Dibeybe ve Başağa arasındaki görüşme önümüzdeki haftaya ertelendi

Fethi Başağa, hükümetinin başkent Trablus’a girmek için herhangi bir çatışma ya da şiddet olayına başvurmayacağını yineledi (AP)  
Fethi Başağa, hükümetinin başkent Trablus’a girmek için herhangi bir çatışma ya da şiddet olayına başvurmayacağını yineledi (AP)  
TT

Dibeybe ve Başağa arasındaki görüşme önümüzdeki haftaya ertelendi

Fethi Başağa, hükümetinin başkent Trablus’a girmek için herhangi bir çatışma ya da şiddet olayına başvurmayacağını yineledi (AP)  
Fethi Başağa, hükümetinin başkent Trablus’a girmek için herhangi bir çatışma ya da şiddet olayına başvurmayacağını yineledi (AP)  

Libya’da Temsilciler Meclisi tarafından seçilen ‘yeni hükümetle’ kurulan temasların artması, Batılı ülkelerin Başağa hükümetini tanımaya yaklaştığı yönünde yorumlara neden oldu. Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ile Fethi Başağa arasında yapılması planlanan ‘doğrudan görüşmenin’ önümüzdeki haftaya ertelendiği öğrenildi.  
Başağa dün akşam İspanya’nın Trablus Büyükelçisi Javier Larache ile Tunus’ta bir araya gelerek, Libya’daki son siyasi gelişmeleri ele aldı. Başağa’nın basın ofisinden yapılan açıklamada, ikilinin, ‘şiddetten kaçınılması, parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin belirli bir zaman dilimine göre yapılması yönündeki çözüm önerilerinin desteklenmesi hususunda’ hemfikir olduğu belirtildi.  
Görüşmede Başağa, “Bizi İspanya ile Akdeniz ve iyi ilişkiler birleştiriyor. Başta enerji ve tarım olmak üzere, terör ve organize suçla mücadele gibi çeşitli alanlarda birlikte çalışabiliriz” dedi.  
Başağa seçilmesinin üzerinden iki hafta geçmesine rağmen henüz Trablus’a giriş yapabilmiş değil. Yeni başbakan, farklı münasebetlerde Trablus’a ancak ‘barışçıl yollarla’ giriş yapacağını teyit etmişti.  
Bu bağlamda dün İngiltere merkezli Financial Times gazetesine konuşan Başağa, Trablus’a mümkün olan en barışçıl şekilde taşınmayı planladığını yineledi ve hükümetinin herhangi bir çatışma ya da şiddet olayına karışmayacağını vurguladı. Başağa, “Önümüzde günlerde Trablus’a taşınacağız, şu ana kadar Trablus’a girmeme sebebimiz çatışma riskini almamak içindi. Trablus’taki siyasilerle ve sahadaki silahlı güçlerle temas halindeyiz” dedi.  
İtalya merkezli haber ajansı Nova, diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberinde, Dibeybe ile Başağa görüşmesinin ertelenmesinin, bazı bölgesel aktörlerin muhalefeti nedeniyle olduğunu ve Dibeybe’nin iktidarı paylaşma seçeneğini reddettiğini kaydetti.  
Öte yandan Dibeybe dün akşam Trablus Uluslararası Fuarı merkezinde düzenlenen Libya Gıda Fuarı’nın açılışını gerçekleştirdi. Açılışa, Ekonomi ve Kabineden Sorumlu Devlet Bakanları da katıldı.  
Ulusal Birlik Hükümeti’nden dün yapılan açıklamada, seçimlerin uygulanmasını desteklemek amacıyla oluşturulan bakanlık komisyonunun, başkent Trablus’ta yaklaşmakta olan seçimlerin düzenlenmesine ilişkin hazırlıkları ele aldığı bir toplantı gerçekleştirdiği belirtildi.  
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi'nin, Temsilciler Meclisi ve Başkanlık Konseyi’nin, BM Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams’ın girişiminde uzlaşamaması durumunda, meclis ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılması için anayasal temeli benimseme niyetini siyasi bileşenlere bildirdiğine dair iddialar öne sürüldü.
Muhammed el-Menfi dün akşam Trablus’ta, Müslüman Kardeşler'in siyasi kolu olan Adalet ve İnşa Partisi başkanı ve üyeleri ile görüştü. Menfi, görüşmede ‘ülkedeki tüm siyasi tarafların istikrarı korumasının ve seçimlerin yapılabilmesine odaklanmasının önemini’ vurguladı.  
Birleşmiş Milletler Libya Kalkınma Programı Temsilcisi Marc-Andre Franche, tüm Libyalı liderleri kişisel çıkarlarını bir kenara bırakarak, güvenlik ve istikrarı sağlamak için çaba göstermeye davet etti. Twitter hesabından açıklama yapan Franche, “Libyalıların yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve geliştirilmesi hususunda birçok zorlukla karşı karşıyayız. Kriz devam ettikçe birçok fırsat yitiriliyor, bu da çözümü daha zor ve maliyetli hale getiriyor” ifadelerini kullandı.  
Bu arada, ABD'nin Libya Büyükelçisi Richard Norland, Libya’daki son siyasi durumu değerlendirmek için üst düzey Mısırlı yetkililerle görüşmek üzere dün gece başkent Kahire’ye gitti. Sosyal medya hesabından açıklama yapan Norland, “Mısırlı müttefiklerimizle, Libyalıların arzularını desteklemek üzere, tüm taraflarla nasıl çalışabileceğimizi ve seçimlerin en kısa sürede nasıl gerçekleştirilebileceğini tartışacağız” diye yazdı.  
Norland, görüşmelerde, geçici hükümet döneminin son aşamalarının nasıl yönetileceği, parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en kısa sürede nasıl yapılabileceğine odaklanacağını belirtti ve Dibeybe’nin bu hususlardaki görüşmelere katılmaya hazır olduğuna yönelik inancını dile getirdi. 
Norland, ABD'nin tutumunun ‘açık’ olduğunu ve ülkesinin, Libyalıların kendi geleceklerini belirleme hakkına saygı gösterdiğini ancak bunun şiddete başvurmaksızın barışçıl yollarla olması gerektiğini vurguladı.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.