SCAI, yapay zeka laboratuvarını finanse etmek için Suudi Arabistan’da yeni bir şirket kurulduğunu açıkladı

Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)
Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)
TT

SCAI, yapay zeka laboratuvarını finanse etmek için Suudi Arabistan’da yeni bir şirket kurulduğunu açıkladı

Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)
Suudi Veliaht Prensi'nin himayesinde dün Riyad'da düzenlenen 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi (SPA)

Başkent Riyad, Suudi Arabistan Veri ve Yapay Zeka Kurumu (SDAIA) Yönetim Kurulu Başkanı Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın himayesinde 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi’ne ev sahipliği yapıyor. Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu’na (PIF) ait Suudi Arabistan Yapay Zeka Şirketi (SCAI), geliştirilmiş yapay zeka laboratuvarını finanse etmek ve yetenekli Suudiler için iş imkanları sağlamak amacıyla ülkede yeni bir şirketin kurulduğunu açıkladı.
Suudi Arabistan’ın milli petrol şirketi Saudi Aramco, yapay zeka sektöründe çözümler geliştirmek amacıyla ‘Aramco Global AI Corridor’ (Aramco Küresel Yapay Zeka Koridoru) adlı yeni bir proje başlattı.

Hayati alanlar
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanı Mühendis Abdullah Sevaha, Suudi yönetiminin fırsatları değerlendirerek bu yönde dijital toplumlar, akıllı şehirler ve dijital ekonomiler inşa etmek için yapay zekaya ve yapay zekanın insanlığa hizmet etmedeki rolüne odaklandığını vurguladı.
Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın desteğinin ülkedeki girişimciler ve şirketler üzerindeki etkilerine değinen Sevaha, sağlık, enerji ve dijital ekonomi sektörlerinde yapay zeka çözümlerinin benimsendiğini söyledi. Ülkede yürütülen bazı öncü deneyimlere de değinen Sevaha, Aramco’nun sondaj ve keşif alanında yapay zeka çalışmaları geliştirerek çevresel sürdürülebilirliği sağlayan çözümlerde enerji şirketleri listesinde lider konuma geldiğini vurguladı.
Konuşmasında ‘The Line’ projesinin önemine de değinen bakan, “Bu, gelecek 150 yılda akıllı şehirlerin nasıl planlanacağı ve Suudi Arabistan’ın yapay zekaya uyum sağlamayı nasıl başardığı konusunda, Veliaht Prens’ten insanlığa bir hediyedir” dedi.

Dijital uçurum
SDAIA Başkanı Dr. Abdullah bin Şerif el-Gamdi ise başta yapay zeka ile ilgili olanlar olmak üzere, teknolojinin dikkat çekici bir şekilde geliştiğine ve hayatımızın her yönünün ayrılmaz bir parçası haline geldiğine dikkati çekerek şunları söyledi;
“Hastalık kontrol altına alınmadan önce çiçek hastalığının ilk aşısını bulmak için 200 yıl harcandı. Yapay zeka teknolojileri sayesinde yeni tip koronavirüsün ilk varyantının yayılmasından bu yana bu süre birkaç aya indirildi.”
Yapay zekaya yönelik ilk atılımların umut verici olduğuna değinen Gamdi, “Günümüzün yapay zeka araçlarıyla desteklenen dikey tarım, geleneksel tarımın en az 400 katı fazla üretim kapasitesine sahip. Emisyonların yüzde 40 oranında azaltılmasına yardımcı olunacağı, bazı kanser türlerinin insanlardan daha iyi tahmin edilebileceği kanıtlandı” ifadelerini kullandı.
Teknolojik gelişmeler ışığında ülkeler arasındaki dijital uçuruma karşı uyarıda bulunan Gamdi, yapay zeka araştırmacılarının yalnızca yüzde 12’sinin kadın olduğuna işaret eden yakın zamanlı bir çalışmaya değindi. Aynı zamanda “Yapay zeka etiğine ilişkin tavsiyeleri içeren ve 193 ülke tarafından onaylanan UNESCO anlaşmasını memnuniyetle karşılıyoruz. Tüm ulusların yapay zekanın güvenilirliğini artırmak için bu tavsiyeleri yerleştirme sorumluluğunu taşıdığına inanıyoruz” vurgusunda bulundu.
Gamdi, yapay zekanın birlikte geliştirilmesine dahil olma ve bazı ülkelerin geride kalmamalarını sağlamak için en iyi uygulamaların, deneyimlerin, kaynakların ve zorlukların paylaşılması çağrısında bulundu. Ayrıca söz konusu zirvede küresel ortaklarla çığır açacak birçok girişimin duyurulmasını dört gözle beklediklerini söyledi.

Küresel koridor
Saudi Aramco CEO’su Amin Nasser, Aramco Global AI Corridor adlı stratejik projede şuanda ilk adımları attıklarını bildirdi. Bu iddialı projenin dört ana rol oynayacak unsurlar içerdiğini söyleyen Nasser, karmaşık yapay zeka çözümlerini geliştirmek ve ticarileştirmek, yapay zeka ile ilgili fikri mülkiyet sisteminin geliştirilmesine yönelik çabaların pekiştirilmesi, bu alandaki Suudi yeteneklerinin tespiti ve eğitilmesi, bazı Suudi girişimlere destek verilmesi gibi hedeflere değindi.

İnsanlığa hizmet
Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (KAUST) Yapay Zeka Girişimi Direktörü Jürgen Schmidhuber, sektörün son 30 yıldır insanlığa hizmet ettiğini, başta medikal ve ekonomik alanlar olmak üzere birçok alanda niteliksel bir atılım gerçekleştirdiğini vurguladı.
Yapay zeka ve getirilerinin insan yaşamını iyileştirmeye, hayatı daha kolay hale getirmeye yardımcı olduğuna değinen Schmidhuber, bilhassa tıp alanındaki yeniliklere, tedavilerde ve ameliyatlarda harcanan zaman ve emeğin azaltıldığına dikkati çekti.
Yapay zekanın otomobil endüstrisinde de geniş çapta kullanıldığını hatırlatan Schmidhuber, şerit ve hız belirleme mekanizması, trafik kontrol mekanizması ve araç sürüşünün iyileştirilmesi projelerinin 2030 Vizyonu doğrultusunda NEOM ve diğer akıllı şehirlerde uygulanacağını bildirdi.
Son 10 yılda kaydedilen aşamaların ardından robotların artık kendi kendine öğrenme yetenekleri geliştirdiğine dikkati çeken Schmidhuber, günümüzde satranç gibi zihinsel efor ve yüksek konsantrasyon gerektiren zorlu oyunlarda yapay zeka teknolojisi kullanan şirketlere tanıklık ettiklerini belirtti. Aynı zamanda Facebook’taki çeviri özelliğinin haftada 30 milyar kez kullanıldığına değindi.

Kuantum hesap
Zirvede düzenlenen oturuma katılan IBM Başkan Yardımcısı Scott Crowder, “Kuantum bilişimi, bellek ve alan açısından geleneksel cihazlardan farklılıklarına rağmen modern teknolojilere öncülük edecek” dedi. Crowder, dünyanın karşı karşıya olduğu zorluklardan birinin, kuantum bilişimin işgücüne nasıl sağlanacağı konusu olduğunu söyleyerek, şu ifadelerle devam etti; 
“Kuantum bilişimi kullanmanın en uygun yöntemine ulaşmak, algoritma geliştiricilerin yapay zeka için yeni algoritmalar yazabilecekleri yazılımların sağlanmasına katkıda bulunacaktır.”
George Washington Üniversitesi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde Profesör olan Tarık el-Gazavi ise, “Bugün kullandığımız mühendislik, bizi geleneksel yöntemlerin daha fazla zaman ve emek harcadığı daha yeni teknolojilere ulaşmaya çağırıyor” diye konuştu. 

Araştırma geliştirme
Diğer yandan SDAIA ve yapay zeka alanında dünyada lider şirket SenseTime Group, 776 milyon riyal (206.54 milyon dolar) değerinde yatırım anlaşması imzalandığını duyurdu. Anlaşma Suudi Arabistan’ı bölgede yapay zeka teknolojisi alanında lider konuma yerleştirmek için gelişmiş bir yapay zeka laboratuvarını finanse etmek ve yetenekli Suudiler için iş imkanları sunmak amacı taşıyor. Aynı zamanda Suudi Arabistan’a ait fikri mülkiyet oluşturmak için gelişmiş bilgisayar vizyonunu yerelleştirmenin yanı sıra akıllı şehir, sağlık ve eğitim alanlarında çözümler geliştirmek isteniyor.
Yapay zeka laboratuvarı, yeni nesil veri bilimcilerinin teknoloji transferinden ve SenseTime’ın bu alandaki kapsamlı uzmanlığından faydalanmasına olanak tanıyan özel bir araştırma ve geliştirme merkezi olarak hizmet verecek.
SDAIA CEO’su Eymen Raşid, “Mevcut anlaşma, şirketin ulusal yetenekleri geliştirme ve inovasyona dayalı güçlü bir yapay zeka ekosistemi oluşturma yolculuğunda önemli bir stratejik adımı temsil ediyor” dedi.
Bu yeni ortak girişimin, şirketin Krallık'taki kapsamını artırma amacı için sağlam bir temel teşkil edeceğini belirten SenseTime Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Xu Li ise yapay zeka alanındaki uzmanlığı ortaklaşa ilerletmek için uzun vadeli bir ittifakı dört gözle beklediklerini dile getirdi.
Veliaht Prens’in 90 ülkeden 200’den fazla konuşmacının bir araya geldiği 2. Uluslararası Yapay Zeka Zirvesi’ne sponsorluk yapması, bu hayati sektörün Suudi Arabistan'da gelişme sağlaması konusunda Riyad yönetiminin arzusunu yansıtıyor. Aynı zamanda 2030 Vizyonu hedeflerine ulaşma yönünde şimdiki ve gelecek nesillere hizmet edecek bilgi ekonomileri inşa etmede önde gelen küresel model olma hevesini yansıtıyor.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında Perşembe günü Tahran'da İran Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Suudi yönetiminin direktifleri doğrultusunda Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hamisi Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını ilettiğini belirten Suudi Savunma Bakanı, “X” platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda liderle ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini ifade etti.

İran'ın Tasnim haber ajansı Hamaney'in görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkilerimiz her iki ülke için de faydalı ve birbirimizi tamamlayabiliriz” dediğini aktardı.

Ajans, Hamaney ile yapılan görüşmeye İranGenelkurmay Başkanı General Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Dün Tahran'da General Bakıri ile bir araya gelen Prens Halid bin Selman, İran haber ajanslarının aktardığına göre Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından bu yana Suudi Arabistan'la ilişkilerin giderek güçlendiğini ve geliştiğini söyledi. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini belirterek ülkesinin Suudi Arabistan'la savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tasnim'e göre İran, Suudi Arabistan'ın Gazze ve Filistin konusundaki tutumunu memnuniyetle karşılıyor.

sdfgrthyu
Prens Halid bin Selman Perşembe günü İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a vardığında İran tarafından resmi törenle karşılandı (AP)

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Suudi bakanın ziyareti her iki ülkeyi de ilgilendiren bölgesel ve uluslararası gelişmelerin yaşandığı bir döneme denk geliyor.

Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdüllatif el-Melhem, Suudi Savunma Bakanının İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin anlaşmasına bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ve Tahran arasındaki koordinasyon ve işbirliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

sxcdfrgt
Prens Halid bin Salman dün (Perşembe) Tahran'da İran Cumhurbaşkanı ile bir araya geldi. (EPA)

Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamayı ve bölgeyi çatışmalar aşamasından istikrar ve güvenlik aşamasına taşımayı ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklanmayı amaçladığını belirten Melhem, Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkilerin geliştirilmesinin, Suudi Veliaht Prensi'nin “bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahı sağlama ve halklarının özlemlerini karşılama” çabalarının meyvelerinden biri olduğunu kaydetti. Melhem, ziyaretin Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkileri güçlendirmeye yönelik devam eden diplomatik çabaların bir parçası olduğunu belirtti.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Prens Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinin üzerinden iki haftadan kısa bir süre geçmesinin yanı sıra Suudi Dışişleri Bakanı'nın Pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve sarf edilen çabaları gözden geçirdikleri ikili istişarelerin ardından gerçekleşti.

dfgthy
Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref arasında Kasım 2024'te düzenlenecek Arap-İslam Zirvesi çerçevesinde gerçekleşen görüşme (SPA)

Suudi Savunma Bakanı'nın Tahran ziyaretinde bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmelerle ilgili görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Resmi haber ajansı IRNA'ya göre ziyaret öncesinde, geçtiğimiz Cumartesi günü Umman'ın başkenti Muskat'ta gerçekleştirilen ABD-İran görüşmelerinin ilk turu ve 48 saat önce yine Cumartesi günü Muskat'ta yapılacak bir sonraki turun yanı sıra Suudi ve ABD taraflarının geçtiğimiz hafta beş istasyonda gerçekleştirdikleri bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresi gibi bir dizi gelişme yaşandı.

Ziyaret, merhum Prens Sultan bin Abdülaziz'in Mayıs 1999 başında Tahran'a yaptığı ve dört gün süren ve üst düzey İranlı yetkililerle bir araya geldiği ilk ziyaretin ardından, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Savunma Bakanı, “Pekin Anlaşması” ve 10 Mart'ta iki ülke arasındaki tarihi uzlaşı ve ilişkilerin Çin himayesinde yeniden başlatılmasının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önemli Suudi yetkililerden biri.

dfgt
Prens Halid bin Selman Perşembe günü Tahran'da General Bakıri ile bir araya geldi (AP)

Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Tahran'a ilk ziyaretini Haziran 2023'te gerçekleştirmiş ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslami kardeşlik ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu vurgulayarak bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi açık bir temele dayandığını belirtmiştir.

Eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, dönemin Dışişleri Bakanı adayı Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki Ortak Arap-İslam Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 Ortak Arap-İslam Takip Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref de dâhil olmak üzere bir dizi İranlı yetkili Pekin Anlaşması'nın ardından Suudi Arabistan'a benzer ziyaretlerde bulundu.

“Pekin Anlaşması” Taahhütleri

Pekin Anlaşmasını takip etmek üzere kurulan Suudi-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirmiş ve bu toplantılarda iki ülke Pekin Anlaşmasını tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlılık yoluyla ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini teşvik etme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşmasını geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu açıklamıştır.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da “mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel işbirliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini” gerektirdiğini belirterek “İran-Suudi eylemlerinin kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde başarılı bir uluslararası ikili ve çok taraflı işbirliği modelini taçlandırdığını” ve iki tarafın tarihi bağlara dayanarak çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında işbirliğini geliştirmeye devam ettiğini söyledi.