Dibeybe, Başağa hükümetinin belediyelere kadar genişlemesinden rahatsız

Washington, Libya’da yatırım kurumunun bağımsızlığına destek verdi.

Libya Birlik Hükümeti Başkanı Abdulhamid Dibeybe bir süre önce Trablus’u ziyaret etti. (Hükümet Medya Ofisi)
Libya Birlik Hükümeti Başkanı Abdulhamid Dibeybe bir süre önce Trablus’u ziyaret etti. (Hükümet Medya Ofisi)
TT

Dibeybe, Başağa hükümetinin belediyelere kadar genişlemesinden rahatsız

Libya Birlik Hükümeti Başkanı Abdulhamid Dibeybe bir süre önce Trablus’u ziyaret etti. (Hükümet Medya Ofisi)
Libya Birlik Hükümeti Başkanı Abdulhamid Dibeybe bir süre önce Trablus’u ziyaret etti. (Hükümet Medya Ofisi)

Abdulhamid Dibeybe liderliğindeki geçici Libya Ulusal Birlik Hükümeti, belediye başkanlarını pazartesi günü toplantı düzenlemeye çağırarak ülkenin doğusundaki ve güneyindeki rakibi Fethi Başağa başkanlığındaki İstikrar Hükümeti’nin genişlemesini kontrol altına almaya çalışıyor.
Başağa hükümetinde Yerel Yönetim Bakanlığı, Libya’nın farklı bölgelerindeki belediye başkanlarına Dibeybe hükümeti ile iş birliği yapmamaları çağrısında bulunmuştu. Yerel Yönetim Bakanı Bedreddin et-Tumi söz konusu çağrıdan iki gün sonra belediye başkanlarını Yerel Yönetim Yüksek Kurulu’nun ilk toplantısına katılmaya davet etti. Tumi, toplantının başkent Trablus’ta gerçekleştirileceğini ve iki gün süreceğini söyledi.
Bu çerçevede Birlik Hükümeti İçişleri Bakanı Halid Mazin, geçen perşembe günü Ankara’da Türkiye İçişleri Bakanlığı Güvenlik ve Acil Durumlar Koordinasyon Merkezi’nde (GAMER) mevkidaşı Süleyman Soylu ile bir araya geldi. Mazini sürpriz ziyaretin içeriğine ilişkin açıklamada bulunmazken her iki taraftan da güvenlik görevlilerinin varlığına değinmekle yetindi.
Diğer yandan Dibeybe, bakım ve yenileme çalışmalarının tamamlanması sonrasında Trablus’taki Burgiba Mescidi’nin açılışını gerçekleştirdi. Eski şehri gezen Dibeybe, ‘ateizm’ konusunun ele alındığı cuma hutbesinin ardından, Libya’nın sağlam bir temel üzerine kurulduğunu ve yalnızca tevhid bayrağını yükseltebileceğini vurgulayarak gençlerin belalardan korkmadığını dile getirdi.
Sosyal İşler Bakanlığı, Dibeybe’nin kamuoyuna yanına çekme çabaları çerçevesinde çocukların son üç aylık ödeneğinin bankalara aktarıldığını duyurdu.
Diğer yandan Başağa Hükümeti, sözcü Osman Abdulcelil aracılığıyla Dibeybe’nin seçimlerin yapılması önerisini ‘sahte’ olarak nitelendirirken hükümetinin de güvenilir olmadığını vurguladı.
Abdulcelil, geçen perşembe akşamı bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada, ülkenin yüzde 20’sinden daha azında faaliyet gösteren Dibeybe hükümetinin aksine İstikrar Hükümeti’nin tüm Libya’da seçimlerin gerçekleştirilmesini desteklediğini dile getirdi. Yetkili, Başağa hükümetinin amacının ‘bir an önce cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri yapmak’ olduğuna dikkat çekti.
Hükümetin Tunus’taki varlığının ‘büyükelçiler ve uluslararası kurumlarla görüşme’ amacı taşıdığını savunan Abdulcelil, Libyalılara Dibeybe hükümeti başarısız olurken ‘kendi hükümetinin başarısını, hizmetleri iyileştirmeyi, Libya’daki kurumları birleştirmeyi ve seçimlere ulaşmayı’ vaat etti. Osman Abdulcelil, “Trablus’a kan dökerek değil, yakın zamanda barışçıl bir şekilde gireceğiz. Devrimciler, başkenti savunma rolümüzü biliyorlar” ifadesini kullandı.
Aynı şekilde Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, geçen perşembe akşamı Trablus’ta Dibeybe hükümetinde Adalet Bakanı Halime el-Buseyfi ile yaptığı görüşmede, ‘bakanlığın kapsamlı ulusal uzlaşma projesinin başarısına katkılarına ve vatandaşlara yönelik hizmetleri kolaylaştırmak üzere çabalarına’ övgüde bulundu.
Menfi ve Ulusal Hareket Partisi başkan ve üyeleri, ‘siyasi süreci ilerletme, kapsamlı ulusal uzlaşı konusunda elde edilenleri koruma, devlet kurumlarını birleştirme, cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerine katılma ve istikrar aşamasına geçme’ yollarını görüştü.
Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, geçen perşembe akşamı Trablus’ta İtalya’nın Trablus Büyükelçisi Giuseppe Buccino Grimaldi ile yaptığı görüşmede, Libyalıların isteklerini karşılayan ve istikrarı sağlayan adil seçimlere ulaşma yolunda anayasal bir temele ve uzlaşı sağlanmış seçim yasalarına varılmanın gerekliliğini masaya yatırdı.
ABD Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Leslie Ordman da Libya Yatırım Otoritesi’nden Dr. Ali Mahmud ile video konferans üzerinden gerçekleştirilen bir toplantıda, Libya yatırım kurumlarının bağımsızlığını sağlamanın gerekliliğine dikkat çekti.
ABD Büyükelçiliği tarafından geçen perşembe akşamı yapılan bir açıklamada “Vakfın elindeki fonlar, gelecekte dondurulan varlıklar serbest bırakılıncaya kadar korunmaya devam edecek” denildi.
Petrol Şirketi Başkanı Mustafa Sanallah, Dibeybe hükümetini 2013’ten bu yana en yüksek petrol geliri olan 26 milyar dolar elde etmesine rağmen, ‘üretimi sürdürmek ve artırmak amacıyla gerekli bakım için yeterli bütçeyi sağlamamakla’ suçladı.
Şirketin gerekli bütçeleri alması halinde bu yılın sonuna kadar petrol üretimini 200 bin varile çıkarabileceklerini belirten Sanallah, bütçe yetersizliği nedeniyle İtalya’ya giden doğal gaz boru hattının geliştirilemeyeceğine dikkat çekti.
Sanallah, ‘Total’ enerji şirketinden bir heyet ile ‘Libya petrol üretim oranlarındaki artışı, bazı sahalarda arama operasyonlarının yeniden başlatılmasını ve deniz alanındaki faaliyetleri’ görüştü.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.