Rusya ‘yeni tehditlerle’ yüzleşmek için askeri ve güvenlik yeteneklerini artırıyor

Batı sınırlarında güvenlik tedbirleri artırılacak, siber saldırılara karşı önlemler alınacak ve yeni bir deniz doktrini benimsenecek.

Rus güvenlik üçleri Mariupol’deki devriyelerine devam ediyor. (Reuters)
Rus güvenlik üçleri Mariupol’deki devriyelerine devam ediyor. (Reuters)
TT

Rusya ‘yeni tehditlerle’ yüzleşmek için askeri ve güvenlik yeteneklerini artırıyor

Rus güvenlik üçleri Mariupol’deki devriyelerine devam ediyor. (Reuters)
Rus güvenlik üçleri Mariupol’deki devriyelerine devam ediyor. (Reuters)

Rusya’nın Ukrayna'ya yönelik ‘askeri operasyonu’ devam ediyor. Ukrayna savaşının uzayacağı gerçeği ve savaşın boyutunun değişme ihtimali Moskova yönetiminin askeri ve güvenlik yeteneklerini yeni gerçekliğe uygun bir şekilde düzenleme arayışına sevk etti. Moskova İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üye olma ihtimaliyle birlikte artan tehditlerle yüzleşmek için siber savaş da dahil olmak üzere deniz ve kara güçlerinde yeni güvenlik mekanizmaları geliştirmek için harekete geçti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in başkanlığındaki Rusya Güvenlik Konseyi’nde dün, ülkenin bilgi, haberleşme teknolojilerine ve söz konusu altyapılara yönelik harici siber saldırılara karşı alınacak güvenlik önlemleri müzakere edildi.  
Güvenlik Konseyi’nin toplantısına video konferans yoluyla bağlanan Putin, Rusya’nın altyapı sistemlerine yönelik siber saldırıların son dönemlerde aşırı derecede arttığını, siber güvenlik meselesinin Rusya’nın egemenliği, kamu yönetimi, ekonomisi ve sosyal istikrarı için son derece önemli olduğunu vurguladı. Ülkesine yapılan siber saldırıların, farklı ülkelerden ve eşgüdümlü bir şekilde gerçekleştirildiğini belirten Putin şu ifadeleri kullandı:
“Rusya'nın kritik bilgi altyapısının internet kaynaklarını devre dışı bırakmak için her geçen gün daha fazla saldırı yapılıyor. Kitle iletişim araçları, finans kurumları, sosyal açıdan önemli kitlesel ağlara saldırılar düzenlendi. Bu saldırılar artarak devam edecek. Bu nedenle siber güvenlik alanında alınacak önlemlerin artırılması gerekiyor. Ukrayna ve Donbas’ta operasyon başladığından bu yana bu alanlardaki zorluklar arttı. Bu saldırıların ardında Batılı bir ülke var. Bazı ülkeler ordularında ‘siber saldırı’ birimleri oluşturdu.”

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova dışındaki konutundan Rusya Güvenlik Konseyi’nin toplantısına katıldı. (AFP) 
Rusya’nın dijital dünyasında güvenlik önlemlerinin sıkılaştırılmasının zorunlu olduğuna vurgu yapan Putin sözlerini şöyle sürdürdü:
“Zaaf noktaları olmamalıdır. Kamudaki bilgisayar kullanımlarında dikkatli olunması ve vatandaşların gizli bilgilerinin ve kişisel verilerinin sızdırılması risklerini sıfıra indirmek çok önemlidir.”
Rusya’daki bilgilerin korunması için yeni mekanizmalar geliştirilmesi gerektiğini ifade eden Putin, Güvenlik Konseyi üyelerini bu hususta alınması gereken önlemlere dair önerilerini sunmaya davet etti.  
Rusya Savunma Bakanlığı kara sınırlarındaki güçlerini artırmaya yönelik adımlar attı. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, NATO'ya üyelik başvurusu yapan Finlandiya'yla da sınırları kapsayan Batı Askeri Bölgesi'ne, ‘yeni güvenlik sorunlarına yanıt’ kapsamında ek askeri birlik konuşlandırılacağını açıkladı. ABD'nin Avrupa'daki stratejik hava hareketliliğinin son sekiz yılda 15 kat daha fazla yoğunlaştığına işaret eden Şoygu, balistik füzelerle donatılmış ABD savaş gemilerinin Baltık Denizi’ndeki hareketliliklerine işaret etti. Şoygu, ABD Donanmasına ait gemilerin bu yıl başından bu yana Rusya'nın Kaliningrad eyaleti yakınlarında altı görev gerçekleştirdiğini, Rus ordusunun 2016’dan beri bu yönde 26 manevrayı tespit ettiğini ifade etti. ABD ve diğer NATO ülkelerinin Rusya sınırlarındaki askeri tatbikat ve manevralarını arttırdığı uyarısında bulunan Savunma Bakanı, NATO’nun 30 ülkeden yaklaşık 40 bin askerin katılımıyla gerçekleştirdiği tatbikatlara vurgu yaptı.  
Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya muhtemel katılımının gerilimi artırdığını belirten Şoygu, "Bu bağlamda uygun askeri önlemleri alacağız. Batı Askeri Bölgesi'nde yıl sonuna kadar 12 askeri birliğin yanı sıra alt birlikler oluşturulacak. Birliklere modern silah ve askeri teçhizat tedariği sağlanacak" dedi. Rusya’nın Baltık Filosu gemilerinde savaş eğitimlerinin yaklaşık yüzde 42 arttığını belirten Şoygu, 300'ü aşkın muharebe tatbikatı yapıldığını ve askeri uçuşların da yüzde 4 oranında arttırıldığını kaydetti.   

Lugansk'ta tam kontrol sağlanmaya yaklaşıldı  
Rusya Savunma Bakanı Şoygu, Ukrayna'da devam eden ‘askeri operasyonlarla’ ilgili şunları söyledi:
“Lugansk Halk Cumhuriyeti topraklarının kurtarılması süreci tamamlanmak üzere. Rus kuvvetleri, Lugansk ve Donetsk halk cumhuriyetlerinin güçleriyle birlikte Donbass toprakları üzerindeki kontrollerini genişletmeye ve Ukrayna Cumhuriyeti'ni özgürleştirmeye devam ediyor. Lugansk Halk Cumhuriyeti’nde kontrol tamamıyla sağlanmak üzere. Yerel nüfus, Rus güçlerinin ilerlemesini geciktirmeye çalışan Ukrayna güçlerinin kendilerini canlı kalkan olarak kullanmasına izin vermemek için şehirleri ve kasabaları terk ediyor. Kiev rejimi sahadaki mağlubiyetini bazı bölgelerde kısa vadeli başarılar kazanarak telafi etmeye çalışıyor ve bunları büyük başarılar olarak lanse etmek istiyor.”  
Savunma Bakanı, 9 Mayıs Zafer Bayramı öncesinde, Ukrayna güçlerinin Yılan Adası’na saldırarak ‘bir maceraya ayıldığını’ ancak Rus ordusunun Ukraynalı seçkin askerlerden 50’sinden fazlasını öldürerek bu saldırıyı püskürttüğünü belirtti. Buradaki çatışmalarda ayrıca dört düşman uçağının, 10 helikopterin, 30 insansız hava aracının ve üç askeri teknenin imha edildiğini kaydetti. Mariupol’de Azovstal Demir Çelik Fabrikası'ndaki kuşatmanın sürdüğüne işaret eden Şoygu, fabrikadaki milliyeçi çetelerin teslim olmaya devam ettiğini, şu ana kadar 1908 kişinin silahlarını bırakıp teslim olduğunu bildirdi. Ayrıca daha önce Ukrayna piyade birliklerinden 1387 askerin Mariupol’de teslim olduklarını hatırlattı.  

Güncellenmiş deniz doktrini 
 Rusya Başbakan Yardımcısı Yuri Borisov,’Rus Deniz Doktrini’nin’ ‘Rusya'ya yönelik yeni tehditleri’ dikkate alan güncellenmiş bir versiyonunun geliştirildiğini açıkladı. Borisov açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Uluslararası sularda Rusya’nın ulusal çıkarlarını güvence altına almak ve korumak için donanmanın yeteneklerinin güçlendirilmesi üzerine odaklanılıyor. Batının bize karşı uyguladığı kapsamlı hibrit savaşla mücadele kapsamında okyanuslarda ulusal çıkarlarımızı korumamız için deniz gücü kapasitemizi arttırmamız zorunludur. Rus Deniz Doktrini’nin geliştirilmesinde, jeopolitik değişimler ve dünyadaki askeri-stratejik durumu dikkate alınır. Bütün bu önlemlerin savaş zamanında sivil gemilerin ve mürettebatının kullanımını ve deniz altyapı tesislerinin sağlıklı bir şekilde işletilmesini içermesi özellikle önemlidir."
Borisov, doktrinin yeni versiyonunun modern zorluklara ve tehditlere tam olarak cevap verdiğini ve çatışma amacı taşımayıp, denizcilik faaliyetleri alanında ulusal güvenliği artırmayı amaçladığını söyledi. Rusya’nın denizcilik faaliyetinin tüm alanlarında dışa bağımlılığı önemli ölçüde azalttığını vurgulayan Borisov, yaptırımlardan ve küresel piyasalardaki dalgalanmalardan etkilenmemek için bu adımın atılmasının oldukça önemli olduğunu vurguladı.



Trump’ın ekibi içinde ideolojilerdeki farklılıklar bölünmeye neden oluyor

Trump yönetiminin üyeleri Beyaz Saray'da bir araya geldi, 30 Nisan 2025 (Reuters)
Trump yönetiminin üyeleri Beyaz Saray'da bir araya geldi, 30 Nisan 2025 (Reuters)
TT

Trump’ın ekibi içinde ideolojilerdeki farklılıklar bölünmeye neden oluyor

Trump yönetiminin üyeleri Beyaz Saray'da bir araya geldi, 30 Nisan 2025 (Reuters)
Trump yönetiminin üyeleri Beyaz Saray'da bir araya geldi, 30 Nisan 2025 (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump'ın ikinci dönemindeki ekibinde yer alan isimler, ilk başkanlık döneminde seçtiği isimlerden daha uyumlu görünüyor.

Trump, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz gibi geleneksel Cumhuriyetçi simalardan Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff, Savunma Bakanı Pete Hegseth ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance gibi ‘Amerika’yı Yeniden Harika Yap’ (Make America Great Again/MAGA) hareketinden yüzlere kadar, bu kez ekibini ilk döneminde rahatsızlık yaratan skandallar, sızıntılar, kovulmalar ve ayrılmalar gibi olaylardan kaçınmak için dikkatle seçti.

Ancak bu temkinlilik, özellikle hassas konuların ele alınışındaki radikal anlaşmazlıklardan kaynaklanan rahatsızlıkları engelleyemedi. İlk kurban, kısa süre önce görevinden alınan Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz oldu. Rubio, Waltz’ın sorumluluklarını geçici olarak devralarak New York Times (NYT) gazetesinin ifadesiyle ‘Her Şeyin Bakanı’ oldu.

Şarku’l Avsat gazetesi ve Al Sharq (eş-Şark) televizyon kanalı işbirliğiyle hazırlanan Washington Report adlı programda Trump’ın ekibindeki ideolojik bölünmelerin yurtiçi ve yurtdışındaki hassas konuları nasıl etkilediği, Waltz'ın kovulmasının etkileri, Rubio'nun artan sorumlulukları ve Witkoff'un artan nüfuzu ele alındı.

Waltz görevden mi alındı terfi mi etti?

‘Sinyal’ adlı mesajlaşama uygulamasındaki mesajların sızdırılmasıyla patlak veren skandal, bir tartışma fırtınası yaratırken Trump’ın ekibinin farklı bir kriz yönetimi tarzını da ortaya koydu. Bu olay Waltz'un Ulusal Güvenlik Danışmanlığı kariyerinin sonunun başlangıcı olsa da, bazı haberlere göre İran gibi diğer meseleler Waltz'un görevden alınması ve ABD'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi olarak aday gösterilmesi kararının alınmasında kilit rol oynadı.

ascdfvgrth
Trump’ın ikinci dönemindeki yönetiminin ilk kurbanı Mike Waltz oldu (AFP)

Trump yönetimi, bu hamlenin Waltz için bir terfi olduğunu savunurken, aralarında The Cohen Group'un kıdemli danışmanı, eski Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Biden'ın Libya Büyükelçiliğine aday gösterdiği Jennifer Gavito'nun da bulunduğu bazı isimler, bu görüşe katılmıyor. Waltz'un çeşitli hükümet birimleri arasında dış politikayı koordine eden üst düzey bir pozisyondan Trump yönetiminin sürekli olarak küçümsemeye çalıştığı uluslararası bir kuruluş olan BM’de temsilcilik pozisyonuna getirildiğini belirten Gavito, buna karşın “Başkan, yönetiminde artık istemediği kişileri kovmaktan çekinmedi. Dolayısıyla Waltz'un başka bir pozisyona getirilmesi, yönetimin kendisine halen bir tür güven duyduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.

Cumhuriyetçi Ulusal Komite'nin eski İletişim Direktörü ve Temsilciler Meclisi eski Cumhuriyetçi Çoğunluk Lideri'nin İletişim Direktör Yardımcısı Douglas Hay, Waltz'ın kovulmasının zamanlamasının şaşırtıcı olduğunu belirtti.

Hay, şunları söyledi:

Trump başkanlığının ilk 100 gününde ekibinde herhangi bir değişiklik yapmak istemedi çünkü medyaya ya da Demokratlara koz vermek istemiyordu. Bu yüzden 101’inci güne kadar bekledi ve ardından Mike Waltz'ı başka bir göreve getirdi.

Ancak Hay, Waltz'ın başına gelenlerin Signal'deki konuşmalara katılan ekibinin geri kalanı için bir uyarı niteliğinde olabileceğinin altını çizdi.

fgtrhy
Savunma Bakanı Pete Hegseth ve Waltz Fransa Cumhurbaşkanı'nın Beyaz Saray ziyareti sırasında, 24 Şubat 2025 (AFP)

ABD'nin eski Honduras Büyükelçisi, George W. Bush döneminde Ulusal Güvenlik Konseyi'nin eski yetkilisi ve Trump döneminde ABD'nin Afganistan'daki misyonunun eski direktörü olan Hugo Lawrence ise Waltz'ın görevden alınmasında politika görüşlerindeki farklılığın önemli bir rol oynadığını düşünüyor. Waltz'un İran konusunda şahin bir Cumhuriyetçi olarak bilindiğini ve Trump'ın diplomasiyi öne çıkardığı bir dönemde Tahran'a karşı askeri harekatla ilgili fikirler öne sürmeye çalıştığını belirten Lawrence, ayrıca Waltz'ın güvenilirliğini sarsan Signal skandalının MAGA hareketi içindeki siyasi rakiplerini ortaya çıkardığını da sözlerine ekledi. Lawrence, Waltz'ın ABD’nin BM Daimi Temsilcisi olarak aday gösterilip tamamen görevden alınmamasıyla ilgili olarak bunun Waltz'ın kendi eyaleti Florida'da sahip olduğu nüfuzdan kaynaklandığını öne sürdü.

Trump'ın buradaki tabanını kızdırmak istemediğini düşünen Lawrence, “Bu terfi sadece ismen oldu. Bu gerçek bir terfi değil, bir uzlaşma” ifadelerini kullandı.

Rubio ve dört görev

Waltz'un görevden alınmasıyla birlikte Dışişleri Bakanı Marco Rubio, aralarında ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Yöneticiliği ve Ulusal Güvenlik Danışmanlığının da bulunduğu Dışişleri Bakanlığı’ndaki dört görevi geçici olarak devraldı. Birçok kişi, bu durumun Rubio'nun performansını etkileyeceğini söylüyor. Gavito, Henry Kissinger'ın uzun süre Dışişleri Bakanı ve Ulusal Güvenlik Danışmanı görevlerini yürüttüğünü belirtirken, Rubio'nun Waltz'un görevini geçici olarak devralmasının Trump'ın ‘Ulusal Güvenlik Konseyi'nin rolünü önemli ölçüde azaltmaya çalıştığının’ bir göstergesi olduğu yorumunda bulundu. Gavito, “Ulusal Güvenlik Konseyi'nin politika koordinasyon rolünün çöktüğünü görüyoruz” diye ekledi.

u7ı8o9
Rubio, Witkoff'un Beyaz Saray'daki yemin töreni sırasında, 6 Mayıs 2025 (Reuters)

Gavito’ya göre bu durum, Trump'ın dış politika yürütme tarzından ve birçok görev verdiği Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff da dahil olmak üzere ‘ABD dış politikasını onun vizyonu doğrultusunda uygulayan’ birkaç kişiye güvenme eğiliminden kaynaklanıyor.

zxsc
Witkoff ve Trump Beyaz Saray'da tokalaşırken, 6 Mayıs 2025 (AP)

Hay ise Rubio'nun ABD Senatosu'ndaki Cumhuriyetçilerin ve Demokratların güvenine sahip olduğunu hatırlatarak Trump yönetiminde oybirliğiyle onaylanan tek aday olduğunu ve bunun ‘ileriye dönük Trump yönetimi için çok önemli olduğunu’ belirtiyor. Witkoff ya da onaylanan diğer adaylar için durumun aynı olmadığını ifade eden Hay, “Rubio, Demokratların Senato desteğine ihtiyaç duyulan dış politika konularında ilerleme için gerekli güvenilirliğe sahipken diğerleri için bu güvenilirlik söz konusu değil” yorumunda bulundu.

Lawrence ise kesin ifadelerle şunları söyledi:

Bu yüzyılın diplomasisinde bir kişinin hem dışişleri bakanlığı hem de ulusal güvenlik danışmanlığı görevlerini üstlenmesi mümkün değil. Waltz'dan boşalan koltuk başka biri tarafından doldurulabilir.

Trump'ın dosyaları yönetme konusunda kendine has bir tarzı olduğunu kabul eden Lawrence, bunun bir ulusal güvenlik danışmanı olmayan eski Başkan Harry Truman'dan Henry Kissinger ile Beyaz Saray'dan işleri yürütmek isteyen Richard Nixon'a kadar diğer başkanlar için de geçerli olduğunu belirterek, “Trump'ın durumunda, başkanın kiminle rahat ettiğiyle ilgili benzersiz bir liderlik tarzı var. Anlaşmalar yapıyor ve bunun Ortadoğu’dan Ukrayna’ya kadar dış politika dosyalarını Witkoff'a teslim etmesine de yansımasını istiyor” dedi.

Witkoff ve birikmiş görevler

Öte yandan Witkoff'a özellikle Ortadoğu temsilciliğinin verilmesiyle ilgili uyaran Gavito, bu tür müzakerelerde yer alan bir kişinin bu karmaşık bölge hakkında daha derin bir bilgi birikimine sahip olması gerektiğini söyledi. Deneyim ve anlaşma yönetiminin önemli olduğunu, ancak hassas ayrıntıları gerçekten anlayan bir ekibe sahip olmanın da aynı önemde olduğunu vurgulayan Gavito, İran ile müzakereleri örnek vererek, ABD ekibinin aksine İran müzakere ekibinin ABD ile ilişkiler konusunda onlarca yıllık deneyime sahip olduğunu belirtti. Gavito, “Müzakere masasında ABD heyetinde gerçek uzmanlar olmadan, ABD'nin en iyi anlaşmayı elde edemeyeceği bir duruma düşeceğinden korkuyorum” diye ekledi.

vfdgthy
Witkoff Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştü, 25 Nisan 2025 (AP)

Gavito’nun yaklaşımına katılan ve İran ya da Ukrayna'da başarılı müzakerelerin dışişleri ve savunma bakanlıkları ile istihbarat teşkilatlarının koordinasyonunu gerektireceğini vurgulayan Lawrence, “Witkoff başarı şansı elde etmek istiyorsa, başta Dışişleri Bakanı olmak üzere tüm kurumlarla yakın iş birliği içinde çalışmalı” yorumunda bulundu.

ABD’de 2016 yılında yapılan seçimlerde Rubio ile Trump arasındaki oldukça gergin olan ilişkiyi ve dış politika konularındaki radikal farklı görüşlerini hatırlatan Lawrence, “Rubio, Trump ile ilişkilerini onarmak için çok zaman harcadı ve dış politika yönelimini ‘Önce Amerika’ gündemine daha yakın olacak şekilde kökten değiştirdi. Siyasi olarak çok hırslı ve gelecekte başkanlığa aday olmayı planladığı aşikar. Bu yüzden Başkan’ı memnun etmek için çaba gösterecektir” dedi.

xcsdvfgthy
Witkoff, Beyaz Saray'da Rubio karşısında yemin ederken, 6 Mayıs 2025 (AP)

Öte yandan başkanlık yarışı sırasında rakipler arasında gerginlik yaşanmasının son derece normal olduğunu düşünen Hay, Barack Obama ve Hillary Clinton, George H. Bush ve Ronald Reagan arasındaki sürtüşmeleri hatırlatarak Trump'ın Rubio ile yakın çalışmasının ‘şaşırtıcı olmadığını’ söyledi. Ancak özellikle Trump Küba'ya açılmaya karar verirse, Rubio ile Latin Amerika konularında anlaşmazlık yaşayabileceğini düşünen Hay, “Tüm kariyerini Küba'dan kaçmak ve komünizmle mücadele üzerine kuran Marco Rubio böyle bir durumda ne yapacak?” diye sordu.

Geleneksel Cumhuriyetçiler ve MAGA destekçileri arasındaki farklı ideolojiler nedeniyle Trump ve Rubio arasında zaman içinde başka sorunlar yaşanabileceğini düşünen Lawrence, “Trump'ın liderlik tarzının kaosa, sürprizlere ve herkesi diken üstünde tutmaya dayanıyor” şeklinde konuştu.

Lawrence, son olarak şunları söyledi:

Marco Rubio'nun önümüzdeki üç yıl boyunca görevde kalıp kalamayacağını göreceğiz. Çünkü Başkan Trump ile çalışmak kolay değil.