Suriyeli eski bir ‘toplu mezar kazıcısı’ ABD’li senatörlere Esed rejiminin vahşetini anlattı: ‘Görevin ne kadar korkunç olacağına hazır değildim’

Suriyeli eski bir ‘toplu mezar kazıcısı’ ABD’li senatörlere Esed rejiminin vahşetini anlattı: ‘Görevin ne kadar korkunç olacağına hazır değildim’
TT

Suriyeli eski bir ‘toplu mezar kazıcısı’ ABD’li senatörlere Esed rejiminin vahşetini anlattı: ‘Görevin ne kadar korkunç olacağına hazır değildim’

Suriyeli eski bir ‘toplu mezar kazıcısı’ ABD’li senatörlere Esed rejiminin vahşetini anlattı: ‘Görevin ne kadar korkunç olacağına hazır değildim’

Suriye’de 2011-2018 yılları arasında bir toplu mezarda çalışan işçilerden olan ve ‘mezar kazıcısı’ olarak adlandırılan bir kişi, dün ABD Senatosu üyelerine tanık olduğu vahşetleri anlattı.
CNN’in haberine göre, tepeden tırnağa siyah giyinen ve kimliğini gizlemek için siyah yüz maskesi ve gözlük takan Suriyeli, tercüman aracılığıyla hazırlanmış bir ifade verdi.
2018’de Suriye’den kaçmayı başaran ‘mezar kazıcısı’, son zamanlarda kaçan diğer kişilerden öğrendiğine göre toplu mezarların hala kazıldığını ve Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed rejimiyle devam eden çatışmanın kurbanlarıyla dolu olduğunu söyledi.
Suriye’deki iç savaş, 2011 yılında Esed’e karşı barışçıl bir ayaklanma olarak başladı.
Birleşmiş Milletler’e (BM) göre, on yıldan fazla bir süredir devam eden savaşta tahminen 400 bin Suriyeli öldürüldü ve milyonlarcası Suriye içi ve dışında yerinden edildi.
Şarku'l Avsat'ın edindiği bilgiye göre, savaştan önce başkent Şam’da belediyede idari personel olarak çalıştığını söyleyen ‘mezar kazıcısı’ şu ifadeleri kullandı:
“2011’de rejimin istihbarat görevlileri ofisimi ziyaret etti ve onlar için çalışmamı emretti. Rejim bir şey istediğinde hayır diyemezsiniz. Görevin ne kadar korkunç olacağına hazır değildim. Her hafta, Sednaya Cezaevi’nde infaz edilen 30 ila 40 sivilin cesedini taşıyan üç ila dört tırın yanı sıra haftada iki kez 300 ila 600 arasında işkence, bombardıman ve katliam mağdurlarının cesetlerini taşıyan üç tır geliyordu.”
Şam yakınlarındaki askeri hapishane Sednaya, rejim muhalifleri ve sivil tutuklular da dahil olmak üzere binlerce mahkumu gözaltına almak için kullanıldı.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), Suriye iç savaşının patlak vermesinden bu yana Sednaya Cezaevi’nde yaklaşık 30 bin tutuklunun işkence, kötü muamele ve toplu infaz sonucu öldüğünü tahmin ediyor.
Suriye’den kaçtıktan sonra Avrupa’da olan ailesinin yanına giden ‘mezar kazıcısı’, Almanya’nın Koblenz şehrindeki mahkemede tanık olduğu zulümler hakkında ifade verdi. 
Çalıştığı dönem ve yakın zamanda kaçan diğer insanlardan öğrendikleri doğrultusunda bugün hala toplu mezarların kazıldığını bildiğini söyledi.
‘Mezar kazıcısı’, ABD’li senatörlere yönelik ifadesinde, “Şu anda bu kadar çok kişinin Esed rejiminin elinde insanlık dışı işkencelere maruz kaldığını bilmek kalbimi acıtıyor. Bazı durumlarda, bugün hala kazılmakta olan toplu mezarlarda tam olarak nerede olduğunu biliyorum. Bunu biliyorum, çünkü toplu mezarlarda benimle birlikte çalışan diğer kişiler son zamanlarda kaçtı ve duyduklarımızı doğruladı” dedi.
Savaş ne kadar uzar ve Esed iktidarda kalırsa, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in o kadar güçlü olacağını söyleyen ‘mezar kazıcısı’ şu ifadelerle devam etti:
“Esed’i güçlendirmek Putin’i güçlendirir, ancak Esed’i durdurmak Rus diktatöre zarar verir, geçmişten ders almalı ve bu anın tekrar yaşanmasına izin vermemeliyiz.”
Mezar kazıcısı, toplu mezar alanlarında çalışırken yaşadığı bir dehşeti ise şöyle anlattı:
“Bir gün diğer cesetlerle birlikte tırdan atılan bir adam, hala hayatta olduğunu gösteren bir hareket yaptı. Sivil işçilerden biri ağlamaya başladı ve bir şeyler yapmamız gerektiğini söyledi. Bizi denetleyen istihbarat görevlisi, buldozer sürücüsüne onu ezmesini emretti ve sürücü hiç tereddüt etmedi, aksi halde ölecek kişi o olurdu. Adamı ezdi ve öldürdü. Esed rejiminin kurbanı için gözyaşı dökmeye cesaret eden işçiye gelince, onu bir daha görmedik.”
Mezar kazıcısı, ABD’li senatörleri hareket etmeye çağırarak, “Yüzbinlerce insan öldürülüp kaybolmuş ve milyonlarcası yerinden edilmiş olsa da en kötüsü henüz yaşanmadı. Bu önlenebilir. Yalvarırım bir saniye bile beklemeyin. Harekete geçmenizi rica ediyorum” dedi



Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde olası bir ateşkesle ilgili gelişmeleri ele alması bekleniyor.

Ancak Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanların tahminlerine göre, Netanyahu'nun siyasi geleceğinin parçalanmasından korkarak Gazze'deki savaşı kalıcı olarak durdurmayı reddetmesi ışığında, Hamas'ın ısrar ettiği savaşı durdurma garantisi krizi bir ‘ikilem’ olmaya devam ediyor. Arabulucuların savaşı sona erdirecek tüm fikir ve önerilerin tartışıldığı kısmi bir ateşkese gitmekten başka çareleri olmadığına dikkat çeken uzmanlar, Trump'ın İsrail Başbakanı’yla görüşmesi sırasında bu konuyu çözmek için yapacağı baskıya güveniyor.

Hamas dün bu garantilerin önemini vurguladı.

Hamas Siyasi Büro Başkanı’nın Medya Danışmanı Tahir en-Nunu CNN'e verdiği demeçte, “Ciddiyiz ve bir anlaşmaya varmaya hazırız; savaşı sona erdirmek için gerekli şartlar açık olduğu takdirde her türlü teklifi kabul etmeye hazırız” dedi.

dsfrg
İsrail'in dün Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sırasında yükselen dumanlar (AFP)

Hamas liderlerinden Mahmud Merdavi dün yaptığı açıklamada, herhangi bir anlaşmanın ‘saldırganlığın tamamen durdurulması, işgal güçlerinin geri çekilmesi, insani protokole uyulması ve varılacak herhangi bir anlaşmanın fiilen uygulanmasını sağlayacak açık garantilere’ bağlı olması gerektiğini söyledi.

Garanti ikilemi

Geçtiğimiz ay İsrail ile İran arasındaki çatışmaların durmasının ardından yeniden gündeme gelen garanti talebi, müzakerelerin ivme kazandığı bir dönemde güçlü bir şekilde ortaya çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati pazar akşamı televizyonda yayınlanan bir röportajda şunları söyledi: “Şu anda masada olan ve üzerinde çalıştığımız şey, bir dizi esirin serbest bırakılması ve ateşkesin sürdürülmesi için gereken ivmeyi yaratacağı umuduyla insani ve tıbbi yardımın mümkün olan en kısa sürede girmesi karşılığında İsrail saldırganlığının 60 günlük bir ateşkesle durdurulmasıdır.”

Abdulati, “İsrail ve İran arasında ateşkes sağlandıktan sonra Gazze Şeridi'ne odaklanmak isteyen bir Amerikan vizyonu var. Gelecekteki herhangi bir anlaşmanın ateşkesin sürdürülebilirliğini sağlamak ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırganlığının yeniden başlamasını önlemek için yeterli miktarda garanti içermesi gerektiğine dair bir Amerikan anlayışı var” ifadelerini kullandı.

xscdfgt
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinliler (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, son ateşkes çabaları hakkında bilgi sahibi olan Filistinli ve Mısırlı kaynaklar, arabulucu rolü oynayan Katar ve Mısır'ın savaşın her iki tarafıyla temaslarını yoğunlaştırdığını, ancak yeni bir görüşme turu için henüz bir tarih belirlenmediğini belirtti.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile dün bir telefon görüşmesi yapan Mısır Dışişleri Bakanı, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeleri ve iki ülkenin ‘ateşkesi yeniden başlatmak, Filistin halkını bu zulümden kurtarmak, esir ve mahkûmları serbest bırakmak ve Gazze Şeridi'ne acil ve engelsiz insani yardım akışını sağlamak’ için ABD ile ortak çabalarını ele aldı.

Hamas, savaşı sona erdirecek bir anlaşmanın parçası olması halinde kalan tüm esirleri serbest bırakmaya hazır olduğunu ifade ederken, İsrail esirlerin serbest bırakılması gerektiğini ve savaşın sona ermesinin Hamas'ın silahsızlanmasına ve Gazze Şeridi'ni yönetmekten uzaklaşmasına bağlı olduğunu savunuyor.

‘Dikenli konular’

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Müdür Yardımcısı Tümgeneral Muhammed İbrahim ed-Duveyri, Hamas'ın talep ettiği garanti krizinin çözümünün kolay olmadığını düşünüyor. Ed-Duveyri, “İsrail'in reddetme ısrarı var. Zira savaşın sona ermesi şu anda Netanyahu hükümetinin yıkılması anlamına geliyor (...) Bu, Filistin hareketinin silahsızlandırılması ve liderlerinin sürgüne gönderilmesi konusundaki ısrarına ek olarak gerçekleşiyor” şeklinde konuştu.

Ed-Duveyri, arabulucuların, fikirlerin ortaya atılacağı, garantiler hakkında tartışmaların yapılacağı ve şartlarının anlaşmada açıkça belirtileceği geçici bir ateşkese gitmekten başka çaresi olmadığına inanıyor. Ed-Duveyri, “Garantiye ihtiyaç duyan tek şey savaşın durması değil; İsrail'in nihai çekilmesi de bir kriz ve Hamas'ın silahları gibi çetrefilli bir konu. Bu ve benzeri konular nihai statü müzakerelerine ertelenmeli” dedi.

fgthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'a düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden Filistinlilerin cenaze töreninde gözyaşı döken bir çocuk (Reuters)

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, mevcut krizin garantiler ve Washington'un gelecekte savaşı durdurma garantisi konusundaki tutumuna karar vermemiş olmasıyla ilgili olduğuna inanıyor. Er-Rakab, Gazze Şeridi'ndeki zor koşullar ışığında Hamas'ın kabul edeceği geçici bir ateşkesin sonuçlanmasının ardından garantiler krizinin arabulucular tarafından yapılacak sonraki görüşmelerin bir parçası olmasını bekliyor.

Hamas'ın garantiler konusundaki ısrarı, Trump'ın dün yaptığı açıklamada pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile yapacağı görüşmede Gazze ve İran'daki durumu ele alacağını duyurmasıyla birlikte geldi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Trump, “Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanmasını ve esirlerin geri dönmesini umuyoruz ve bunun önümüzdeki hafta içinde gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.

dfgth
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Netanyahu dün yaptığı açıklamada, geçen ay İran ile 12 gün süren savaşta elde ettiğini söylediği ‘büyük zaferin’ ardından Trump ile görüşmek üzere önümüzdeki hafta ABD'ye gideceğini söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in Gazze savaşının sona erdirilmesi konusunu görüşmek üzere Beyaz Saray yetkilileriyle bir araya gelmek üzere bu hafta Washington'da olacağını belirtti.

Bilgi sahibi Mısırlı kaynaklar dün yerel medyaya, ‘İsrail ve Hamas'ın sadece geçici bir ateşkes değil, kapsamlı bir takas anlaşması yapmaları için son saatlerde Mısır'ın artan baskısı’ hakkında konuştu.

Kaynaklar, çeşitli taraflardan heyetlerin önümüzdeki 72 saat içinde Kahire'ye gelmesinin beklendiğini, her iki tarafı temsil eden şahsiyetlerin ise anlaşmazlık noktalarını çözmek üzere halihazırda Kahire'de bulunduğunu söyledi.

sdfrgty
İsrail'in Gazze şehri sahiline düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden akrabasının cenazesi başında gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Kaynaklara göre Netanyahu, ‘kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimali olan müzakereleri engellerken, Amerikalı arabulucu tam bir ateşkesi içeren anlaşmayı onaylaması karşılığında Netanyahu'nun siyasi kariyerini hapishanede sonlandırmayacak şekilde İsrail içinde tam bir beraat üzerinde çalışmayı teklif ediyor.’

Trump ile Netanyahu arasında Gazze konusunda yeni bir geçici anlaşmaya varılması için daha fazla görüşme yapılmasını bekleyen ed-Duveyri, ‘Washington'un bu krizi sona erdirmek için oynayacağı büyük bir rol olduğunu, önyargılı olmaması ve krizi mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek için Mısır ve Katar ile birlikte çalışması gerektiğini’ belirtti.

Netanyahu'nun Washington ziyaretinin Gazze Şeridi için yeni bir anlaşmaya varılmasında ‘belirleyici’ olacağına inanan er-Rakab, Trump'ın Netanyahu’ya baskı yaparak Washington'dan ateşkes ilan edebileceğini ve bunun gerçekleşmesi halinde Hamas'ın ateşkesi kabul edeceğini ve ABD’nin anlaşmanın uygulanması sırasında garantilerin görüşüleceği sözünü vereceğini düşünüyor.