Libya’da seçim yasasını oluşturacak bir komite seçildi

Söz konusu komitenin seçimi Libya’da Devlet Yüksek Konseyi tarafından gerçekleştirildi.

Williams, Temsilciler Meclisi'ne ve Devlet Yüksek Konseyi’ne seçimlerin anayasal temelini oluşturacak bir komite seçmesi yönünde bir girişim sunmuştu. (Reuters)
Williams, Temsilciler Meclisi'ne ve Devlet Yüksek Konseyi’ne seçimlerin anayasal temelini oluşturacak bir komite seçmesi yönünde bir girişim sunmuştu. (Reuters)
TT

Libya’da seçim yasasını oluşturacak bir komite seçildi

Williams, Temsilciler Meclisi'ne ve Devlet Yüksek Konseyi’ne seçimlerin anayasal temelini oluşturacak bir komite seçmesi yönünde bir girişim sunmuştu. (Reuters)
Williams, Temsilciler Meclisi'ne ve Devlet Yüksek Konseyi’ne seçimlerin anayasal temelini oluşturacak bir komite seçmesi yönünde bir girişim sunmuştu. (Reuters)

Libya Devlet Yüksek Konseyi dün, konsey başkanı ve iki yardımcısı da dahil 56 üyenin katılımıyla resmi bir oturum düzenledi. Oturumda, Temsilciler Meclisi ile uyum içerisinde, seçimlerin anayasal temelini oluşturmakla görevlendirilecek bir anayasa komitesi üyelerinin seçilmesi yönünde oylama yapıldı.
Devlet Yüksek Konseyi Sözcüsü Muhammed en-Nasır dün DPA’ya verdiği demeçte şunları söyledi:
“Konsey, üyeler arasında istişare ile komite için gerekli sayıyı seçti. Aday gösterilen üyeler için oylama yapıldı. Seçim, Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams’ın girişimi veya Temsilciler Meclisi'nin Devlet Yüksek Konseyi’nin 24 Şubat’ta reddettiği yol haritasına değil, konsey üyelerinin fikir birliğine dayanıyor. Komite seçimi konsey salonunda yürütülen istişare ile gerçekleştirildi. Konsey tarafından seçilen sayı; bölgelerin, kültürel bileşenlerin, kadınların ve gençlerin daha fazla temsiline işaret ediyor.”
Libya Özel Temsilcisi Williams, Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi’ne, ikisinden de 6’şar üyenin (toplamda 12) yer alacağı, seçimler için anayasal temelin taslağını oluşturacak bir komite seçimine dayalı bir girişim sunmuştu.
Temsilciler Meclisi tarafından onaylanan yol haritasında ise anayasa taslağında yer alan tartışmalı maddeleri gözden geçirip değiştirecek, ardından da halk oylaması için Seçim Komisyonu’na gönderecek. İki oluşumdan da 12’şer üyenin (toplamda 24) bulunacağı bir komitenin seçilmesi öngörülüyor.
Konsey Sözcüsü Nasır duruma ilişkin şu açıklamada bulundu:
 “Konsey iç tüzüğü doğrultusunda, yeterli çoğunluk sağlanamadığı takdirde toplantı yapılamazsa üyelerin üçte biri (44 üye) ile ertesi gün başka bir toplantı yapılabilir. Durumum, yeterli çoğunluk sağlanamadığı için dünkü resmi toplantının gerçekleştirilememesinin ardından da böyle oldu. Bugünkü sayı 56’yı aşıyor. Bu da oturumun resmi ve yasal olduğu anlamına geliyor.”
Geçtiğimiz 24 Aralık’ta düzenlenmesi beklenen başkanlık ve parlamento seçimleri başarısız olmuştu. Zira Libya Devlet Yüksek Konseyi kabulü olmadan,  Temsilciler Meclisi tarafından tek taraflı olarak onaylanan seçim yasaları üzerinde oy birliği sağlanamamıştı. Libyalılar, söz konusu iki oluşumun seçimlerin yapılacağı anayasal zeminde anlaşmasını bekliyor.
Fawasel internet sitesinin haberine göre Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi dün, siyasi bileşenlere iki oluşum arasındaki ortak komitenin BM Libya Özel Temsilcisi Williams'ın girişimi üzerine anlaşmaya varamaması halinde parlamento ve başkanlık seçimleri yapmak için anayasal temelin benimsenmesine yönelik niyeti olduğunu söyledi.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.