عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Pelosi: Trump ifade vermeye cesaret edemez

Cumhuriyetçilerin, Kongre'nin çoğunluğunu ele geçirme olasılığı Demokratlardan daha yüksek

Trump, 8 Ekim'de Minden'deki (Nevada) bir kampanya mitinginde konuşuyor (Reuters)
Trump, 8 Ekim'de Minden'deki (Nevada) bir kampanya mitinginde konuşuyor (Reuters)
TT
TT

Pelosi: Trump ifade vermeye cesaret edemez

Trump, 8 Ekim'de Minden'deki (Nevada) bir kampanya mitinginde konuşuyor (Reuters)
Trump, 8 Ekim'de Minden'deki (Nevada) bir kampanya mitinginde konuşuyor (Reuters)

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, eski Başkan Donald Trump'a; “Meclise çağrılma talebine cevaben, Amerika Kongre Binası’nın (Capitol) basılması olayları hakkında soruşturma komisyonu önünde ifade vermek için yeterince erkek olmadığını” söyledi.
Pelosi, NBC TV’ye verdiği röportajda şu ifadeleri kullandı: “O (komiteye) görünecek kadar erkek değil. Yeminli olarak ifade vermesi gerektiği için avukatlarının, ifadesini vermesini istediğini sanmıyorum.”
Eski Başkan Trump, Pelosi ile son derece gergin ilişkisiyle tanınıyor. Görünüşe göre Pelosi, Trump’ı kışkırtarak tanıklık etmeye zorlamaya çalışıyor. Kimileri, bu yöntemin, duruşmanın gidişatını kontrol etmede büyük zorluklara yol açacağından endişe ediyor.
Ancak soruşturma komitesinde yer alan Cumhuriyetçi Liz Cheney, “eski başkanın komitenin önüne çıkması durumunda onun bir eğlence aracı haline getirilmesine izin verilmeyeceğini" söyledi. Cheney, NBC TV ile yaptığı bir röportajda şu ifadeleri kullandı: “Eski başkanı yeminli sorgulamaya başlayacağız, bu günler alabilir. Olay hak ettiği düzen ve ciddiyete kavuşacak.”
Komite, Trump'ın 14 Kasım’da ifade vermesi için bir başlangıç ​​tarihi belirledi. Bu tarih dosyayı siyasallaştırmakla ilgili suçlamalardan kaçınmak amacıyla, tam olarak aynı ayın 8'inde yapılacak ara seçimler ile çakışmayacak şekilde belirlendi.
Seçimlerde, Cumhuriyetçilerin Senato ve Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu Demokratlardan alma şansları yüksek.
Şarku’l Avsat’ın New York Times'tan aktardığı habere göre, Georgia eyaleti hariç herkes Cumhuriyetçileri desteklediğinden, Senato için büyük yarış Cumhuriyetçilerin lehine görünüyor.
Gazetenin yaptığı bir anket, bunun arkasındaki temel nedenin seçmenin önemsediği konular ile ilgili olduğunu gösteriyor. Bu bağlamda Kongrede temsilcisini seçerken enflasyon ve ekonomi konusunu dikkate alan seçmen oranı yüzde 52'ye yükselirken, kürtaj gibi konulara oy veren seçmen oranı yüzde 14'e düştü.
Bu nedenle Pelosi, Demokratları, Cumhuriyetçilerin lehine olan "enflasyon sorunu gündemini değiştirmeye" ve enflasyon yerine yaşam maliyetinden bahsetmeye çağırdı. NBC ile yaptığı röportajda Pelosi şu ifadeleri kullandı: "İnsanların kürtaj hakkında konuştuğunu duyuyorum, bu söylemi değiştirmemiz gerekiyor. Kürtaj küresel bir durum. Öte yandan Avrupa Birliği ve İngiltere'de enflasyon oranı buradakinden çok daha yüksek. Mücadele enflasyon üzerinde değil, hayat pahalılığı üzerinde."
Ne demek istediğini açıklayan Pelosi, Demokrat Parti’nin "ilaç ve enerji maliyetlerini azaltmak için faturalarla yaşam maliyetini düşürmeyi başardığını" söyledi. Pelosi, konuyla ilgili olarak, “Hayat pahalılığını ve enerji fiyatlarını düşürmek için yaptıklarımıza bakarsanız, Cumhuriyetçilerin tüm bu adımlara karşı çıktığını da görürsünüz. Onların, yaşam maliyetini düşürmek veya enflasyon sorununu çözmeye yardımcı olmak gibi bir planları yok” dedi.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

UAEA'daki troyka neden İran aleyhine karar verdi ve bunun sonuçları nedir?

Fotoğraf: Viyana'daki Yönetim Kurulu toplantısı sırasında Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın genel merkezi önünde düzenlenen İran karşıtı protesto (AFP)
Fotoğraf: Viyana'daki Yönetim Kurulu toplantısı sırasında Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın genel merkezi önünde düzenlenen İran karşıtı protesto (AFP)
TT
TT

UAEA'daki troyka neden İran aleyhine karar verdi ve bunun sonuçları nedir?

Fotoğraf: Viyana'daki Yönetim Kurulu toplantısı sırasında Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın genel merkezi önünde düzenlenen İran karşıtı protesto (AFP)
Fotoğraf: Viyana'daki Yönetim Kurulu toplantısı sırasında Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın genel merkezi önünde düzenlenen İran karşıtı protesto (AFP)

Hüda Rauf

Batılı diplomatlar, nükleer anlaşmaya taraf olan üç Avrupalı ​​ülke (İngiltere, Fransa ve Almanya) ile ABD'nin, İran karşıtı yeni bir kararı resmi olarak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Yönetim Kurulu'na sunduğunu bildirdi.

Avrupa ülkeleri, ajansın üç ayda bir yaptığı Yönetim Kurulu toplantısında, İran'dan ajans ile iş birliği yapmasını talep etmeyi amaçlıyor. İran ise kararın sonucunda hakkında cezai tedbirlerin alınmasından korkuyor.

Kesin olan, Avrupalı kararın, İran'ın nükleer yükümlülüklerine uyması ve ajansın uzun süredir devam eden endişelerini gidermesi için üzerindeki diplomatik baskıyı artırmayı amaçladığıdır.

Bu nedenle kararda, Batılı güçlerin UAEA Genel Müdürü Rafael Grossi'den kapsamlı bir rapor talep etmesi öngörülüyor. İran’ın bildirmediği yerlerde bulunan uranyum parçacıkları konusunda Tahran'ın UAEA ile iş birliğine ilişkin tam bir raporu da içeren söz konusu rapor, İran'ın nükleer faaliyetlerini daha şeffaf hale getirmeyi amaçlıyor. Karara göre, İran'dan güvenlik önlemleriyle ilgili sorunları çözmek için “gerekli ve acil önlemleri” alması talep edildi. Ayrıca güvenilir açıklamalar sunması ve ülkede bildirilmemiş iki bölgedeki uranyum parçacıklarından izler taşıyan nükleer malzeme ve ekipmanların yerleri hakkında ajansa bilgi vermesi, ajansın bu konuda ihtiyaç duyduğu bilgi, belge ve cevapları sunması, ajans müfettişlerinin ihtiyaç duyduğu yer ve materyallere erişimi sağlaması istendi.

Avrupalı troyka ülkelerinin hamlesi, İran'ın nükleer programının hızla gelişmesine ilişkin endişelerin olduğu bir dönemde geldi ve Avrupa-İran ilişkilerindeki gerilimin de bir göstergesi oldu. Avrupa, insan hakları, Ortadoğu'daki bölgesel davranışları ve Ukrayna savaşında Rusya'ya verdiği destek sebebi ile rejime yönelik başka cezalandırıcı adımlar da attı.

Üç Avrupa ülkesi, İngiltere, Fransa ve Almanya, son aylarda İran'a baskı yaparken, şimdi de Tahran'dan ek garantiler ve Kapsamlı Ortak Eylem Planı alanında iş birliği yapmasını istiyor.

2025 yılı İran için önemli bir yıl olacak çünkü bu yılda karar çerçevesinde Güvenlik Konseyi'nin kendisine uyguladığı altı yaptırım kararı iptal edilecek. Tahran, Kapsamlı Ortak Eylem Planı her iki tarafça pratikte uygulanmasa da ajansa üye ülkeler ve plan ile iş birliği ve teknik ve siyasi etkileşim ortamını korumaya çalışıyor.

İran, Guvernörler Kurulu'nda kendisine karşı bir karar alınması halinde karşılık vereceğini vurgulayarak, Avrupalı troyka ülkelerini ve ajansı tehdit etmeye çalışıyor.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Fransa Dışişleri Bakanı ile yaptığı telefon görüşmesinde, üç ülkenin (Almanya, Fransa ve İngiltere) UAEA Yönetim Kurulu toplantısına bir karar taslağı sunma adımını şiddetle kınadı. Üç Avrupa ülkesinin bu adımının, İran ile ajans arasındaki ilişkilerde oluşan olumlu atmosfere karşı açıkça karşı durma olarak değerlendirildiğini ve yalnızca konuyu daha da kompleks hale getireceğini açıkladı.

İran, birkaç gün önce Tahran'a yaptığı ziyarette Grossi ile yüksek düzeyde zenginleştirilmiş uranyum üretimini yüzde 60 ile sınırlama, zenginleştirme tesislerinde denetim yapmak üzere 4 yeni müfettişin atanması konusunda anlaşmıştı. Bu adımlar, yeni ABD yönetimi ve İran'ın yatıştırma ve anlaşmaya varma çabası bağlamında atıldı. Zira İran, Grossi ile vardığı anlaşmanın güven oluşturma adımlarından biri olduğunu ve sonrasında desteklenmesi gerektiğini düşünüyor.

Almanya, İngiltere, Fransa ve ABD'nin İran'a karşı önerdiği karar taslağı oylamaya sunulur ve ajans içinde toplam 35 oydan yaklaşık 20'sini alırsa geçebilir.

Grossi'nin ziyaretinin önemi, Tahran'ın yatıştırma ve 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonundan bu yana devam eden bölgesel gerginliklerin içine çekilmeme konusundaki kararlılığının bir teyidi olmasından kaynaklanıyor.

İran’ın nükleer anlaşmaya ilişkin taahhütlerinden vazgeçmesi ile bir yıldır süren bölgesel gerginliklerin gölgesinde, Tahran’ın zenginleştirilmiş uranyum rezervleri, ajansın son çeyrek raporuna göre 26 Ekim itibarı ile 852,6 gram artarak 6.604,4 kilograma yükseldi.

Buna göre İran'ın zenginleştirilmiş uranyum rezervi de yüzde 20 oranında, yani 25,3 kilogram artarak UF6 santrifüjlerinde 839,2 kilograma ulaştı.

Şimdi Avrupa ülkeleriyle İran arasındaki yüzleşmenin şiddetlendiği ve benzeri görülmemiş bir aşamaya girdiği görülüyor. Nitekim Avrupa ülkeleri havacılıktan deniz taşımacılığına kadar Tahran’a yaptırımlar getirdi. Ayrıca Guvernörler Kurulu'nda İran karşıtı kararın kabul edilmesi ve benzeri tedbirlerin alınması için çalışmalar da yapılıyor.

İran, denetimi zorunlu kılan kararın kabul edilmesi halinde nükleer programıyla ilgili tüm açık sorular hakkında kendisinden kapsamlı bir rapor talep edilmesinden korkuyor. Her ne kadar bunun için son tarih Ekim 2025 olsa da bu aynı zamanda 2015 anlaşması kapsamında askıya alınan tüm uluslararası yaptırımların yeniden uygulanmasına dönülmesinin önünü açabilir.

Nükleer dosyaya ilişkin yukarıdaki gelişmelere ek olarak Avrupa Konseyi, İran’ın Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaş ile Ortadoğu ve Kızıldeniz bölgesindeki silahlı örgüt ve oluşumlara verdiği askeri destek gölgesinde, Avrupa Birliği'nin kısıtlayıcı tedbirler çerçevesinin kapsamını genişletme kararı aldı. Bu ek önlem, İran yapımı insansız hava araçlarının, füzelerin ve ilgili teknolojilerin ve bileşenlerin taşınması için kullanılan gemileri ve limanları da hedef alıyor. Kararda ayrıca füze ve insansız hava araçlarının geliştirilmesinde ve üretiminde kullanılan bileşenlerin Avrupa Birliği'nden İran'a ihracatı, transferi, tedariki veya satışı da yasaklanıyor.

Avrupa Birliği ayrıca, listede yer alan kişi ve kuruluşların sahibi olduğu, yönettiği veya kontrol ettiği ya da İran'ın insansız hava araçlarını, füzelerini veya ilgili teknoloji ve bileşenleri Rusya'ya aktarmak için kullanılan limanlar ile ticaret yasağını da onayladı.

Yukarıdakilerden, Avrupa ile İran arasındaki ilişkilerdeki gerilimin, İran'ın yaşlı kıtanın güvenliğini ihlal eden Ukrayna savaşında Rusya'ya askeri olarak verdiği destekten kaynaklandığı açığa çıkıyor. Öte yandan, Avrupa ülkeleri Tahran'ın savunma doktrinini ve ulusal güvenliğini değerlendirip değiştirmeye çalıştığının, nükleer gücünü uluslararası gözetimden uzak, şeffaf olmayan bir çerçeve içerisinde geliştirme gayretinde olduğunun farkında. Bu nedenle üç Avrupa ülkesi, Amerikan seçimleri sonrası düzenlemeler sebebiyle bir Amerikan tutumunun yokluğunda nükleer program ile ilgili tutumunu desteklemeye çalışıyor.

Tahran ise Grossi ile yakın zamanda yapılan, uranyumun yüzde 60'ın üstünde bir oranda zenginleştirilmesinin durdurulması yönündeki anlaşmaya alternatif olarak UAEA ile iş birliği yaptığını öne sürmeye çalışıyor. Güney Kore bankalarındaki dondurulmuş fonlarının ve Amerikan çifte vatandaşların serbest bırakılmasını öngören bir pazarlığın parçası olarak bu anlaşmaya geçen yıl, yani aylar önce Joe Biden ile varmış olduğunu görmezden geliyor. Daha sonra İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşının yarattığı kriz ve uluslararası toplumun bununla meşgul olması ile birlikte anlaşmayı ihlal ederek, yeniden zenginleştirme oranını artırdığını bilmezmiş gibi davranıyor.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.