Uluslararası Uzay İstasyonu'na robot cerrah

Astronotları korumak için yerçekimsiz ortamda ameliyatın uzaktan, güvenli şekilde ve en az müdahaleyle yapılması gerekiyor

(Virtual Incision)
(Virtual Incision)
TT

Uluslararası Uzay İstasyonu'na robot cerrah

(Virtual Incision)
(Virtual Incision)

Uluslararası Uzay İstasyonu'na minik bir cerrahi robotu gönderilecek.
"Canlı içi minyatürleştirilmiş robotik asistan" ya da diğer adıyla Mira, bir deney dolabının içine sığacak şekilde yapılandırılacak ve fırlatmadan sonra sağlam kaldığından emin olmak için test edilecek.
The Independent'ın haberine göre, Mira küçük bir kesiden sokulabilecek, böylelikle abdominal cerrahi en az invazyonla gerçekleştirilebilecek ve robot uzaktan çalışabilecek. Gelecekte robot, operatör binlerce kilometre uzaktayken de acil tıbbi durumlara müdahale edebilir.
Daha önce yapılan bir deneyde robot, kullanıcısından yaklaşık 1450 kilometre uzaklıktaki bir ameliyathanede ameliyat benzeri görevleri yerine getirmişti.
Uzay istasyonundayken otonom olarak çalışacak robot, ameliyatta yapacağı hareketleri simüle etmek için gerilmiş lastik bantları kesecek ve metal halkaları bir tel boyunca itecek.
Nebraska Omaha Üniversitesi mühendislik yüksek lisans öğrencisi Rachael Wagner, "Testler sırasında toplayacağımız tüm veriler nedeniyle bu simülasyonlar çok önemli" dedi.
Cihaz, uzay istasyonu iletişim bant genişliğini korumak ve astronotların deneyi geliştirmek için harcamaları gereken süreyi en aza indirmek için otonom olarak çalışacak şekilde programlanıyor ve robotun 50 ila 100 yıl boyunca çalışacağı tahmin ediliyor. Fakat robotla hedeflenen asıl amacı yerçekimsiz ortamda çalışmasını sağlamak.
Nebraska'dan mühendislik profesörü Shane Farritor, "İnsanlar uzayın daha da derinliklerine gittikçe, bir gün ameliyat yapmaları gerekebilir" dedi.

"Biz de bu hedef için çalışıyoruz."
Araştırmacılar 7 kişilik bir mürettebat için Mars görevi sırasında her 2,4 yılda ortalama bir cerrahi acil durum olacağını tahmin ediyor. Bu durum, astronotların sağlığını tehlikeye atabilecek Dünya ve dış uzay görevleri arasındaki devasa mesafelerin aşılmasını zorunlu kılıyor.
Yerçekimsiz ortamda ameliyat yapmak mümkündür ve halihazırda gerçekleştirilmiştir. Astronotlar yerçekimsiz ortamda fare kuyruklarını onarmayı ve karın içindeki organları incelemek ve onarmak için kullanılan minimal invaziv bir cerrahi yöntem olan laparoskopiyi hayvanlar üzerinde uygulamayı başardı. Fakat yerçekimsiz ortamda bir insan üzerinde ameliyat henüz yapılmadı.
Otonom ve etkili laparoskopik cerrahi gibi teknolojiler, açık ameliyat sırasında bağırsakların etrafa dolanarak cerrahi alanın görünümünü engelleyebilmesi gibi potansiyel olarak gergin durumlarda son derece faydalı hale gelmekte.
Bunun için uzay yolcuları laparoskopik cerrahi gibi minimal invaziv cerrahi teknikleri tercih etmeli; bu ameliyatlar ideal olarak kamera ve aletler kullanılarak küçük kesiler yoluyla hastaların iç boşluklarında gerçekleştiriliyor.



Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
TT

Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)

Çekya’daki yetkililer dün yaptıkları açıklamada, siber güvenlik endişeleri nedeniyle Çinli yapay zeka (AI) startup'ı DeepSeek'in herhangi bir ürününün devlet yönetiminde kullanılmasını yasakladıklarını duyurdu.

Şarku'l Avsat'ın DPA'dan aktardığına göre Çekya Başbakanı Petr Fiala, hükümetin Ulusal Siber Güvenlik Kurumu'ndan, şirketin Çinli resmi makamlarla iş birliği yapmak zorunda olması nedeniyle kullanıcı verilerine yetkisiz erişim tehdidine işaret eden bir uyarı aldıktan sonra bu kararı aldığını söyledi. Bu hamle, ocak ayında chatbot'a erişimi yasaklayan İtalya ve Avustralya da dahil olmak üzere diğer ülkeler tarafından kullanıcıların verilerini korumak için atılan benzer adımları takip ediyor.

Çek hükümeti 2018 yılında, güvenlik tehdidi oluşturdukları uyarısının ardından Çinli telekom şirketleri Huawei ve ZTE tarafından üretilen donanım ve yazılımları kullanmayı bıraktı.

DeepSeek 2023 yılında Çin'in Hangzhou kentinde kuruldu ve aynı yıl ilk büyük ölçekli yapay zeka dil modelini piyasaya sürdü.