ABD Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kürt-Kürt geriliminden endişeli

PYD ve ENKS arasında karşılıklı suçlamalar.

Suriye’nin kuzeydoğusunda 20 Nisan’da Kamışlı kırsalında bir ABD askeri aracı (AFP)
Suriye’nin kuzeydoğusunda 20 Nisan’da Kamışlı kırsalında bir ABD askeri aracı (AFP)
TT

ABD Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kürt-Kürt geriliminden endişeli

Suriye’nin kuzeydoğusunda 20 Nisan’da Kamışlı kırsalında bir ABD askeri aracı (AFP)
Suriye’nin kuzeydoğusunda 20 Nisan’da Kamışlı kırsalında bir ABD askeri aracı (AFP)

ABD’nin Suriye Büyükelçiliği, Suriye’nin kuzeydoğusunda muhalif Kürt Ulusal Konseyi’ne (ENKS) ait ofisleri hedef alan saldırılarla ilgili duyduğu derin endişeyi dile getirdi. Demokratik Birlik Partisi (PYD) ise ENKS’nin ve siyasi partilerin binalarına ve ofislerine düzenlenen saldırıların faili olduğu iddiasını yalanladı.
ABD’nin Suriye Büyükelçiliği, dün Twitter hesabından Arapça yaptığı paylaşımda, “ABD, Kürt Konseyi’nin (ENKS) birkaç ofisine yönelik son saldırılardan derin endişe duymaktadır. Siyasi söylemde gözdağı vermeye ve şiddete yer yok. Tüm tarafları, ilgili tüm tarafların yararına olacak kararlara barışçıl bir şekilde katılmaya çağırıyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Büyükelçiliğin açıklaması, Kamışlı, Haseke, Malikiye ve Ayn el-Arab’da geçen hafta ENKS’nin yanı sıra Suriye Kürt Birlik Partisi (Yekiti) ile Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) gibi siyasi partilere ait binaların ve ofislerin bir dizi saldırıya uğramasının ardından geldi.
PYD Genel Konseyi, yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) bağlı Kandil Dağı’nda PKK’nın kalelerine düzenlediği saldırıya işaret ederek, “Halkımızın ve özgürlük savaşçılarımızın Türk faşizminin kapsamlı saldırısına maruz kalmasının ışığında ENKS bu soykırım politikasına karşı durmak yerine, partimizi ofislerini yakmakla ve gözdağı vermekle suçluyor” ifadelerini kullandı.
Türkiye destekli silahlı Suriyeli muhalif grupların, Suriye’nin kuzeyindeki Türk nüfuz bölgelerinde işlediği ihlallere değinilen açıklamada, “ENKS işgal altındaki bölgelerdeki Türk işgaline karşı şu ana kadar bir açıklama yapmaya cesaret edemedi. ENKS, Afrin ve Rasulayn’da (Serekaniye) halkımıza yönelik soykırım ve toprak gasp etme politikası uygulayan Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu ile hâlâ irtibatlıdır” denildi.
ENKS 20 Nisan’da internet sayfasında yayınladığı açıklamada, PYD’ye mensup silahlı 10 kişinin, Haseke kentindeki önde gelen muhalefet koalisyonu partilerinden Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) ofisine Salı akşamı baskın düzenlendiği kaydedildi. Açıklamada, bu kimselerin ofisteki parti üyelerine ve misafirlere gözdağı verdikleri, molotof kokteylleriyle tüm ofisi ateşe vermeden önce onları silah zoruyla dışarı çıkardıkları belirtildi.
ENKS’nin açıklamasına göre, 19 Nisan’da gece geç saatlerde, PYD’ye bağlı ikinci bir silahlı grup, ENKS’nin el-Malikiye’deki (Derik) genel merkezini ve Haseke’ye bağlı Dırbesiye’de KDP ofisinin kapıları ve pencereleri kırıp ofise molotof kokteyli atarak ateşe verdi. Bu gruplar Salı akşamı da aynı ofisi ateşe verdiler.

SDG’nin Fırat’ın doğusunda yayılmasına karşı toplantı
Öte yandan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed yanlısı Ulusal Savunma Güçleri yöneticileri, Tay aşiretinin önde gelenleri ve Suriye hükümetine bağlı güvenlik teşkilatları yetkilileri ile İran uyruklu bir komutanın önceki gün Kamışlı kentinde bir araya geldiklerini bildirdi. Gözlemevi’ne göre görüşmede, ABD ve Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) Fırat’ın doğusunda yayılmasını önlemek amacıyla İranlı danışmanların gözetiminde bir askeri konsey kurulması ele alındı.
Kamışlı Havalimanı’nda yapılan görüşmeye Tay aşiretinin önde gelen isimlerinden Ali Havas el-Halif ve Suriye ordusundan komutanlar da dahil olmak üzere yaklaşık 100 kişinin katıldığını aktaran Gözlemevi, katılımcıların, aşiret üyelerinin yeni askeri oluşuma katılmaları konusunda anlaşmaya vardıklarını belirtti. Gözlemevi, İranlı komutanın oluşuma katılacak unsurlara gıda paketi ve güvenlik kartına ek olarak aylık 200 bin Suriye lirası (50 dolar) maaş verme taahhüdünde bulunduğunu kaydetti. Hükümet güçlerinden bazı komutanlar bu unsurların eğitim süreçlerini yürütecek.
Gözlemciler bu adımı, İran Devrim Muhafızları’nın Rusya’nın Ukrayna’daki savaşla meşgul olmasından faydalanması olarak değerlendiriyor. Zira İran Devrim Muhafızları güçleri nüfuzunu genişletmek ve hükümet güçleri ile aşiret üyelerini tarafına çekmek için çalışıyor.
Gözlemevi, Haseke kentinde konuşlu İranlı milislerin safına geçenlerin sayısının yaklaşık bine ulaştığını tahmin ediyor. Bu sayının içinde Ulusal Savunma Güçleri’nin 400 üyesi ile sivil ve aşiret üyelerinden yaklaşık 600 kişinin bulunduğu bilgisini veren Gözlemevi, genel anlamda Suriye ve özelde bölgede hakim olan kötü ekonomi ve geçim koşulları ortamında İranlı milislerin eleman devşirirken maddi motifler ve cazip bir aylık maaşa başvurduğunu belirtti. Gözlemevi’ne göre hükümet güçlerinden komutanlar, Kamışlı’nın güneyindeki Tartab Alayı’nda bulunan kamplarda İranlı milislerin devşirdiği elemanları eğitiyor.

Wagner’den Haseke’nin kuzeyine güç kaydırması
Yerel Ayn El-Fırat Ağı isimli haber sitesi, bölgede Türk askeri saldırılarının artmasıyla eşzamanlı olarak Rus Wagner milislerinden birçok savaşçının Haseke kentinin en kuzeyindeki Ebu Raseyn nahiyesine ulaştığını aktardı. Ayn El-Fırat Ağı’nın haberinde, Kamışlı Havalimanı’ndan gelerek Tel Tamir’deki El-Bakır Üssü ile Tel Tamir’in batı kırsalındaki silolara ulaşan Wagner milislerinin sayısının binin üzerinde olduğu ifade edildi. Haberde, SDG Genel Komutanlığı’nın, kendisine bağlı askeri noktaların ve mevzilerinin Türk insansız hava araçlarının (SİHA) saldırılarına uğramasının ardından Haseke’de konuşlu Rus güçlerinden temas bölgelerindeki mevzilerini tahkim etmelerini talep ettiği belirtildi.



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.