İran, Suudi Arabistan ile ilişkilerini geliştirmek için Hac ibadetini kullanıyorhttps://turkish.aawsat.com/home/article/3704961/i%CC%87ran-suudi-arabistan-ile-ili%C5%9Fkilerini-geli%C5%9Ftirmek-i%C3%A7in-hac-ibadetini
İran, Suudi Arabistan ile ilişkilerini geliştirmek için Hac ibadetini kullanıyor
İranlı hacı adayları, Cidde'deki Kral Abdulaziz Havalimanı'nda karşılandı. (Hac ve Umre Bakanlığı)
Saad Yaala
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Suudi yetkililerin Müslümanlar arasında birliği teşvik edici koşullarda Hac sezonunu düzenlemedeki başarısına övgüde bulundu. Aynı zamanda Tahran'ın Riyad ile ilişkileri yumuşatma ve iki büyük bölge devleti arasındaki diyaloğun sonuçlarını almak için yapıldığına inanılan bir jestle, İranlı ilk hacı kafilesi Suudi Arabistan'a geldi.
Abdullahiyan, Twitter hesabından Farsça yayınladığı açıklamasında İranlı hacıların, Suudi kurumlarının sağladığı huzur, başarı ve hoşgörü ile bu yıl Beytullah’a ulaşmaya ve Mescid-i Nebevi’yi ziyaret etmeye hazırlandıklarını söyledi. İranlı hacıların işlerinin kolaylaştırılması kapsamında Hac mevsiminde Suudi Arabistan'a konsolosluk heyetinin gönderileceğini belirten Abdullahiyan, heyetin Dışişleri Bakanlığı’nı temsil ettiğini bildirdi. Aynı zamanda bu yılki Hac ibadetinin Suudi yetkililerin de desteğiyle ‘huzur ve ihtişam’ içerisinde gerçekleştirilmesine yönelik umudunu dile getirdi.
Hac ve Umre Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Hac ve Umre Bakanlığı, Prens Muhammed bin Abdulaziz Uluslararası Havalimanı'na gelen İranlı ilk hacıları sıcak ve hoş bir atmosferde karşıladı” ifadelerine başvuruldu.
Her yıl olduğu gibi Hac mevsiminde Suudi Arabistan’ı eleştiren İran’ın bu yıl ise övgüde bulunduğu gözlemleniyor. Diğer yandan Suudi Arabistan'dan hediye almaktan kaçınmak gibi garip tavsiyelerde bulunan İran Dini Lideri Ali Hamaney, “Şayet oradan hatıralık hediyeler almak istiyorsanız zararı yok, bu iyi bir şey. Ancak İran harici bir yerden alışveriş yapılması, neye mâl olursa olsun diğerlerine destek verir” açıklamasında bulundu.
İran'dan Suudi Arabistan'a 158 uçuş
İran ve Körfez ülkeleri arasındaki ilişkileri geliştirmeye yönelik atılan kapsamlı adımlar olduğuna dikkat çeken bahseden İran Dışişleri Bakanlığı Körfez Bölgesi Genel Müdürü Ali Rıza İnayati, önemli bölgesel tartışmalarda iş birliği, siyasi çözümlerin benimsenmesi ve diyalog ihtiyacını vurguladı.
İranlılardan oluşan ilk hacı kafilesi pazar sabahı Kirman Havaalanı ve Tahran’daki Uluslararası İmam Humeyni Havalimanı’ndan Medine’ye doğru yola çıktı. İran Havayolları Sözcüsü Mirakber Rızavi, 12 Haziran - 4 Temmuz tarihleri arasında günde beş uçuş gerçekleştirilmesinin planlandığını duyurdu.
Bu kapsamda Qeshm Air, İran Airtour ve Meraj Airlines havayolları şirketleri tarafından 18 havalimanından, dönüşler de dahil olmak üzere 158 uçuşunun gerçekleştirilmesi öngörülüyor.
IRNA’nın haberinde, İran’ın Körfez ülkeleri ile arasındaki ilişkilerin seviyesinin 13’üncü hükümet döneminde iyileştiği bilgisine yer verildi.
Koronavirüs salgınının neden olduğu aranın ardından, bu yılki Hac ziyaretinin daha kolay geçeceği öngörüsünde bulunan İnayati, İran ile Suudi Arabistan arasındaki görüşmelerin Hac sürecine de olumlu yansımasını umduğunu dile getirdi. “İran ile Suudi Arabistan arasındaki iş birliği uluslararası tavsiyeler ve forumlar düzeyinde eskisinden daha iyi hale geldi” dedi.
Bağdat'ta Irak hükümeti sponsorluğunda geçtiğimiz yıl nisan ayından bu yana doğrudan görüşmelerde bulunan Tahran ve Riyad, küçük çaplı da olsa bazı ilerlemeler kaydetti. Ancak iki ülke arasındaki büyükelçiliklerin yeniden açılması konusunda henüz bir karara varılmadı.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada Tahran ile müzakerelerde bir miktar ilerleme kaydedildiğini ancak yeterli olmadığını söylemişti. İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan da yaklaşık iki ay önce yaptığı açıklamada Tahran ile Suudi Arabistan arasındaki iş birliğinin bölge ve İslam dünyası sorunlarının çözümüne yardımcı olduğunu vurgulamıştı.
Tahran ocak ayı ortalarında, İslam İşbirliği Teşkilatı'nda İran'ı temsil edecek üç diplomatın Cidde’ye gönderildiğini duyurmuştu.
Suudi Arabistan hacılara kapılarını açıyor
Suudi Arabistan Hac ve Umre Bakanlığı, sağlık tavsiyelerinin dikkate alınmasıyla birlikte ülkelere verilen kotalar doğrultusunda (yurtiçinden yüzde 15, yurt dışından yüzde 85 olacak şekilde) bu yılki Hac mevsiminde bir milyon hacının ağırlanacağını bildirmişti.
Koronavirüs salgını dolayısıyla Hac ibadetlerinin iki yıl boyunca yurt içiyle kısıtlandırılmasının ardından bu yıl İran dahil olmak üzere çeşitli ülkelerden hacılar ağırlanıyor. 2019’da yaklaşık 2,5 milyon hacı ağırlanmış, 2020’de bu sayı ülke dahilinden yalnızca bin kişi ile sınırlandırılmış, 2021’de ise aşıları tam olan 60 bin kişi kura yoluyla seçilmişti.
Bakanlık s“Bu yılki hacı adaylarının 65 yaş altı olması, Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanan Kovid-19 aşılarını tamamlaması gerekiyor” açıklamasında bulunmuştu.
IMF, Suudi Arabistan'ın mali politikalarını ve çeşitlendirme stratejilerinin başarısını övdühttps://turkish.aawsat.com/ekonomi%CC%87/5171845-imf-suudi-arabistan%C4%B1n-mali-politikalar%C4%B1n%C4%B1-ve-%C3%A7e%C5%9Fitlendirme-stratejilerinin
IMF, Suudi Arabistan'ın mali politikalarını ve çeşitlendirme stratejilerinin başarısını övdü
Uluslararası Para Fonu (IMF), Suudi ekonomisinin güçlü performansını, dış şoklara karşı dayanıklılığını, Krallığın mali politikalarını ve ekonomik çeşitlendirme stratejilerinin başarısını övdü. IMF, küresel belirsizliğin artmasına ve emtia fiyatlarının düşmesine rağmen, Suudi Arabistan için gelecekteki beklentilerin halen güçlü olduğunu belirtti. Ayrıca, petrol fiyatlarındaki gelişmelerden bağımsız olarak, petrol dışı sektördeki büyümeyi sürdürmek ve kapsamlı bir ekonomik çeşitlendirme sağlamak için yapısal reformların sürdürülmesinin önemini vurguladı.
Bu uluslararası değerlendirme, Suudi Arabistan'ın ekonomik politikalarının Vizyon 2030 hedeflerini uygulamaya devam etme ve mali istikrar ile yapısal dönüşüm arasında denge sağlama konusunda başarılı olduğunu yansıtıyor. Kuşkusuz bu da, dış şoklarla başa çıkma ve uzun vadeli kalkınma hedeflerine ulaşma kabiliyetini güçlendiriyor.
IMF’nin bugün Suudi Arabistan ile 4. madde istişarelerini tamamlamasının ardından yayınlanan açıklamaya göre, Suudi ekonomisi, petrol dışı faaliyetlerin büyümesi, enflasyonun kontrol altına alınması ve işsizlik oranlarının 2024 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 7'ye düşerek rekor seviyelere ulaşmasıyla destekleniyor.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva ve Suudi Arabistan Maliye Bakanı Muhammed el-Cedan, IMF'nin Uluslararası Para ve Finans Komitesi toplantısı sırasında (AFP)
IMF'den Amine Mati başkanlığındaki bir heyet, 12-26 Mayıs tarihleri arasında Suudi Arabistan'ı ziyaret ederek 2025 yılına ilişkin 4. madde istişarelerini gerçekleştirdi ve 26 Haziran'da nihai açıklamasını yayınladıktan sonra raporunu nihai kararın alınması için İcra Kurulu'na sundu.
IMF Misyon Şefi Amin Mati, Suudi Ekonomi ve Planlama Bakanı Faysal Al-İbrahim ile görüşmesi sırasında
4. madde raporu, IMF’nin Suudi Arabistan'daki ekonomik büyüme tahminlerini 2025 yılı için nisan ayındaki önceki tahmini olan yüzde 3'ten yüzde 3,6'ya ve 2026 için yüzde 3,7'den yüzde 3,9'a yükseltmesinden birkaç gün sonra yayınlandı.
Harcamaları azaltmaya gerek yok
Mati, yürütme kurulunun raporunda öne çıkan noktaları ele aldığı basın toplantısında, Suudi Arabistan'ın bu yıl harcamalarını yeterince azalttığını ve ham petrol fiyatlarının düşmesi durumunda bile daha fazla mali düzenleme yapmaya gerek olmayabileceğini söyledi.
Şarku’l Avsat’ın IMF’nin döngüsel eğilimlere ters bir mali politika izlenmesi tavsiyesi hakkındaki sorusuna yanıt olarak, fonun ‘bu yıl için harcamaları azaltmak veya mali düzenlemeler yapmak için daha fazla önlem alınması gerektiğini düşünmediğini’ bildirdi.
Suudi Arabistan, 2024 yılının sonlarında, ekonomi çeşitlendirme planlarında ilerlemeyi hızlandırmak amacıyla önceki hedefleri aşarak 2025 yılı harcamalarını 1,285 trilyon riyal (342 milyar dolar) seviyesine indireceğini açıklamıştı.
IMF, bütçe açığının bu yıl yüzde 4'e çıkmasını bekliyor. Mati, Suudi Arabistan'ın yeterli düzeyde dış rezervlere sahip olması nedeniyle bu seviyenin ‘tamamen uygun’ olduğunu belirtti. Suudi hükümeti ise bu yıl için yüzde 2,3'lük daha düşük bir açık bekliyor.
Petrol dışı büyüme ve maliye politikası önerileri
IMF, raporunda, petrol dışı reel gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) 2024 yılında yüzde 4,5 oranında büyüdüğünü ve bu büyümenin perakende, konaklama ve inşaat gibi dinamik sektörler tarafından desteklendiğini vurguladı. Bu durum, Suudi Arabistan'ın Vizyon 2030 hedefleri doğrultusunda uyguladığı ekonomik çeşitlendirme stratejilerinin başarısını teyit ediyor.
Buna karşılık, OPEC+ anlaşması kapsamında alınan üretim azaltma kararı, petrolün dahil olduğu GSYİH’nin yüzde 4,4 oranında düşmesine ve toplam büyümenin yüzde 2'ye gerilemesine neden oldu. Buna rağmen, konut kiralarındaki artışın yavaşlamasıyla enflasyon kontrol altında tutuldu ve Suudi vatandaşlarının işsizlik oranı rekor seviyeye geriledi.
IMF, ticaret dengesinin GSYİH'nin yüzde 2,9'u oranında bir fazladan yüzde 0,5'lik hafif bir açığa dönüştüğünü ve bunun dış borçlanma ve yurtdışındaki döviz varlıklarının birikiminin sınırlandırılması yoluyla finanse edildiğini belirtti. Bununla birlikte, Suudi Arabistan Merkez Bankası (SAMA) rezerv güvenlik marjları güçlü olmaya devam ediyor. SAMA'nın net yabancı varlıkları 415 milyar dolar seviyesinde sabit kalarak, IMF'nin rezerv yeterliliği ölçütünün yüzde 187'sini karşılıyor.
Gelecek beklentileri
IMF, yerel talebin güçlü kalacağını ve petrol dışı büyümenin orta vadede yüzde 3,5'in üzerine çıkacağını öngörüyor. Bu, Vizyon 2030 projelerinin devam etmesi ve büyük uluslararası etkinliklerin düzenlenmesi sayesinde olacak.
Ayrıca, OPEC+ anlaşması kapsamında üretim kesintilerinin kademeli olarak kaldırılmasıyla desteklenen reel GSYİH’nin 2026 yılına kadar yüzde 3,9'a çıkacağı tahmin ediliyor.
Enflasyonun kontrol altında kalması beklenirken, yatırımla ilgili ithalatın artması ve göçmen işçilerin havale akışlarının azalması nedeniyle orta vadede cari işlemler açığının devam etmesi öngörülüyor. Ayrıca, cari işlemler açığının mevduatlardan çekilme, yurtdışındaki döviz varlıklarının birikiminin sınırlandırılması ve dış borçlanmanın artırılması yoluyla finanse edilmesi beklenirken, rezerv güvenlik marjlarının uygun seviyede kalacağı öngörülüyor.
Dış pazarlara açılma alanı
Raporda, borç/GSYİH oranının 2025 yılında GSYİH'nin yüzde 29,8'ine ulaşacağı ve 2026 yılında yüzde 32,6'ya yükseleceği tahmin ediliyor. Raporda, Suudi Arabistan'ın dış pazarlara erişim için halen bir alan olduğu ve zamanla yabancı para cinsinden borç payının hafifçe artacağı görüşü yer alıyor.
Suudi Arabistan'ın kamu borcu 2024 yılında GSYİH’nin yüzde 26,2'sine geriledi ve G20 ülkeleri arasında en iyi oranlardan birini elde etti.
IMF, ülkenin toplam kamu borcunun zamanla ılımlı bir şekilde artacağını, ancak ‘mali durumun düzeltilmesi ve borç ihraç stratejileriyle desteklenerek normal oranlarda kalacağını’ öngördü.
Öte yandan IMF, ticari gerilimler nedeniyle petrol talebinin zayıflaması, hükümet harcamalarının azalması ve bölgesel güvenlik riskleri gibi kısa vadede olası olumsuz gelişmelerin risklerine dikkat çekti. Buna karşılık, petrol üretiminin artması veya Vizyon 2030 kapsamında ek yatırımların gerçekleştirilmesinin büyümeyi destekleyebileceğini belirtti.
Büyümeyi destekleyen maliye politikası
Suudi yetkililerin kamu maliye kurumlarını güçlendirme konusunda kaydettiği ilerlemeyi öven IMF yetkilileri, orta vadeli kamu maliye çerçevesini güçlendirme çabalarının sürdürülmesini teşvik ettiler. Hükümetin beş yıllık orta vadeli mali planlamaya geçişini ve 2030 yılına kadar tüm kurumlar için harcama tavanlarını belirlemede izlenen proaktif yaklaşımı övdüler. Büyümeyi desteklemek için kısa vadede konjonktürel eğilimlerin tersine bir maliye politikası izlenmesini tavsiye ettiler.
İstikrarı güçlendiren mali reformlar
Bankacılık sektörüyle ilgili olarak, yetkililer, sektörün halen iyi sermaye ve kârlılık seviyelerine sahip olduğunu ve yeterli likidite koşullarına ulaştığını vurguladılar. Yönetim ve denetim reformlarının uygulanmasında kaydedilen ilerlemeyi memnuniyetle karşıladılar ve bankacılık sisteminin hızla benimsenmesini ve kapsamlı bir kriz yönetimi çerçevesinin oluşturulmasını teşvik ettiler. Ayrıca, SAMA'nın olası riskleri izleme konusundaki uyanıklığını ve döngüsel dalgalanmalara karşı ters sermaye güvenlik marjı belirleme gibi makro ihtiyati güvenlik araçlarını proaktif olarak kullanmasını övdüler.
Suudi Arabistan'daki bir pazar (SPA)
2024 yılının sonunda, Suudi bankacılık sektörü, batık kredilerin yüzde 1,2'ye düşmesiyle yüksek bir dayanıklılık sergiledi.
IMF yetkilileri ayrıca, finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesine yardımcı olmak için önemli olan yerel finansal piyasanın derinleştirilmesinde kaydedilen ilerlemeyi memnuniyetle karşıladılar.
IMF, kamu maliyesinin şeffaflığında kaydedilen önemli ilerlemeyi vurguladı. Ayrıca, olası yükümlülükler de dahil olmak üzere risk analizinde gösterilen çabaları övdü. Yetkililer, son zamanlarda ihraç edilen devlet tahvillerinin getiri farklarının daralmasının, yatırımcıların kamu maliye politikalarının sürdürülebilirliğine olan güveninin arttığını yansıttığını belirtti.
Dünya Kupası maçlarına ev sahipliği yapmak
IMF’nin raporuna göre, Suudi Arabistan'ın 2034 Dünya Kupası'na ev sahipliği yapma hazırlıkları, Vizyon 2030 ile uyumlu olarak altyapıya yaklaşık 26 milyar dolarlık harcama yapılmasını içeriyor ve bunun Suudi Arabistan'ın GSYİH’sine 9 milyar ila 14 milyar dolar arasında katkı sağlaması bekleniyor.
Riyad'da geniş katılımın olduğu etkinliklerden biri (Şarku’l Avsat)
Raporda, güncellenen yatırım yasası vurgulanarak, bu yasanın yerli ve yabancı yatırımcılar arasında haklar ve yükümlülükler açısından eşit muameleyi garanti ettiği belirtildi.
Gelecek için yapısal reform ivmesi
Yetkililer, 2016 yılından bu yana Suudi Arabistan tarafından gerçekleştirilen ‘etkileyici’ yapısal reformları övdü ve petrol fiyatlarındaki dalgalanmalardan bağımsız olarak bu ivmenin korunmasının önemini vurguladı. Özellikle, düzenleyici ortam ve iş ortamındaki iyileşmeyi, kadınların işgücü piyasasına katılımını ve insan sermayesinin geliştirilmesini memnuniyetle karşıladılar. Ayrıca ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesini ilerletmek için özel sektör yatırımlarını çekmeye yönelik çabaların sürdürülmesi çağrısında bulundular.
IMF, açıklamasını, Suudi Arabistan'ın bölgedeki liderlik rolünü, istikrarın sağlanmasındaki rolünü ve G20 gibi çok taraflı uluslararası forumlara aktif katılımını takdir ederek tamamladı ve küresel zorlukların ele alınmasına yönelik sürekli katkılarının önemini vurguladı.
