam ettiğini açıkladı. Bileyhik, istişarelerin ‘bu aşamayı aşmak ve bir an önce cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerine ulaşmak için farklı süreçlerle (anayasal, siyasi, güvenlik ve yürütme) bir yol haritası ve egemen pozisyonlar hususunda olmak üzere’ siyasi uzlaşıya varmak amacıyla sürdüğünü söyledi.
Öte yandan ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşlerden Sorumlu Danışman Büyükelçi Jeffrey DeLaurentis, geçtiğimiz günlerde Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) müdahalede bulunurken, “Oy vermeye ve kendi geleceğine karar vermeye hazır milyonlarca Libyalının iradesine saygı göstermenin zamanı geldi” dedi.
ABD Büyükelçiliği, ABD’nin BM misyonuna bağlı ateşkes takip unsurlarının çalışmalarını memnuniyetle karşılarken, tüm ülkelere tüm yabancı güçlerin ve paralı askerlerin geri çekilmesine destek vermeleri ve BMGK kararlarına uymaları çağrısı yaptı.
Öte yandan BM Genel Sekreteri’nin Libya Özel Danışmanı Stephanie Williams, geçen salı akşamı başkent Trablus’ta silahlı oluşumların ve devlet kurumlarındaki destek kuvvetlerinin terhis ve yeniden entegrasyonu için ‘Komite 41’in başkan ve üyeleriyle bir araya geldiğini açıkladı.
Williams, yaptığı açıklamada komite başkanı Tümgeneral Mahmud bin Yazeh’in, kendisine komitenin ‘silahlı oluşumları devlet kurumlarına ve özel sektöre yeniden entegre etme’ planları hakkında bilgi verdiğini söyledi. Komiteden yapılan açıklamada ise silahsızlanma, terhis ve yeniden entegrasyon programı çerçevesinde, tüm bireyleri kapsama, istikrar ve dış müdahalenin azaltılmasını sağlama kabiliyetine dikkat çekildi.
26 Ocak’ta Sebha şehrine ilk kez bir ziyarete başlayan Williams, güney halkının topraklarının nimetlerinden faydalanmasının önemine değindi.
Herkesin bir arada yaşama, vatandaşlık, ortaklık ve sosyal adalet ilkelerine tam bağlılıkla, dışlama olmaksızın haklarına tam olarak saygı duyduğunu belirten Williams, geçen salı akşamı yaptıkları toplantılarda ise Malta’nın Trablus Büyükelçisi Charles Saliba ile parlamentonun kapsamlı bir süreç ve net bir zaman çizelgesi aracılığıyla seçimleri doğru seyrine geri döndürme gerekliliği hususunda hem fikir olduklarını söyledi.
Williams ayrıca, BMGK tarafından kabul edilen ve gelecek Haziran’a kadar sürecek olan Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun yol haritasına ilişkin takvime uyulması gerektiğini vurguladı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Lübnan'da tartışmalara yol açan bir İran belgesi: Hizbullah Ulusal Muhafızlara mı dönüşecek?

Belge, “Hizbullah’ın askeri ve örgütsel yapısının Lübnan Ulusal Muhafızlarına tamamen dönüştürülmesinin” başlangıcını öngören geri döndürülemez bir stratejik karardan bahsediyor (Reuters)
Belge, “Hizbullah’ın askeri ve örgütsel yapısının Lübnan Ulusal Muhafızlarına tamamen dönüştürülmesinin” başlangıcını öngören geri döndürülemez bir stratejik karardan bahsediyor (Reuters)
TT
TT

Lübnan'da tartışmalara yol açan bir İran belgesi: Hizbullah Ulusal Muhafızlara mı dönüşecek?

Belge, “Hizbullah’ın askeri ve örgütsel yapısının Lübnan Ulusal Muhafızlarına tamamen dönüştürülmesinin” başlangıcını öngören geri döndürülemez bir stratejik karardan bahsediyor (Reuters)
Belge, “Hizbullah’ın askeri ve örgütsel yapısının Lübnan Ulusal Muhafızlarına tamamen dönüştürülmesinin” başlangıcını öngören geri döndürülemez bir stratejik karardan bahsediyor (Reuters)

Denise Rahma Fahri

Son zamanlarda, Lübnan'daki yerel medya kuruluşları, İran Devrim Muhafızlarına yakın bir merkez olan Tahran'daki Savunma Çalışmaları Merkezi'nden sızdırıldığı bildirilen bir İran belgesi yayınladı. Belge Hizbullah adına, Lübnan Cumhurbaşkanı komutasında faaliyet gösterecek “Ulusal Muhafızlara” dönüşmeyi öneriyor ve buna hazır olduğunu ifade ediyor. Belgeye göre, Lübnan Ulusal Muhafızları, “Meçhul Asker Kurumu” bünyesinde bir direniş unsuru ve stratejik yedek kuvvet olarak yer alacak. Belgede belirtildiği üzere, bu “direnişin” sonu değil, silahların devletin elinde olduğu yeni bir dönemin başlangıcı. Hizbullah’a yakın bir kaynak, bu belgeden haberdar olmadığını, şu anda konuya ilişkin belirli bir vizyon bulunmadığını ve meselelerin silah ile ilgili diyaloğun kaderiyle bağlantılı olduğunu belirtse de, Hizbullah liderliği bu belgeyi resmi olarak yalanlamadı. Birçok kişi de belgeyi, Hizbullah'ın silahını korumayı, komutayı Devrim Muhafızları ile sınırlandıran, resmi ordusunun ise sembolik bir rol oynadığı İran modelini benimseyerek, varlığını meşrulaştırmayı amaçlayan öneri ve çözümler için nabız yoklaması olarak değerlendirdi.

frgty
İran belgesi, Lübnan'daki mevcut dönemi direniş ve ulusal egemenlik tarihinde önemli bir an olarak tanımlıyor (AFP)

Diğer Seçenek Hareketi'nin lideri Alfred Madi, bu belge hakkında ilk konuşan kişi oldu. Madi, Cumhurbaşkanı Joseph Avnn, Hizbullah ve Emel Hareketi temsilcilerini içeren ve Lübnan ulusal güvenlik stratejisi üzerinde çalışan komitelerin yanı sıra, Hizbullah’ın talep ettiği garantilerin İran'ın önerisinin ciddiyetini gösterdiğini açıkladı.

Sızdırılan metin

İmza bekleyen bir taslak bildiri olduğu düşünülen İran belgesi, Lübnan'daki mevcut dönemi direniş ve ulusal egemenlik tarihinde önemli bir an olarak tanımlıyor. Hizbullah'ın “Ulusal Muhafız”a dönüşmeye hazır olmasını da, caydırıcılık denklemini Lübnan devleti bayrağı altında pekiştirme ve ulusal güçleri halkın ve anayasanın çıkarlarına hizmet edecek şekilde yeniden konumlandırma taahhüdü çerçevesinde değerlendiriyor.

Belge, “Hizbullah’ın askeri ve örgütsel yapısının Lübnan Ulusal Muhafızları'na tamamen dönüştürülmesi sürecinin” başlamasını öngören geri döndürülemez bir stratejik karardan bahsediyor. Belgeye göre Ulusal Muhafızlar, Lübnan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve Silahlı Kuvvetler Başkomutanı komutasında ve Bakanlar Kurulu ile koordinasyon halinde, ulusal egemenlik çerçevesinde faaliyet gösteren egemen bir halk direniş oluşumudur.

Pratik adımlara gelince, belgede “bu yıl sonuna kadar, elit birlikler, silah depoları ve komuta kontrol merkezleri de dahil olmak üzere, kuzeyden güneye tüm silah ve muharebe kabiliyetlerinin kademeli olarak Lübnan Ulusal Muhafızları'na devredileceği” belirtiliyor. Belgede ayrıca, “daha önce direnişle bağlantılı olan ileri askeri üretim birimlerinin resmen Lübnan devletinin denetimine girdiği ve gizli teknik ve güvenlik raporlarını, en yüksek egemenlik koruması çerçevesinde, Cumhurbaşkanı aracılığıyla Bakanlar Kurulu'na sunduğu” da ifade ediliyor. Bu birimler arasında hassas mühimmat üretimi, savunma sistemleri, insansız hava araçları, füzeler ve uzun menzilli mermilerin geliştirilmesi yer alıyor.

sdfgth
Hizbullah adına, Lübnan Cumhurbaşkanı komutasında faaliyet gösterecek “Lübnan Ulusal Muhafızları”na dönüşmeyi öneren ve buna hazır olduğunu belirten bir belge yayınlandı (Reuters)

İran'ın önerisi, Lübnan Savunma Bakanlığı'nı, korunan teminatlar dahilinde ve gönüllülere doğrudan maaş ödenmeden, Ulusal Muhafızlar ile ilgili gizli altyapı ve operasyonel görevlerden sorumlu kuruluş olarak belirliyor. Yine öneriye göre Ulusal Muhafızlar, acil durumlarda hızlı karar alma ile ilgili taktiksel nedenlerle bağımsız bir operasyon odası ile birlikte Meçhul Asker Kurumu’na  bir direniş bileşeni ve stratejik yedek olarak dahil edilecek.

İran'ın önerisi, 10.452 kilometrekarelik Lübnan’ın sonudur

Independent Arabia, bu belgenin Farsçasını aradı ve hatta kendisini hazırladığı söylenen kurumun web sitesini taradı, ancak hiçbir şey bulamadı.

Aynı zamanda, Diğer Seçenek hareketinin lideri Alfred Madi, önerinin sadece medyada çıkan bir haberden ibaret olsa da masum olmadığını vurguluyor. Bu yönde bir dizi adımın atıldığını açıklıyor. Ona göre bu adımların en dikkat çekeni, Hizbullah, Emel Hareketi ve Cumhurbaşkanı Avn'dan oluşan ortak komitelerin ulusal güvenlik stratejisi üzerinde çalışmak üzere medyadan uzakta, tamamen gizlice düzenlediği toplantılardır. Bu çalışma, Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi karşılığında talep ettiği garantilerle ilgili olarak son zamanlarda gün yüzüne çıkan taleplerle örtüşüyor. Madi, bu önerinin Cumhurbaşkanı'nın tasarrufunda olmasıyla ilgili sızdırılan belgenin içeriğine de ışık tutuyor. Tüm göstergelerin, Hizbullah'ın Cumhurbaşkanı Avn'a, başkan yardımcılığı ve ordu komutanı yardımcılığı görevlerini güvence olarak almadığı sürece hiçbir şey vermeyeceğini gösterdiğini belirtiyor. Bunun için anayasa değişikliği veya yeni bir kuruluş konferansı gerekiyor. Madi, daha fazla ayrıntı vermekten kaçınarak, “Perde arkasında bir şeyler planlanıyor ve ana hatları artık belli” diye ekliyor.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre belgeyle ilgili sızıntıların ciddiyetiyle ilgili olarak, İran'ın Hizbullah'ın askeri kanadını Ulusal Muhafızlar adı altında koruma türünden bir sızıntı, silahların teslim edilmesini ve sadece devletin elinde olmasını şart koşan Lübnanlı ve uluslararası talepleri atlatmaya veya etrafından dolanmaya yönelik akıllıca bir girişim sayılmıyor. Aksine, söz konusu öneri ile “çözüm bu” ve orduya ancak tek grup halinde entegre oluruz diyorlar.

Madi, bu öneri ile ilgili olarak şunu da ekliyor: “Hizbullah'ın silahları sorununu çözmeyecek, aksine ülkeyi yıkıma ve Hizbullah’ın Lübnan’ı işgalini meşrulaştırmaya götürecek, ki bu da siyasi bir sapkınlıktır”. Ayrıca “sadece zorlu çözümü uygulamaktan kaçınmak için Lübnan formülünün tamamını değiştirebilecek bir öneriyi kabul etmek mümkün değil. Hizbullah'ı da içeren bir Ulusal Muhafız Birliği kurmak, Sünniler, Hristiyanlar veya Dürziler için ve hatta Şiilerin yarısı için bile kabul edilemez. Böyle bir çözümü ancak mevcut siyasi otorite sürdürebilir. İran'ın önerisi, 10.452 kilometrekarelik bir ülke olarak Lübnan'ın sonu demektir” diye de vurguluyor.

Askeri kaynaklar

Askeri çevreler ise bu önerinin Lübnan'ı yıkıma götüreceğine ve federal bir sistemin dayatılmasına yol açacağına inanıyor. Zira bu durum, bir Hristiyan Ulusal Muhafız Birliği, bir Sünni Ulusal Muhafız Birliği ve bir Dürzi Ulusal Muhafız Birliği kurulması yönünde karşı talepleri tetikleyebilir. Askeri çevreler “böyle bir proje yaşayamaz ve amacı Lübnan'ı federal bir devlete dönüştürmek olmadığı sürece imkânsızdır. Bu öneri bir İran rüyasıdır ve gerçekleşmeyecektir” diyor. Bunu tanımlamak için halk arasında yaygın “Şeytan’ın cennete girmeyi hayal etmesi gibi” sözünü kullanan çevreler, ulusal ordunun yanı sıra tüm bu silah ve teçhizata sahip bir silahlı örgütün varlığını dahi şiddetle reddediyor. Böyle bir öneriyi sızdırmanın, Lübnan devletini ve ABD'yi alt etme çabalarını gizlediğine ve ancak Lübnan'ın merkezi siyasi otoriteye sahip bir devletten ademi merkeziyetçi bir devlete dönüşmesi durumunda başarılı olacağına inanıyorlar.

Aynı çevreler, İran ve Hizbullah'ın nabız yoklamak için belgeyi kasıtlı olarak sızdırmış olma ihtimalini de göz ardı etmiyor. Belgenin içeriğinin merkezi bir devlet içinde uygulanmasının, o devletin yıkılması anlamına geleceğine ve Lübnan'daki diğer mezhep ve dini grupları silahlanmaya iteceğine inanıyorlar. Dahası, “böyle bir karar, zaten hayal kırıklığı içinde yaşayan askeri personeli daha da hayal kırıklığına uğratacaktır” diyorlar. Ulusal Muhafızlar personelinin veya Ulusal Muhafızlar kılığındaki Hizbullah üyelerinin maaşlarını kim ödeyecek, eski cumhurbaşkanı Emile Lahud döneminde direnişin yararına ordudan kesilen fonlar yetmez mi diye soruyorlar. Böyle bir karar Lübnan Ordusu için felaket olur diye de ekliyorlar.

Hizbullah’a yakın kişiler; böyle bir öneri yok diyorlar.

Hizbullah'a yakın bir isim olan siyasi analist Faysal Abdussettar, böyle bir önerinin mevcut olmadığını ve bu konunun masada bile olmadığını vurguluyor. Abdussettar, “Lübnan daha önce 1960'ların sonlarında benzer bir deneyim yaşamıştı, ancak bu anlamda değil, daha ziyade 'ordu destekçileri' bayrağı altında bir oluşum söz konusuydu. O dönemde mesele, Filistinli örgütlerin ve güçlerin varlığının ardından birçok güney bölgesinde hakim olan durumla ilgiliydi” diyor. Bunun bugün yeniden gündeme gelmesine şaşırdığını ifade eden Abdussettar, herhangi birinin bu dönemi taklit etmek veya direnişin elindeki silahlar sorununa bir çözüm bulmaya çalışmak amacıyla bunu gündeme getirmiş olmasından şüphe duyuyor. Abdussettar’a göre bu öneri “ne ciddi ne de mevcut değil.” Şunu da ekliyor: “Herkesin bildiği yerleşik denklem, silahların teslim edilmesinin söz konusu olmadığıdır. Ulusal savunma stratejisi kapsamında bir tartışma yapılabilir, ancak bu konu derinlemesine bir diyalog gerektiriyor. Diyalog ise devletin başı olan Cumhurbaşkanı da dahil olmak üzere tüm Lübnanlı liderler için artık kaçınılmaz hale geldi.” Ancak Abdusettar, ABD Başkanı Özel Temsilcisi Tom Barrack'ın Lübnan'dan ayrılması ve ABD'nin Lübnan'ın yanıtına nasıl bir yanıt vereceğinin henüz bilinmemesi nedeniyle yakın gelecekte herhangi bir diyalog olasılığının uzak olduğunu “bu nedenle, bir sonraki adımların netleşmesi için daha fazla zamana ihtiyaç olduğunu” belirtiyor.