İran: Irak doğalgaz borcu için 1,6 milyar dolarlık ödeme yaptı

Bağdat, doğalgaz ihtiyacının üçte birini sağlamak için İran'a bağımlı (Arşiv)
Bağdat, doğalgaz ihtiyacının üçte birini sağlamak için İran'a bağımlı (Arşiv)
TT

İran: Irak doğalgaz borcu için 1,6 milyar dolarlık ödeme yaptı

Bağdat, doğalgaz ihtiyacının üçte birini sağlamak için İran'a bağımlı (Arşiv)
Bağdat, doğalgaz ihtiyacının üçte birini sağlamak için İran'a bağımlı (Arşiv)

Tahran bugün, 2020'den beri talep ettiği borçların bir kısmı için Bağdat'tan 1,6 milyar dolar aldığını duyurdu.
SANA haber ajansına göre, İran Petrol Bakanı Cevad Uci, “Aylarca süren müzakerelerin ardından Irak'tan gaz ihracatı için 1,6 milyar dolarlık (1,5 milyar euro) ödeme alındı” ifadelerini kullandı.
2020 yılına dayanan ve ABD'nin İran'a yönelik yaptırımları nedeniyle borcun ödenmesi bir süre gecikmişti. Geçtiğimiz Eylül ayında ajans, Irak'ın borçlarının 5 milyar dolar (yaklaşık 4,2 milyar euro) olduğunu açıkladı.
İran, Irak'ı vergilerini ödemeye zorlamak için defalarca gazı kesti. İran Petrol Bakan Yardımcısı Mecid Çegini bir ay önce, Bağdat ile Irak'ın İran'a olan 1,6 milyar dolarlık borcunun geçtiğimiz Mayıs ayı sonundan önce geri ödenmesini özel olarak şart koşan bir anlaşmanın imzalandığını bildirdi.
On yıllarca süren savaş, yaptırımlar ve yetersiz yatırım nedeniyle Bağdat, doğalgaz konusunda ihtiyacının üçte birini karşıladığı İran'a bağımlı. 2022 bütçesini henüz onaylamayan Irak geçtiğimiz hafta İran’ın talep ettiği borçlar için yasa kabul etmişti.



Elektronik savaş riski, havacılık sektörünü endişelendiriyor

Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
TT

Elektronik savaş riski, havacılık sektörünü endişelendiriyor

Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)

Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ), elektronik savaş riskinin havacılık sektörünü endişelendirdiğini yazıyor. 

Haberde, "GPS sahteciliğinin" dünya çapında her gün yapılan yüzlerce uçuşta, pilotlar ve yolcular için yeni riskler oluşturduğuna işaret ediliyor. 

Pilotlar ve havacılık sektörü yetkilileri, Rusya-Ukrayna cephe hattı ve Ortadoğu'daki aktif çatışma bölgelerinden yayılan sahte GPS sinyallerinin, kokpitlerdeki navigasyon ve güvenlik sistemlerinde bazen birkaç dakika bazen de tüm uçuş boyunca arızaya yol açtığını belirtiyor. 

Bu sinyaller, pilotların kokpitte kullandığı saatlerin sıfırlanmasına, navigasyon cihazlarının yanlış alarm vermesine ve uçuş yönlendirmelerinde hata yapılmasına neden olabiliyor.

Pilotlar ve havacılık uzmanları, saldırıların yaklaşık bir yıl önce başladığını belirtiyor. Zürih Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nin SkAI Data Services'la ortak analizine göre, sahte GPS sinyalleri nedeniyle olumsuz etkilenen günlük uçuş sayısı şubatta birkaç düzineyken, ağustosta 1100'ün üstüne çıktı.

Teksas Austin Üniversitesi'nden Todd Humphreys de sahte GPS sinyallerinin sayısının son 6 ayda arttığını söylüyor. Akademisyen, özellikle bu saldırıların Rusya, Ukrayna ve İsrail'deki elektronik savaş vericilerinden geldiğine işaret ediyor. 

Federal Havacılık İdaresi (FAA), ABD'de herhangi bir sahte GPS olayı yaşanmadığını bildiriyor. Fakat uzmanlar, Ekim 2022'de Dallas Fort Worth Uluslararası Havalimanı'ndaki hava trafiğinin aksamasında sahte GPS verilerinin rol oynamış olabileceğini düşünüyor. 

Kimliğinin açıklanmamasını isteyen bir FAA yetkilisi, bazı uçakların rotadan çıktığını ve pilotların iki gün boyunca piste iniş için elektronik navigasyon cihazlarını kullanamadığını belirtiyor. FAA ise kasıtlı müdahale olduğuna dair bir kanıt bulunmadığını, olayın nedenini anlamak için incelemelerin sürdüğünü açıklamıştı. 

Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) Genel Müdürü Florian Guillermet, sahte GPS sinyallerinin Avrupa'daki bazı havacılık faaliyetlerini aksattığını fakat şimdiye dek ciddi bir tehlike yaşanmadığını söylüyor. Guillermet, risk yaratan durumların her geçen gün arttığına da dikkat çekiyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Inside GNSS