عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM Medya

Mısır’da ‘CairoComix’ çizgi roman festivaline ilgi büyük

Festival kapsamında yapılan bir duvar resmi. (CairoComix)
Festival kapsamında yapılan bir duvar resmi. (CairoComix)
TT
TT

Mısır’da ‘CairoComix’ çizgi roman festivaline ilgi büyük

Festival kapsamında yapılan bir duvar resmi. (CairoComix)
Festival kapsamında yapılan bir duvar resmi. (CairoComix)

Mısır’daki Mahmud Muhtar Center’ın avlusu, şaşırtıcı özellikleri, heyecan uyandıran maceraları ve beklenmedik planlarıyla çizgi roman kahramanlarına ev sahipliği yapıyor. Çizgi roman kahramanları ve karakterlerin yaratıcıları yan yana, masalar arasında dolaşan ziyaretçiler ile birlikte çizgi roman sanatının tadını çıkartıyor. Bu yıl yedincisi düzenlenen ‘Uluslararası Kahire Çizgi Roman Festivali/ CairoComix’ 13 Kasım’a kadar devam edecek.
 
CairoComix afişi
Sanatçılar, bu yıl üç gün boyunca sürecek etkinlikte bilim kurgu, macera ve romantizmden oluşan sanatlarını dergiler, broşürler, çizgi film dünyasından çeşitli çizgi roman hikayelerinden derlenmiş posterlerle sergileyecekler.
Ressam ve tasarımcı sanatçı Raşa Ebu’l Meati tarafından sunulan manga dünyasının çizimleri festival kapsamındaki en dikkat çekici eserler arasında. Ebu’l Meati, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada manga dünyasının okul yıllarında çocukluğundan beri ilgisini çektiğini ve bu alana girmeye esas olarak Japonya’daki çizimlerden ilham alarak karar verdiğini belirtti. Meati açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Amacım, şu an katıldığım uluslararası manga çizim yarışmaları için Mısır’ı dünya haritasına yerleştirmek. Festival boyunca, Amerikan kurgusu ile Japon mangasının karşılaştırıldığı ancak süper kahraman fikrinden uzak bilim kurgu içeriği sunan el-Guraba dergisini sunacağım.”

Raşa Ebu’l Meati, çizgi roman kitabını imzaladı.
Raşa ayrıca çizimleri aracılığıyla Mısır sokaklarını ve eski Mısır uygarlığından esinlenen kahramanları gösteren daha yerel bir dünyayı sunduğu ‘The Rocket Selfie/ Roket Özçekim’ dergisini de ziyaretçilerin beğenisine sundu.
Japonların çizgi roman türü manga, dünyanın önde gelen grafik sanatlarından biri olarak kabul ediliyor. Japonya dışında ise Japonlara benzer bir tarzda çizilen çizgi romanları belirtmek için kullanılıyor.

Festivalde sunulan bir çizgi roman.
Sanatçı Meryem Abdullatif, ağırlıklı olarak animasyon alanında çalışıyor. Ancak bu alana ek olarak çizim yapabileceği başka mecralar arıyor. Meryem Abdullatif, Şarku’l Avsat’a şu açıklamada bulundu:
“Bu yılki festivalde bir (Flip Book/ titreşimli kitap) kitapçık sundum. Bu fikri uygulamanın zorluğuna rağmen içinde izleyiciye animasyon klipleri izliyormuş hissi veren seri çizimlere yer verdim. Bu kitapçıkları satın almaya yönelik büyük talep beni şaşırttı ve bu beni başaracağım konusunda daha fazla cesaretlendirdi.”

Sanatçı Meryem Abdullatif.
Meryem, çizgi romanlarının kahramanlarında merhum yazar Ahmed Halid Tevfik’in ‘Doğanın Ötesinde’ öykülerinden ilham aldığını belirttiği açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Çalışma ve tasarımlarım sırasında genellikle müzik veya sesli kitap dinlemeyi seviyorum. Sesli kitaplar aracılığıyla Dr. Ahmed Halid Tevfik’in hikaye serisini dinlerken, bu hikaye ve maceraları hayal gücü ve fikirler içeren görsel bir sanata dönüştürmeye karar verdim ve onları çizgi filme çevirdim. Ayrıca bu hikayelerin hayranıydım ve çocukluğumdan beri onları toplamaya ve okumaya hevesliydim.”

Festivale halkın ilgisi oldukça yoğun.
 Meryem, ‘Doğanın Ötesinde’ öykülerinden ilham almasının yanı sıra tasarımcı arkadaşı Şuruk ile animatikte birinci oldukları animasyon filminin kahramanı olan ‘Smoothie for Zoe/ Güler yüzlü hayvan için’ tavuk karakterini de beğeniye sundu. İkili, film festivaline katılarak festival boyunca yarattıkları karakteri, hem yetişkinlerin hem de çocukların ilgisini çeken broşürler, oyunlar ve afişlerle tanıttılar.

Sanatçı Raşa Ebu’l Meati’nin el-Guraba dergisi.
CairoComix’in yalnızca ressam ve tasarımcılardan oluşan uzmanların ilgilendiği sanatsal bir etkinlik olduğuna dair yanlış bir izlenim bulunduğunu doğrulayan Meryem’e göre gerçek şu ki, tasvir edilen karakterler arasında keyifli vakit geçiren ve onlardan istediğini almaya hevesli pek çok izleyiciyi kendisine çekebiliyor.

Mahmud Muhtar Center’daki çizgi roman dünyası.
Uluslararası Kahire Çizgi Roman Festivali çizgi romanın sokak sanatları, animasyon, sinema, video sanatları gibi diğer yaratıcı ortamlara paralel bir sanat etkinliği olarak ön plana çıkıyor. Özellikle Mısır, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da çizgi roman sanatının bağımsız hareketinin gelişimine önemli katkı sağlıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Pulitzer Ödülü sahibi Filistinli yazar Musab Ebu Tuha Al-Majalla’ya konuştu: Kullanmama izin verilmeyen tek kelime ‘soykırım’

Filistinli şair ve yazar Musab Ebu Tuha
Filistinli şair ve yazar Musab Ebu Tuha
TT
TT

Pulitzer Ödülü sahibi Filistinli yazar Musab Ebu Tuha Al-Majalla’ya konuştu: Kullanmama izin verilmeyen tek kelime ‘soykırım’

Filistinli şair ve yazar Musab Ebu Tuha
Filistinli şair ve yazar Musab Ebu Tuha

Husam Maruf

Filistinli şair ve yazar Musab Ebu Tuha, The New Yorker'a yaptığı katkılardan dolayı 2025 yılında Gazetecilik Makalesi dalında ABD'nin prestijli ödüllerinden Pulitzer Ödülü'nü kazandığında, bu sadece edebiyat alanındaki yeteneğine yönelik bir ödüllendirme değil, aynı zamanda felaketin merkezinden ve yok oluşun derinliğinden doğan bir sesin hiç vakit kaybetmeden işitilmesiydi. Ebu Tuha, Gazze’nin harap olmuş sokaklarından ABD sürgününün garip sessizliğine, enkazdan ve hayatta kalmaktan doğan bir dil taşıyor. Sözcükleri sempati uyandırmayı değil, bilinmeyi istiyor. Bu durumda onun metinleri metafordan ziyade tarihe düşen kayıttır, yansımadan ziyade kanıttır.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı röportaja göre Rahat ya da inziva halinden değil, bitmemiş bir çığlığın kalbinden, artık anı ve keder dışında var olmayan bir vatandan yazan Ebu Tuha’nın İngilizce olarak kaleme aldığı Filistin'in hikayesi halen canlılığını koruyor. Her cevapta, ‘Hayatta kalmak ne anlama geliyor? Hayatta kalmak ve sonra yazmak ne anlama geliyor?’ şeklinde amansız sorular ortaya çıkıyor.

*Şiir yazmaya Arapça başladınız, sonra İngilizceye geçtiniz. Amaç dinleyici kitlesini genişletmek miydi yoksa Arap dünyasından uzaklaşmanın bir sonucu mu?

Ne yazık ki yazdığım dili seçme lüksüne sahip değilim. Bir dilde yazıp diğerinde yazmama amacım, koşullara ve yazmak zorunda kaldığım konuya bağlı.

Gazze'deki soykırım hakkında İngilizce yazdığımda ister askeri ister siyasi ister basın isterse edebi olsun, soykırım uygulayan bir dünyaya hitap ediyorum. Bana ve halkıma karşı yapılan medya ve edebiyat soykırımına içgüdüsel bir yanıt verme ihtiyacından dolayı İngilizce yazıyorum. Elbette bu da dolaylı olarak çok sayıda insana ulaşmayı sağlıyor.

Siyasi ve insani

*İçsel bir yansımadan kaynaklanan yazı ile siyasi bir belge olarak kabul edilen yazı arasındaki fark nedir?

Yazdıklarımı siyasi bir belge olarak tanımlamaktan hoşlanmıyorum. Onu insani bir belge olarak görüyorum, kelimeler dinleyicinin kulağına ya da okuyucunun gözüne girmeden önce çığlık atan ve kan damlayan insani bir acı.

Bana ve halkıma yönelik medya ve edebiyat soykırımına içgüdüsel bir yanıt verme ihtiyacı duyduğumdan İngilizce yazıyorum.

İçsel bir yansımadan kaynaklanan bir şiir, tüm insanlar tarafından paylaşılan hayalleri, düşleri veya korkuları ifade eden bir sanat eseridir. Aile sevgisi, kasırga korkusu, doğum öncesi kaygı, yeni bir yarına duyulan özlem.

cdfgthy
Musab Ebu Tuha bombalanmadan önce Gazze'deki evinde

Yatak odanızın yıkıntıları arasında ya da sokakta kan kaybından ölme ve başıboş köpekler tarafından yenme kâbusu... Tüm bunlar, içsel bir yansımadan değil, öteki tarafından körüklenen bir korkudan kaynaklanır.

*Şiirlerinizden birinde molozların ruhlara kıyasla ağırlığını hicvediyorsunuz. Kara mizahın edebiyattaki rolünü nasıl görüyorsunuz? Bu sözcük sizce hala ruhun ağırlığını ifade edebilir mi?

Kara mizahın, olayları doğrudan ifadelerimizden daha iyi anlamamızı sağladığına inanıyorum. Dünya ve onun siyasi ve hukuki sistemi, yaklaşık seksen yıldır Filistinlilerin haklarını geri vermek bir yana, onları ölüm makinesinden korumakta bile başarısız oldu.

frgt
Gazete Makalesi dalında Pulitzer Ödülü

Sözcük, kurbanı insanlaştırmayı başarırsa ruhun ağırlığının bir kısmını da ifade edebilir. Bir insanı bir sayıya, diğer son dakika haberleri tarafından bir kenara itilen bir son dakika haberine dönüştürmek suçtur.

Tiyatrodan köke

*ABD’ye taşındıktan sonra bir yazar, bir baba, bir Filistinli olarak hayatınızda ne değişti? Eskiden yaşadığınız bir hayatın uzaktan bir anlatıcısı olmaktan korkuyor musunuz?

Soykırım sahnesinden, medya, askeri ve diplomatik yollarla soykırım üreten ve finanse eden bir ülkeye geçmek kolay değil. Buradan dünyaya anlayacağı bir dille, sadece İngilizce değil, edebi ve kültürel bir dille hitap etmek için daha büyük bir sorumluluk hissediyorum. İnsan kendisini her gün eleştiren bir medyaya konuştuğunda bu rolü daha da büyüyor.

Dünya ve onun siyasi ve hukuki sistemi, yaklaşık seksen yıldır Filistinlilerin haklarını geri vermek bir yana, onları ölüm makinesinden korumakta bile başarısız oldu.

Filistinli anne-babaların çocuklarını ve ölümden ölüme kaçarken taşıyabildiklerini taşımalarını izlerken acı çekiyorum. Çocuklarıma bakıyorum ve zamanda geriye giderek ‘Ya Gazze'de kalsaydım? Çocuklarımı nasıl beslerdim? Onları nasıl korurdum? Hayatta olur muyduk?’ diye soruyorum kendime.

*Ailenizi Gazze’den çıkarmaya çalışırken tutuklandınız. Bu deneyim dil, hafıza ve korku ile olan ilişkinizi nasıl etkiledi?

Etkilendim ve özellikle yeni serbest bırakılan tutukluları gördüğümde, açlık, korku ve hastalığın bedenlerini nasıl paramparça ettiğini gördüğümde etkilenmeye devam ediyorum. Onların arasında yüzümü gördüğümde halen kabuslar görüyorum. Bu deneyim dilimi etkiledi. Artık kelimelere çok daha fazla dikkat ediyorum.

fgthy
Filistinli şair Musab Ebu Tuha’nın San Francisco'da çekilen bir fotoğrafı

Medya neden bir Filistinlinin ‘tutuklandığını’ söylerken, gerçekte bir okuldan ya da hastaneden ‘kaçırıldığını’ söylemiyor? Neden bir İsrailli asker olsa bile ‘rehine’ olarak adlandırılırken, bir Filistinli sivil bir doktor olsa bile ‘tutuklu’ olarak adlandırılıyor? Her bir kelimenin siyasi ve insani çağrışımları vardır.

Silinme

Bir keresinde şöyle yazmıştım:

“Dilimden ve ülkemden bahsetmeyen bir kitap... Sanki ben bu toprakların gayrimeşru bir çocuğuyum. Filistin'in haritalardan silinmesiyle nasıl başa çıkıyorsunuz? Bu silinme karşısında yazı ne yapabilir?”

Bu silinmeyle varlığımı ve hikayemi olumlayarak başa çıkıyorum, ancak ne yazık ki bu varoluşa ister mekanlar ister insanlar olarak olsun, gerçeğin silinişi eşlik ediyor. Maalesef bu silinmeyi telafi etmek için yazmak gerekiyor. Hakkında yazdığımız karakterler ve mekanlar sonsuza dek silinirken dergilerle ve ödüllerle onurlandırılıyorlar.

Neden bir İsrailli asker olsa bile ‘rehine’ olarak adlandırılırken, bir Filistinli sivil bir doktor olsa bile ‘tutuklu’ olarak adlandırılıyor?

fgthy
Musab Ebu Tuha, edebi çalışmaları onuruna verilen American Book Ödülü'nü elinde tutarken

Elbette, dünyanın dört bir yanındaki entelektüellerin Filistinlilerle etkileşimi, savaş ve saldırganlık zamanlarında yani genellikle patlama anlarında insan sesine verilen bir tepki olarak görülebilir. Ancak ben, bu etkileşimin sadece zamanla sınırlı olmadığına, Filistin’in hikayesine sirayet edeceğine ve bunun savaşla başlayıp ateşkesle biten bir hikaye değil, radikal bir şekilde ele alınması gereken bir hikaye olduğuna inanıyorum. Bu hikayenin, politikacıların ve karar alıcıların yanında akademisyenlerin ve entelektüellerin de dahil olduğu adaletsiz küresel sistemin sorumlu olduğu bir hikaye olduğuna inanıyorum.

Baskılar

*Batılı ülkelerde yazılarınızı yayına hazırlarken üstü kapalı da olsa editoryal baskılarla karşılaşıyor musunuz? Filistin hikayesinin nasıl anlatılması gerektiğine dair belirli beklentiler var mı?

Tecrübelerime göre kullanamadığım tek kelimenin ‘soykırım’ olduğunu söyleyebilirim. Bunun dışında aklımdaki ve duygularımdaki her şeyi aktardım ve ifade ettim.

Bu dünyada adaletsizliği gören ve bunu dile getiren gerçek yazarlar var, ancak onların sesi yıkımdan zevk alanlardan daha az güçlü.

*Pulitzer Ödülü'nü nasıl aldınız, bunu edebi bir onur olarak mı yoksa hikayenizin sembolik olarak tanınması olarak mı gördünüz?

Hiç şüphesiz ikisi de. Sadece çok zor bir yıl boyunca yayınlanmış yazılarım için değil, aynı zamanda ele aldığım konular için de edebi bir onur bu. Ancak aynı zamanda denemelerimde kullandığım edebi üslubun gücünün ve edebi platformlarda genellikle görmezden gelinen bir ses olan Filistinliler olarak hikayemizin önemli bir şekilde tanınması olarak da görüyorum.

yu78ı
Musab Ebu Tuha’nın kaleme aldığı “Gazze'den Şiirler” kitabının kapağı

*Bu ödüllerin sesinizin gücü için mi yoksa yaranız için mi verildiğini merak ettiniz mi? Gazze'nin çektiği acıları görmezden gelen bir dünyanın kuruluşları tarafından ödüllendirilmenin yarattığı ironiyle nasıl başa çıkıyorsunuz?

Bu kuruluşların, görmezden gelen ve hatta acı çekmemize neden olan bir dünyaya ait olduğu doğru, ancak dünya bu gerçeklikten daha büyük. Bu dünyada adaletsizliği gören ve bunu dile getiren gerçek yazarlar olsa da onların sesi yıkımdan zevk alanlardan daha az çıkıyor. Ama onlar var ve onları gördüğümüzü, bizim sesimizi duyan ve bunu kalbinde ve dilinde taşıyan seslerini duyduğumuzu bilmelerini sağlamalıyız.

*Batılı platformlar sizi kutladığında, kendinizi bağımsız bir Filistinli ses olarak mı görüyorsunuz yoksa ötekinin dilinde ustalaşmış biri olarak mı?

Batı'nın anladığı bir dile hakim olmamın kutlamayla bir ilgisi olduğunu düşünmüyorum. Burada insanlık ve kullandığım edebiyat düzeyi ödüllendiriliyor.