Libya’da taraflar, ‘siyasi inadı’ kırmak için çözüm arıyor

Libya Devlet Yüksek Konseyi Halid el-Mişri’nin Fas’taki eski bir görüşmesi (Yüksek Konsey)

Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri’nin Kahire’de yapacağı görüşmeler kaynaklı olarak Abdulhamid Dibeybe liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti destekçilerinin geniş bir kesiminde korku hâkim.
Bu korku, bir yandan Salih ve Mişri, diğer yanda da Dibeybe tarafından temsil edilen ülkedeki siyasi tarafların, ülkeye hakim olan ‘siyasal inadı’ kırmayı amaçlayan harici bir çözüm arayışının ortasında baş gösterdi.
Ülkedeki ayrışma ve bazı iç tarafların yurtdışına sığınması çerçevesinde Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin eski siyasi danışmanı Stephanie Williams’ın Libya’daki görevinden ayrılmasından bu yana ülkedeki kriz siyasi çıkmaza girdi. Seçimlerin yapılması için gerekli olan ‘anayasal kural’ konusundaki anlaşmazlıklar ise Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi arasında birçok anlaşmazlık noktasında uzlaşı sağlanmadan devam ediyor.
Ancak ülkesindeki karmaşık krize çözüm aramak için Kahire’ye giden Salih, hafta ortasında Arap Birliği genel merkezinde düzenlediği basın toplantısında BM’nin Libya Özel Temsilcisi Abdullah Batili’nin ‘anayasal kural komitesini’ askıya alınan görevlerini tamamlamaya davet edeceğini belirtmişti. Akile Salih ayrıca, “Devlet Yüksek Konseyi ile ilerleyen günlerde egemen pozisyonlar konusunda uzlaşı sağlanacak” dedi.
Libyalı siyasetçiler, Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi arasında bir uzlaşı hali oluşturmayı ve siyasi çıkmazı kırmayı başaramazsa Batili’nin kaderinin de kendinden önceki BM temsilcilerinden farklı olmayacağına dikkati çekti. Siyasetçiler ayrıca, “Libya krizi, bu iki kurumun elde ettiği çıkarlar ve siyasi nüfuza göre beklemede kalacaktır” dedi.
Salih ve Mişri’nin BM misyonu tarafından takdir edilen hamleleri, ‘anayasal kural komitesinin’ yeniden müzakerelere dönmesine katkıda bulundu. Dibeybe ise yaptığı açıklamada, “Diyalog, kulislerde gerçekleşen gölgeli anlaşmaların alternatifidir” ifadelerini kullandı.
Dibeybe’nin üzeri örtülü suçlamaları bununla da sınırlı kalmadı. Öyle ki Tunus’a gitmeden önce birçok emareler taşıyan ve anlaşmaların imzalandığı bir ziyarette, “Mevcut siyasi sınıf, kendisini genişletmeye ve Libya’daki seçim ve siyasi süreci bozmaya çalışıyor” dedi.
Dolayısıyla resim, iki cephenin destekçileri arasında bölünmüş görünüyor. Bu bağlamda Dibeybe’nin yandaşları ‘Akile, Mişri ve Hafter’in kampı, Sirte’de egemen pozisyonları paylaşmak için yapılan gizli müzakereler ortasında yeni bir üçüncü hükümet kurmak için aceleci davrandığını’ düşünüyor. Diğer taraftan Dibeybe’nin muhalifleri de Tunus Başbakanı Necla Buden’in geçen ayın ortasında Libya’ya yönelik ziyaretinin iptal edildiğini açıklaması sonrasında Dibeybe’nin, maruz kaldığı izolasyonu kırmak için Tunus’a gittiğini söyledi.
Siyasi analist İdris Ehmid, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada Libya krizine yönelik çözümün büyük kısmının içeride olduğunu belirtti. Ehmid, “Bu nedenle geçiş dönemi adaleti, ulusal uzlaşı ve ardından farklı taraflar arasındaki güvenin yeniden tesisi dahil olmak üzere çeşitli konulara odaklanmalıyız” ifadelerini kullandı.
Ehmid, Libya dışı bir çözüm arayışının, bu tarafların dışarıya bağımlılığını yansıttığına inandığını dile getirdi. Krizin çözümünün Libya’da olması gerektiğini vurgulayan İdris Ehmid, “Güvenin yeniden sağlanması, anayasa referandumunun kabul edilmesine, seçimlerin yapılmasına ve ardından sonuçlarının kabul edilmesine katkıda bulunur” dedi.
Öte yandan Devlet Yüksek Konseyi Başkan Yardımcısı Naci Muhtar, Temsilciler Meclisi ile devam eden istişarelerin, sonuçlar açısından olumlu olabileceğini dile getirdi. Muhtar, “Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi arasında BM misyonuyla koordinasyon dahilinde bir diyalog mekanizması tanımlanırsa, yeni bir hükümetin kurulması konusunda fikir birliği de yakında sağlanabilir” dedi.
‘Libya 24’ internet sitesi tarafından aktarılana göre Muhtar,           “Devlet Yüksek Konseyi ile Dibeybe hükümeti arasındaki anlaşmazlıklar, pozisyon değişikliği anlamına gelmiyor. Konsey, Dibeybe hükümetini desteklemedi. Ancak bölünme, Fethi Başağa hükümeti hakkındaydı ve iki konsey arasındaki mevcut yakınlaşma ve istişareden önce Dibeybe bu durumdan faydalandı” şeklinde konuştu.
Muhtar, siyasi anlaşmaya göre Dibeybe hükümeti tarafından imzalanan tüm anlaşmaların meşruiyetten yoksun olduğunu, çünkü Temsilciler Meclisi tarafından onaylanmadığını dile getirdi. Naci Muhtar ayrıca, “Anayasal kural, parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimleri için Libya’daki taraflar arasında uzlaşmaya en yakın olan durumdur. Ancak anayasayı referanduma götürmek çok uzaktır” dedi.