عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Almanya Mali’de seçim ve hızlı reform çağrısında bulundu

Almanya Dışişleri Bakanı Baerbock Mali'de seçim ve hızlı reform çağrısında bulundu

Mali Geçici Cumhurbaşkanı Başkanı Asimi Gueta, Almanya Dışişleri Bakanı Annellana Bearbock ile dün Bamako'da yaptığı görüşmede (DPA)
Mali Geçici Cumhurbaşkanı Başkanı Asimi Gueta, Almanya Dışişleri Bakanı Annellana Bearbock ile dün Bamako'da yaptığı görüşmede (DPA)
    Bamako / Şarku’l Avsat
TT
TT

Almanya Mali’de seçim ve hızlı reform çağrısında bulundu

Mali Geçici Cumhurbaşkanı Başkanı Asimi Gueta, Almanya Dışişleri Bakanı Annellana Bearbock ile dün Bamako'da yaptığı görüşmede (DPA)
Mali Geçici Cumhurbaşkanı Başkanı Asimi Gueta, Almanya Dışişleri Bakanı Annellana Bearbock ile dün Bamako'da yaptığı görüşmede (DPA)

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, ziyaret ettiği Mali'de yönetimin, Avrupa Birliği'nin (AB) verdiği askeri eğitimi yeniden etkinleştirmek istemesi halinde adil seçimlere girmesi ve Wagner gibi Rus özel güvenlik şirketlerine bağlı paralı askerlerle çalışmayı da bırakması gerektiğini bildirdi.
Almanya Dışişleri Bakanı Bearbock, Mali’de birtakım temaslarda bulundu. Bearbock, AB'nin verdiği askeri eğitimi yeniden etkinleştirmek istemesi durumunda Mali yönetiminin adil seçimlere gitmesi ve reformlar yapması gerektiğini belirtti. Alman Bakan, Mali’nin Rus aktörlerle yakın çalıştığı sürece Almanya'nın artık AB misyonuna katılamayacağını söyledi.
Alman haber ajansı DPA’nın aktardığına göre, Batı Afrika gezisinin bir parçası olarak Bearbock, Çarşamba günü, Mali'nin başkenti Bamako'da geçici Mali Cumhurbaşkanı Assimi Goita ile görüştü. Alman Bakan yaptığı görüşmeden sonra şunları söyledi: “Bizim için acilen demokrasiye, özellikle seçimlere açık bir bağlılığa ihtiyacımız olduğu net” dedi.
Mali'yi demokratik reformları başlatmaya, yolsuzlukla ve cezasızlık ve yargıdan kaçmakla mücadele etmeye çağıran Bakan Baerbock, aynı zamanda Mali'nin Rus aktörlerle yakın çalıştığı sürece, AB'nin Mali'de “EUTM Mali’ye (European Training Mission-Avrupa Eğitim Misyonu Mali)" artık katılamayacağını açıkladı.
Rusya'nın Ukrayna'daki saldırganlık savaşının aynı zamanda Avrupa'ya yönelik bir saldırı olduğunu vurgulayan Almanya Dışişleri Bakanı, Almanya'nın terör ve diğer krizlerden etkilenen Mali halkını desteklemeye devam etmek istediğine dikkat çekti.
Bearbock kısa süre önce Mali hükümetine "son aylarda, özellikle de demokratik geçişteki gecikme ve Moskova ile askeri işbirliğinin yoğunlaşması nedeniyle uluslararası güvenini büyük ölçüde kaybettiği" şeklinde bir eleştiri getirmişti.
Bearbock, dün Mali'nin kuzeyindeki Gao kentinde Birleşmiş Milletler "MINUSMA" istikrar misyonuna katılan Alman ordusu askerlerini teftiş ederken, önceki gün, misyona katılmaya devam etmek için bir hazırlık olduğunun sinyallerini vermişti.
Misyonun bölgenin istikrarı için büyük önem taşıdığını vurgulayan Almanya Dışişleri Bakanı şu anda, EUTM Mali’ye 300 Alman askerinin, MINUSMA’ya ise bin 100 Alman askerinin katıldığını kaydetti.
EUTM Mali ve MINUSMA’nın görev süresi Mayıs sonunda biterken Alman hükümeti ve parlamentosu daha sonra bunları uzatıp uzatmayacağına ve uzatacaksa ne ölçüde uzatacağına karar vermek zorunda kalacak.
Mali'deki askeri geçiş hükümeti ile Rus paralı askerleri arasındaki işbirliği nedeniyle Alman ordusunun Mali'deki misyonu hakkında tartışmalar yaşandığını belirtmek gerekir. Alman ordusunun Afganistan'daki görevinin geçen yıl sona ermesinin ardından, Mali'deki mevcut görev, Alman askerleri için en tehlikeli dış görev olarak kabul ediliyor.
Bearbock dün Nijer'e gitti; Başkent Niamey'de iklim ve güvenlik konusunda bir konuşma yaptı.
Mayıs 2021'de ordu, yaklaşık 20 milyon nüfusa sahip Mali'de o zamanki geçiş hükümetini devirdi. Darbeci lider Gueta kendini yeni geçici cumhurbaşkanı ilan etti, 27 Şubat 2022'de yapılması gereken demokratik seçimleri 5 yıla kadar erteledi.
Mali'de kuraklık nedeniyle bir milyondan fazla insan açlık tehlikesiyle karşı karşıya. Mali ve Nijer'in eski Fransız kolonileri olması ve dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alması dikkat çekicidir.
23 milyonluk nüfusuyla Nijer, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsani Gelişme Endeksi'nde 189 ülke arasında son sırada yer alıyor.
Alman bakanın ziyaretine paralel olarak Mali'deki silahlı kuvvetler, terörle mücadele operasyonu sırasında 3 şüpheli Avrupalı militanın tutuklandığını duyurdu. Mali ordusu, tutuklamaların hafta sonu merkezi Diabaly kentinde gerçekleştiğini söyledi. Şüphelilerin uyrukları veya askeri operasyonla ilgili diğer ayrıntılar henüz açıklanmadı.
Mali'de çok sayıda silahlı grup faaliyet gösteriyor. Bu gruplardan bazıları DEAŞ veya El-Kaide'ye bağlı olmakla suçlanıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Suriye ve İsrail: Sıcak mı yoksa geçici bir barış mı?

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT
TT

Suriye ve İsrail: Sıcak mı yoksa geçici bir barış mı?

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

İbrahim Hamidi

Son zamanlarda Suriye ve İsrail arasındaki barış olasılıkları hakkında çokça konuşuluyor. Bununla birlikte, iki tarafın içerik ve zaman dilimi açısından ne ölçüde ilerleyebileceğine dair beklentiler de çoğaldı. Öyle ki bir İsrailli gazeteci, Şam'ın, Lübnan Trablusu’na karşılık Suriye’nin Golan Tepeleri şeklinde bir takas önerdiğini bile öne sürdü.

Birçok arabulucunun Şam ve Tel Aviv arasında çeşitli başlıklar taşıyan mesajlar taşıdığı tartışmasız. Bunlar arasında Suriye ve İsrail arasında 1974’te varılan Kuvvetlerin Ayrıştırılması Anlaşması, milislere ve güvenlik tehditlerine karşı güvenlik bilgileri paylaşımı, Suriye ve Lübnan arasındaki sınırın ve Şeba Çiftlikleri'nin geleceğinin belirlenmesi, Şam'ın İbrahim Anlaşmaları’na katılımı sayılabilir.

Her bir madde ne anlama geliyor?

Kuvvetlerin Ayrıştırılması Anlaşması: 1948'deki Nekbe'den sonra Şam ve Tel Aviv arasında bir ateşkes anlaşması imzalandı ve tampon bölgeler oluşturuldu. Ateşkesin uygulanması şu anda BM güçleri tarafından denetleniyor. 1973’teki savaştan sonra ise dönemin ABD dışişleri bakanı Henry Kissinger arabuluculuk yaptı ve Suriye ile İsrail genelkurmay başkanları tarafından 31 Mayıs 1974'te Cenevre'de imzalanan Kuvvetlerin Ayrıştırılması Anlaşması’nı sonuçlandırdı. Bu, Golan cephesinin gelecekteki herhangi bir askeri eylemin tarafı olmayacağı anlamına geliyordu; bunun için 10 kilometre derinliğinde bir tampon bölge ve her iki tarafta 20 kilometre derinliğinde iki askerden arındırılmış bölge oluşturuldu. Birleşmiş Milletler Ayrılma Gözlem Gücü'nün (UNDOF) bin 250 personeli de her iki tarafın taahhütlere bağlı kalıp kalmadığını, yani anlaşmanın şartlarına göre buraya izin verilmeyen silah ve unsurların konuşlandırılıp konuşlandırılmadığını denetleyecekti.

O dönemde Tel Aviv adına Kissinger, Hafız Esed'i Golan'da “Suriyeli olmayan unsurların, yani Filistinli savaşçıların faaliyetlerinin engellenmesini” taahhüt eden yazılı bir maddeyi anlaşmaya eklemek için ikna etmeye çalıştı. Esed bunu reddetti, ancak Filistinli fraksiyonların bu bölgede herhangi bir faaliyetini yasaklayan gizli bir sözlü anlaşma ile bu maddeyi kabul etti. Bu anlaşma, onlarca yıl boyunca uygulandı ve birçok kişi Golan yakınlarında silahlı eylem düzenlemeye çalıştığı için hapse atıldı.

2011'den sonra UNDOF kuvvetleri geri çekildi ve Suriye'nin güneyindeki Golan Tepeleri yakınlarında Suriyeli muhalif gruplar, İran’a bağlı milisler ve Hizbullah'ın konuşlanmasıyla birlikte silahların yayılmasının doğurduğu bir kaos yaşandı. 2018'de Başkanlar Donald Trump ve Vladimir Putin arabuluculuk yaptılar ve “İsrail'in güvenliğinin garanti altına alınmasının” gerekliliği konusunda anlaştılar. Gerçekten de Suriye hükümet güçlerinin bölgeye geri dönmesi ve ABD'nin güneydeki silahlı Suriye muhalefetini desteklemekten vazgeçmesi karşılığında, “tüm Suriyeli olmayan unsurların” yani İran’a bağlı milislerin ve ağır silahlarının Golan Tepeleri'nden Suriye topraklarının 85 kilometre derinliğine çekilmesini içeren bir anlaşma imzalandı.

Rejimin 8 Aralık'ta devrilmesiyle birlikte İsrail, Golan Tepeleri'ndeki tampon bölgeye girdi, Hermon Dağı'ndaki (Şeyh Dağı) bir tepenin kontrolünü ele geçirdi, Şam yolunda çok sayıda bölgeyi işgal etti. Ayrıca Suriye'deki birçok bölgeye yüzlerce hava saldırısı düzenledi ve Suriye'nin stratejik askeri altyapısını yok etti.

İstenen, Suriye'nin Şeba Çiftlikleri ve Kafr Şuba Tepeleri üzerindeki egemenliğini teyit etmesi ve şu anda el-Gacar köyünü bölen BM “Mavi Hattı”nın yerini belirlemektir. Pratikte istenen ise Hizbullah'ın silahını korumak için öne süreceği gerekçeleri ortadan kaldırmaktır

Şeba Çiftlikleri: İsrail 2000 yılının ortalarında Güney Lübnan'dan çekilmeye karar verdiğinde, Şam'da bir siyasi toplantı düzenlendi ve ardından Hizbullah'ın silahını muhafaza etmesi için bir gerekçe “yaratılmasına” karar verildi. Söz konusu gerekçe Şeba Çiftlikleri'nin Lübnan'a ait ve Hizbullah'ın da “işgal altındaki toprakları kurtarmaya çalışan bir direniş hareketi” olduğuydu.

Bu nedenle şimdi Şam'dan istenen, Şeba Çiftlikleri ve Kafr Şuba Tepeleri üzerindeki egemenliğini teyit etmesi ve şu anda Gacar köyünü bölen BM “Mavi Hattı”nın yerini belirlemektir. Yani, Suriye hükümeti Beyrut'a iki bölgenin İsrail tarafından işgal edilen Suriye toprakları olduğunu yazılı olarak teyit etmelidir. Pratikte istenen ise Hizbullah'ın gerekçelerini ortadan kaldırmaktır.

Güvenlik bilgilerinin paylaşımı: Suriye sınırlarında milislerin yayılması, silah ve uyuşturucu kaçakçılığı yapılması nedeniyle, terörizm ve kaosla mücadele etmek ve bölgesel istikrarı sağlamak amacıyla Suriye ile İsrail'in de dahil olduğu bölgesel bir mekanizmanın kurulması öneriliyor.

İbrahim Anlaşmaları: Bahreyn, BAE, Fas ve Sudan ilk Trump yönetimi sırasında anlaşmalara katıldılar. ABD Başkanı şu anda Suriye'nin de bu anlaşmalara katılmasını öneriyor. Beyaz Saray bu talebi birden fazla kez duyurdu ve bunu toplu olarak duyurmak için Suriye ve İsrail liderleriyle bir zirve düzenlemeyi de önerdi.

Eğer Tel Aviv ABD güçlerinin UNDOF içinde konuşlandırılmasını isterse, büyük ihtimalle Şam da Arap ve Türk güçlerinin var olmasını talep edecektir

Mümkün olan nedir?

Trump yönetimi ve Batılı ülkeler Suriye hükümetine çok “kredi” verdiklerine inanıyorlar; tanınma, izolasyonunun sona erdirilmesi, yaptırımların kaldırılması ve yardım sağlanması. Bu nedenle İsrail ile ilişkiler kurma ve yeni Ortadoğu’ya yönelik bölgesel vizyonun bir parçası olarak İbrahim Anlaşmalarına katılma yolunda hızla ilerlemesini istiyorlar.

Şam'ın şu anda bu adımı atabileceğini düşünmek bir hatadır. Gerçekten mümkün olan, öncelikle acil ve gerekli adımları atmaktır. Yani Şam ve Tel Aviv'in “saldırmazlık” anlaşmasına varması, bir diğer deyişle Kuvvetlerin Ayrıştırılması Anlaşması’na olan bağlılıklarını yenilemeleridir. Ama bu fiili olarak İsrail'in Golan Tepeleri'ndeki tampon bölgeden ve 8 Aralık'tan sonra ele geçirdiği alanlardan çekilmesini içeriyor.

UNDOF'un Kuvvetlerin Ayrıştırılması Anlaşması’nın tüm maddelerinin uygulanmasını denetlemesinin, milislerin ve disiplinsiz unsurların varlığını, Tel Aviv'in Suriye'nin güneyinde “7 Ekim senaryosunun tekrarı” olarak adlandırdığı bir hadiseyi önleyecek tüm güvenlik garantilerini sağladığına şüphe yoktur. Zira anlaşma, askeri unsurların ve silahların sayısını, türünü ve menzilini belirlemektedir. Eğer Tel Aviv, ABD güçlerinin UNDOF içinde konuşlandırılmasını isterse, büyük ihtimalle Şam da Arap ve Türk güçlerinin var olmasını talep edecektir. Bu, Kissinger'ın ABD güçlerinin UNDOF içinde konuşlandırılmasını önerdiği ve Esed'in karşılığında Sovyet güçlerinin de konuşlandırılmasını talep ettiği 1974 müzakerelerini hatırlatıyor.

Sınırın kontrol altına alınması, silah ve uyuşturucu kaçakçılığının önlenmesi Suriye’nin çıkarına olduğundan Lübnan ile sınırları belirleme, Şeba Çiftlikleri'nin Suriye'ye ait olduğunu teyit etme gücüne sahiptir. Özellikle Türkiye, Suriye ve komşu ülkeleri (Irak, Ürdün ve Lübnan) kapsayan bir blok kurmayı önerdiğinden, büyük ihtimalle bölgesel bir terörle mücadele mekanizmasına katılmaya da istekli olacaktır.

Suriye'nin İbrahim Anlaşmaları'na katılması talebi, bu anlaşmayı imzalayan diğer Arap ülkeleriyle arasındaki farkı gündeme getirmektedir. Zira diğer dört Arap ülkesinin işgal edilmiş toprakları yok ve İsrail'e komşu değiller

İbrahim Anlaşmaları'na katılma konusuna gelince, bu, Suriye ile bu anlaşmayı imzalayan diğer ülkeler arasındaki farkı gündeme getirmektedir. Zira diğer dört Arap ülkesinin işgal edilmiş toprakları yok ve İsrail'e komşu değiller. Suriye'nin egemenliğini ve birliğini yeniden sağlamak, ordusunu kurmak ve yeniden inşa projesini uygulamakla meşgul olduğu doğru, ancak buna İbrahim Anlaşmaları'na katılmakla başlaması, önceliklerinin uygulanmasını kolaylaştırmaktan ziyade zorlaştıracaktır. Başka bir deyişle, yeni kurulacak askeri güçlerin birliği için bir meydan okuma oluşturacaktır.

Bu Suriye-İsrail maddelerinin ve bazı tarafların “sıcak barış” çabalarının, İran ve vekillerinin 7 Ekim 2023'ten bu yana yaşadığı büyük yenilgilerden sonra yeni bir bölgesel düzen arayışıyla bağlantılı olduğuna şüphe yoktur. Ancak, “ihlallerin” kolay görülmesi, İran'a kaos yaratma bahaneleri, Türkiye'ye de Suriye'nin yeni eğilimlerini “frenlemek” için gerekçeler sunacaktır ve bu da “barışı geçici” hale getirecektir. Şam ve Tel Aviv arasındaki müzakere masasının önceliklerini düzenlemek, Suriye'nin bir eksenden diğerine geçişini sağlamlaştırmak için hayati bir gerekliliktir.