Lübnan muhalefeti Mikati hükümeti içinde yer almaya karşı

Hükümeti kurmakla görevlendirilen Mikati, ‘tek tip’ bir kabine istemediğini vurguladı.

Necib Mikati. (EPA)
Necib Mikati. (EPA)
TT

Lübnan muhalefeti Mikati hükümeti içinde yer almaya karşı

Necib Mikati. (EPA)
Necib Mikati. (EPA)

Lübnan’da başbakan adayı Necib Mikati’nin hükümeti kurma konusundaki iyimserliği görevin kolay olacağı anlamına gelmiyor. Hükümetinin ‘tek tip’ olmamasına özen göstereceğini belirten Mikati, önümüzdeki hafta sonuna kadar kabinede yer alacak isimleri Cumhurbaşkanı Mişel Avn’a sunmayı planladığını bildirdi.  
Başbakan adayının belirlenmesindeki parlamento istişarelerine ve Mikati’ye bu rolün verilme sürecine bakıldığında, muhtemel hükümetin Mikati’nin iddia ettiğinin aksine ‘tek renkten’ oluşması daha olası görünüyor. Zira muhalefetteki birçok taraf, yeni hükümette yer almayacaklarını ilan etti. Mevcut geçici hükümetin başında olan Necib Mikati, hükümeti kurmakla görevlendirilmesinden saatler sonra yaptığı açıklamada ülkedeki şartlar nedeniyle ‘tek tip’ bir kabinenin uygun olmayacağını belirtmişti. Bu anlayışla hareket ederek oluşturacağı kabinesini önümüzdeki hafta sonu Cumhurbaşkanı Mişel Avn’a sunacağını ifade etmişti. Bu hafta içinde parlamentoda bağlayıcı olmayan istişarelerin yapılması planlanıyor. Meclis’teki gruplar henüz resmi olarak görüş bildirmemiş olsa da genel kanaat Mikati’nin hükümeti kurmakta başarısız olacağı ve geçici ‘gündelik işleri yürütme’ hükümetinin başbakanı olarak kalacağı yönünde. Nitekim İlerici Sosyalist Partisi ve Lübnan Kuvvetleri Partisi muhtemel hükümette yer almama kararı aldıkları yönünde açıklamalar yaptı. Meclisteki Değişim Güçleri milletvekilleri ve Ketaib Partisi ise Mikati’nin adaylık sürecinde keskin itirazlarıyla kurulacak yeni hükümette yer almayacaklarını göstermişti. Bu güçler eski Büyükelçi Nevvaf Selam’ın hükümeti kurmakla görevlendirilmesini talep ediyordu.
Diğer yandan Özgür Yurtsever Hareketi’nin (ÖYH) hükümetin içinde yer alacağı tahmininde bulunuluyor. ÖYH, daha önce olduğu gibi Mikati’yi destekleyerek cumhurbaşkanlığı seçimlerinde galibiyeti garanti etmek istiyor. ÖYH milletvekillerinden Simon Ebi Remya, siyasi ağırlıklı bir hükümetin oluşturulması gerektiğini savundu. Remya yaptığı basın açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Biz siyasi güçlerin ağırlıklı olarak içinde yer bulacağı bir hükümetin kurulmasını savunuyoruz. Çünkü siyasi bir krizin içindeyiz. Uzmanlara olan saygımla birlikte bu sürecin teknokrat bir hükümetin aşabileceği bir süreç olmadığını düşünüyoruz. Hükümetin kurulmasında geniş çaplı bir uzlaşı sağlanmalı ve ülkede siyasal istikrarın oluşması için bir fikir birliği bulunmalı.”
Demokratik Buluşma Bloğu lideri Milletvekili Hadi ebu’l Hasan da bloğunun hükümette doğrudan yer almayacağını ancak Dürzi toplumunun anayasa uyarınca hükümette temsil edilmesinin zorunlu olduğunu söylemişti. Lübnan Kuvvetleri ise bir kez daha hükümette yer almayacağını deklare etti. Lübnan Kuvvetleri’nden kaynaklar, partinin asla hükümet içinde yer almayacağını belirterek iki ay sonra gerçekleştirilecek cumhurbaşkanı seçiminin ardından yeni bir başbakan adayının hükümeti kurmakla görevlendirilmesini beklediklerini söylediler. Aynı kaynaklar, ‘geçiş sürecinde’ çelişkili bir siyaset izlemeyerek cumhurbaşkanlığı seçimlerine hazırlanacaklarını, ardından da hükümet kurulması aşamasında yer alabileceklerini aktardılar. Onlarca yıldır ülkede görev alan hükümetlerin başarısızlığının kanıtlandığını öne süren kaynaklar, ‘kurtuluş aşamasında’ rol almak istediklerini beyan ettiler.  
Diğer yandan Şii İkili’nin (Hizbullah-Emel) yeni hükümetin içinde yer almalarına kesin gözüyle bakılıyor. Şii İkili içindeki kaynaklar Şarku’l Avsat’a şu değerlendirmede bulundular:
“Hükümetin bir an önce kurulması acil bir meseledir. Cumhurbaşkanlığı seçiminden önce hükümetin kurulacağını düşünüyoruz. Hükümetin yapısı nasıl olursa olsun ülke daha az zarar görsün diye Hizbullah ve Emel hareketleri hükümetin içinde yer alacaktır. Bu süreçte hükümetin kurulmasının engellenmesi ülkenin çıkarına değildir.”  
Hizbullah’ın Meclis grup Başkanı Muhammed Raad dün yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Hükümeti kurma görevi iletildi. Şimdi de vakit kaybetmeksizin hükümetin kurulması gerekiyor. Ülkede çözülmesi gereken öncelikli sorunlar var. Bu sorunları çözebilecek bir hükümet oluşturulmalı.”



Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde olası bir ateşkesle ilgili gelişmeleri ele alması bekleniyor.

Ancak Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanların tahminlerine göre, Netanyahu'nun siyasi geleceğinin parçalanmasından korkarak Gazze'deki savaşı kalıcı olarak durdurmayı reddetmesi ışığında, Hamas'ın ısrar ettiği savaşı durdurma garantisi krizi bir ‘ikilem’ olmaya devam ediyor. Arabulucuların savaşı sona erdirecek tüm fikir ve önerilerin tartışıldığı kısmi bir ateşkese gitmekten başka çareleri olmadığına dikkat çeken uzmanlar, Trump'ın İsrail Başbakanı’yla görüşmesi sırasında bu konuyu çözmek için yapacağı baskıya güveniyor.

Hamas dün bu garantilerin önemini vurguladı.

Hamas Siyasi Büro Başkanı’nın Medya Danışmanı Tahir en-Nunu CNN'e verdiği demeçte, “Ciddiyiz ve bir anlaşmaya varmaya hazırız; savaşı sona erdirmek için gerekli şartlar açık olduğu takdirde her türlü teklifi kabul etmeye hazırız” dedi.

dsfrg
İsrail'in dün Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sırasında yükselen dumanlar (AFP)

Hamas liderlerinden Mahmud Merdavi dün yaptığı açıklamada, herhangi bir anlaşmanın ‘saldırganlığın tamamen durdurulması, işgal güçlerinin geri çekilmesi, insani protokole uyulması ve varılacak herhangi bir anlaşmanın fiilen uygulanmasını sağlayacak açık garantilere’ bağlı olması gerektiğini söyledi.

Garanti ikilemi

Geçtiğimiz ay İsrail ile İran arasındaki çatışmaların durmasının ardından yeniden gündeme gelen garanti talebi, müzakerelerin ivme kazandığı bir dönemde güçlü bir şekilde ortaya çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati pazar akşamı televizyonda yayınlanan bir röportajda şunları söyledi: “Şu anda masada olan ve üzerinde çalıştığımız şey, bir dizi esirin serbest bırakılması ve ateşkesin sürdürülmesi için gereken ivmeyi yaratacağı umuduyla insani ve tıbbi yardımın mümkün olan en kısa sürede girmesi karşılığında İsrail saldırganlığının 60 günlük bir ateşkesle durdurulmasıdır.”

Abdulati, “İsrail ve İran arasında ateşkes sağlandıktan sonra Gazze Şeridi'ne odaklanmak isteyen bir Amerikan vizyonu var. Gelecekteki herhangi bir anlaşmanın ateşkesin sürdürülebilirliğini sağlamak ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırganlığının yeniden başlamasını önlemek için yeterli miktarda garanti içermesi gerektiğine dair bir Amerikan anlayışı var” ifadelerini kullandı.

xscdfgt
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinliler (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, son ateşkes çabaları hakkında bilgi sahibi olan Filistinli ve Mısırlı kaynaklar, arabulucu rolü oynayan Katar ve Mısır'ın savaşın her iki tarafıyla temaslarını yoğunlaştırdığını, ancak yeni bir görüşme turu için henüz bir tarih belirlenmediğini belirtti.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile dün bir telefon görüşmesi yapan Mısır Dışişleri Bakanı, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeleri ve iki ülkenin ‘ateşkesi yeniden başlatmak, Filistin halkını bu zulümden kurtarmak, esir ve mahkûmları serbest bırakmak ve Gazze Şeridi'ne acil ve engelsiz insani yardım akışını sağlamak’ için ABD ile ortak çabalarını ele aldı.

Hamas, savaşı sona erdirecek bir anlaşmanın parçası olması halinde kalan tüm esirleri serbest bırakmaya hazır olduğunu ifade ederken, İsrail esirlerin serbest bırakılması gerektiğini ve savaşın sona ermesinin Hamas'ın silahsızlanmasına ve Gazze Şeridi'ni yönetmekten uzaklaşmasına bağlı olduğunu savunuyor.

‘Dikenli konular’

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Müdür Yardımcısı Tümgeneral Muhammed İbrahim ed-Duveyri, Hamas'ın talep ettiği garanti krizinin çözümünün kolay olmadığını düşünüyor. Ed-Duveyri, “İsrail'in reddetme ısrarı var. Zira savaşın sona ermesi şu anda Netanyahu hükümetinin yıkılması anlamına geliyor (...) Bu, Filistin hareketinin silahsızlandırılması ve liderlerinin sürgüne gönderilmesi konusundaki ısrarına ek olarak gerçekleşiyor” şeklinde konuştu.

Ed-Duveyri, arabulucuların, fikirlerin ortaya atılacağı, garantiler hakkında tartışmaların yapılacağı ve şartlarının anlaşmada açıkça belirtileceği geçici bir ateşkese gitmekten başka çaresi olmadığına inanıyor. Ed-Duveyri, “Garantiye ihtiyaç duyan tek şey savaşın durması değil; İsrail'in nihai çekilmesi de bir kriz ve Hamas'ın silahları gibi çetrefilli bir konu. Bu ve benzeri konular nihai statü müzakerelerine ertelenmeli” dedi.

fgthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'a düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden Filistinlilerin cenaze töreninde gözyaşı döken bir çocuk (Reuters)

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, mevcut krizin garantiler ve Washington'un gelecekte savaşı durdurma garantisi konusundaki tutumuna karar vermemiş olmasıyla ilgili olduğuna inanıyor. Er-Rakab, Gazze Şeridi'ndeki zor koşullar ışığında Hamas'ın kabul edeceği geçici bir ateşkesin sonuçlanmasının ardından garantiler krizinin arabulucular tarafından yapılacak sonraki görüşmelerin bir parçası olmasını bekliyor.

Hamas'ın garantiler konusundaki ısrarı, Trump'ın dün yaptığı açıklamada pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile yapacağı görüşmede Gazze ve İran'daki durumu ele alacağını duyurmasıyla birlikte geldi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Trump, “Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanmasını ve esirlerin geri dönmesini umuyoruz ve bunun önümüzdeki hafta içinde gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.

dfgth
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Netanyahu dün yaptığı açıklamada, geçen ay İran ile 12 gün süren savaşta elde ettiğini söylediği ‘büyük zaferin’ ardından Trump ile görüşmek üzere önümüzdeki hafta ABD'ye gideceğini söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in Gazze savaşının sona erdirilmesi konusunu görüşmek üzere Beyaz Saray yetkilileriyle bir araya gelmek üzere bu hafta Washington'da olacağını belirtti.

Bilgi sahibi Mısırlı kaynaklar dün yerel medyaya, ‘İsrail ve Hamas'ın sadece geçici bir ateşkes değil, kapsamlı bir takas anlaşması yapmaları için son saatlerde Mısır'ın artan baskısı’ hakkında konuştu.

Kaynaklar, çeşitli taraflardan heyetlerin önümüzdeki 72 saat içinde Kahire'ye gelmesinin beklendiğini, her iki tarafı temsil eden şahsiyetlerin ise anlaşmazlık noktalarını çözmek üzere halihazırda Kahire'de bulunduğunu söyledi.

sdfrgty
İsrail'in Gazze şehri sahiline düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden akrabasının cenazesi başında gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Kaynaklara göre Netanyahu, ‘kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimali olan müzakereleri engellerken, Amerikalı arabulucu tam bir ateşkesi içeren anlaşmayı onaylaması karşılığında Netanyahu'nun siyasi kariyerini hapishanede sonlandırmayacak şekilde İsrail içinde tam bir beraat üzerinde çalışmayı teklif ediyor.’

Trump ile Netanyahu arasında Gazze konusunda yeni bir geçici anlaşmaya varılması için daha fazla görüşme yapılmasını bekleyen ed-Duveyri, ‘Washington'un bu krizi sona erdirmek için oynayacağı büyük bir rol olduğunu, önyargılı olmaması ve krizi mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek için Mısır ve Katar ile birlikte çalışması gerektiğini’ belirtti.

Netanyahu'nun Washington ziyaretinin Gazze Şeridi için yeni bir anlaşmaya varılmasında ‘belirleyici’ olacağına inanan er-Rakab, Trump'ın Netanyahu’ya baskı yaparak Washington'dan ateşkes ilan edebileceğini ve bunun gerçekleşmesi halinde Hamas'ın ateşkesi kabul edeceğini ve ABD’nin anlaşmanın uygulanması sırasında garantilerin görüşüleceği sözünü vereceğini düşünüyor.