عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İran, özel havayolu şirketi Mahan Air ile Suriye ve Lübnan'a silah taşıyor

Haaretz: İran, özel havayolu şirketi "Mahan Air" aracılığıyla Suriye ve Lübnan'a silah taşıyor

İran, özel havayolu şirketi Mahan Air ile Suriye ve Lübnan'a silah taşıyor
TT
TT

İran, özel havayolu şirketi Mahan Air ile Suriye ve Lübnan'a silah taşıyor

İran, özel havayolu şirketi Mahan Air ile Suriye ve Lübnan'a silah taşıyor

İran, özel havayolu şirketi "Mahan Air" aracılığıyla Suriye ve Lübnan'a silah taşıyor. Şarku’l Avsat’ın İsrail gazetesi Haaretz’den aktardığı habere göre gazete İsrail'in kuzey cephesinde güvenlik araştırmalarında uzmanlaşmış ve İsrail askeri istihbaratından emekli bir subay olan Sarit Zahavi başkanlığındaki Alma Merkezi tarafından yürütülen bir araştırmaya yer verdi.
Gazetenin özel haberine göre, İran'dan Suriye, Lübnan, Türkiye, Doğu Avrupa ülkeleri ve başka ülkeler de dahil olmak üzere çeşitli hedeflere uçuşlar düzenleyen özel İran havayolu Mahan Air’in faaliyetlerinin izlendiğini ve Hizbullah'a ekipman ve hassas silahlar taşıdığının tespit edildiğini belirtti.
Özel haberde, “İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) mensupları, sivil yolcular ve sivil kargo için Mahan Şirketi’nden uçak bileti alıyor. Kargo silah ve füze yapmak için gereken malzemeleri, teçhizatı ve mekanizmaları içeriyor. Mahan Şirketi'ndeki 63 pilotun geçen yıl Suriye ve Lübnan'a silah kaçakçılığı yapma çabalarına karışma ihtimalleri bulunuyor. Elimizde bunlarla ilgili resimler ve başka bilgiler var, bunları tam raporuyla birlikte yakında yayınlamaya başlayacağız” ifadeleri yer aldı.
DMO bünyesindeki Kudüs Gücü bağlantılı ve kaçakçılık konusunda uzmanlaşmış olan 190. Birim, bu görev için özel pilotlar kiralıyor. Ulaşımın güvenli olmasını sağlamak istedikleri için silah, savaşçı yolcular ve uzmanlar taşıdıkları biliniyor. Yolcuların taşıdığı çantalar sivil uçuşlarla taşınıyor ve bir Avrupa ülkesindeki büyük bir havaalanında duruyor.
Haaretz gazetesi özel haberinde, “İsrail geçtiğimiz günlerde bu Avrupa ülkesine İran'ın faaliyetleri konusunda bir uyarı iletti. Buna paralel olarak İranlılara medya aracılığıyla doğrudan bir uyarı yapıldı. Tehdit burada açık. İstihbarat servisleriyle bağlantılı bir İsrail sivil merkezi, tehlikeli faaliyetlere karıştığını iddia eden İran vatandaşlarının yüzlerini ve isimlerini gösteriyor. Bu, uluslararası kuruluşlar tarafından uygulanan kişisel yaptırımların başlangıcı olabilir ve başka bir senaryoda daha şiddetli hedefleme olasılığına yönelik üstü kapalı bir tehdit olabilir.” ifadelerine yer verdi.
Alma Merkezi, bu operasyona dahil olan kişiler hakkında birçok ayrıntıyı sundu. Mahan Air Havayolu Genel Müdürü Hamid Arab-Nizar'dan söz eden merkez, bu ismin Devrim Muhafızları'nda eski bir subay ve Kasım Süleymani'nin yakın arkadaşı olduğunu söyledi. Genel Müdürün DMO’ya olan bağlılığını gösteren birkaç belge var.
Merkez, Lübnan'daki Hizbullah Yürütme Konseyi Başkanı ve önde gelen liderlerinden bir din adamının oğlu olan Rıza Haşim Safiyuddin'in ve onun amcası Hizbullah’ın Lübnan temsilcisi Abdullah Safiyuddin'in de ismini takdim etti.  İsrailli Merkez Kasım Süleymani'nin kızıyla evli olan Rıza'nın Tahran ve Beyrut arasında çok gidip geldiğini söylüyor. Görevi gelişmiş askeri araçların ve insansız hava araçlarının transferini koordine etmek.”
İsrail'in haberde belirtilen unsurlara karşı eyleme geçebileceğine dair ipuçları açıkça görülüyor. Tel Aviv'deki pek çok yetkili, Lübnan'a çeşitli mesajlar göndererek, "İran’ın Beyrut üzerinden silah aktarmaya devam etmesi halinde Beyrut Uluslararası Havalimanı’nı bombalamakla" tehdit ediyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Rusya, yeniden yapılanmanın başlamasıyla birlikte Suriye arenasına geri dönüyor

Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)
Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)
TT
TT

Rusya, yeniden yapılanmanın başlamasıyla birlikte Suriye arenasına geri dönüyor

Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)
Şeybani, Moskova'da Lavrov ile görüşmesinde güçlü bir diplomatik beden dili sergiledi (AFP)

Mustafa Rüstem

Sonunda ilk kez, birbiri ile savaşan eller tokalaştı. Rusya'nın siyasi karar alma süreçlerinin mutfağı olan Moskova Dışişleri Bakanlığı'nın lüks salonundaki beyaz masanın etrafında, on yıldır birbirine hasım olan gözler buluştu. Bu, Suriye Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani’nin, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Mahir eş-Şara'nın da aralarında bulunduğu üst düzey bir heyetin eşlik ettiği ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile bir araya geldiği bu türden ilk ziyaretiydi.

Bu ziyaret, on yıllardır ittifak dilinin baskın olduğu iki ülke arasındaki diplomatik kartların yeniden karılması açısından son derece önemli görünüyor. İttifak, Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin akabinde Moskova'ya kaçmasının ardından değişti. Ancak Kremlin’in kapıları, Esed iktidarını devirme hareketinin başlamasıyla birlikte katıldığı Suriyeli muhalif güçlerin saflarındaki siyasi ve askeri mücadelesinin başlangıcından bu yana, “Ebu Ayşe” lakaplı Bakan Şeybani'ye açıldı.

Yeni bir beyaz sayfa

Siyaset dünyasının en meşhur sözü olan “bugünün düşmanı yarının dostu olabilir” doğrudur. Mutlak anlamda ne düşmanlık ne de dostluk vardır. Ancak görüşmelerdeki beden dili söyleyeceğini söyledi ve Rus diplomasisinin, Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara'yı 15 Ekim'de Moskova'da yapılması planlanan Rus-Arap zirvesine davet ederek de olsa, Suriye topraklarına ve Akdeniz'e erişimini koruma konusundaki “aceleci” tavrını özetledi.

Rusya, Esed'in devrilmesinden bu yana Moskova'ya yaptığı ilk ziyarette Şeybani'yi ağırladı (AFP)Rusya, Esed'in devrilmesinden bu yana Moskova'ya yaptığı ilk ziyarette Şeybani'yi ağırladı (AFP)

Suriyeliler, Lavrov ve Şeybani arasındaki görüşmede genel bir diplomatik denklik tablosuna ulaşmadan önce, Esed Suriyesi döneminde alışılan itaatkarlıktan uzak olduklarını açıklayan bir beden dili benimsemeye çalıştılar. Suriye Dışişleri Bakanı, ülkesinin Moskova'nın Esed rejimiyle ekonomik, güvenlik ve askeri alanlarda imzaladığı tüm önceki anlaşmaları kapsamlı bir şekilde yeniden değerlendirmeye çalıştığını gizlemedi. Bu yeniden değerlendirme, iki ülke arasındaki ilişkilerin geleceğini şekillendirmeyi amaçlıyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise ülkesinin, Suriye halkının tercihlerine saygı duyduğunu ve Moskova'nın Şam'daki yeni yönetimle iş birliği yapma isteğini dile getirdi. Hatta yaptırımların kaldırılması çağrısında bulundu.

Şantaj mı yoksa oyunun kuralları mı?

GSM Merkezi Direktörü Dr. Asıf Melhem, The Independent Arabia'ya verdiği röportajda, “sözlü destek” sınırları içinde kalan Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılması ve benzeri konularla ilgili özel görüşmelere rağmen, mevcut Suriye hükümetinin ABD ve Batılı ülkelere her zaman kesin olarak güvenmenin imkânsız olduğunu anladığını söyledi.

Melhem, iki yönetim arasındaki gergin tutumlarda gözle görülür bir değişim olduğunu ve Şam'ın Esed rejimine verdiği destek sebebiyle Moskova'ya şantaj yapmaya çalışırken, Rusların bir miktar esneklik gösterdiğini belirtiyor. Melhem, “Yeni hükümet, ‘sizin yardımınız olmasaydı Esed çoktan devrilmişti’ demek istedi ve bu nedenle Rus yönetiminden tazminat ödemesini ve Esed'i teslim etmesini talep etmeye başladı” diye devam etti.

Ciddi Suriyeli yetkililer, Suriye'deki askeri üslerin Rusya için acil bir ihtiyaç ve Moskova tarihinde bir dönüm noktası olduğuna inanıyor. Ama durum böyle değil. Rusya'nın ihtiyacı olduğu doğru, ancak beklendiği kadar acil ve kaçınılmaz değil.

Rus GSM Merkezi’nin Direktörü, siyasette her pozisyonun bir bedeli olduğuna inanıyor. Rusya, Suriye'deki üslerini elinde tutmakla ilgileniyor ve bunları korumanın yanı sıra, Esed iktidarından önce bile Suriye ile iyi olan ilişkilerini sürdürmek istiyor.

Haberler, Rus bombardımanı nedeniyle sivillerin zarar gördüğü olaylarda artış olduğunu ortaya koyuyor (AFP)Haberler, Rus bombardımanı nedeniyle sivillerin zarar gördüğü olaylarda artış olduğunu ortaya koyuyor (AFP)

Direktör şu açıklamada da bulundu: “Her halükarda, üsler Moskova için bir ölüm kalım meselesi değil. Örneğin Suriye kıyılarını ele alırsak, Ruslar açısından Akdeniz'e erişimin tek yolu Karadeniz, Cebelitarık Boğazı veya Süveyş Kanalı’dır. Bu koridorlar ise belirli anlaşmalara tabi. Bu nedenle, özellikle Rusya, herhangi bir bölgede yaşanabilecek beklenmedik gelişme korkusuyla askeri varlığını çeşitlendirmeye başladı. Sudan, Libya ve Eritre'de askeri üsler kurma girişiminde bulundu. Zira üslerinin bulunduğu ülkelerde bazı siyasi değişiklikler yaşanabileceğinin ve bu durumda üslerini korumanın zorlaşabileceğinin farkında.”

Ekim 2011'de Moskova, Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi olarak, eski Suriye devlet başkanı Beşşar Esed'in istifasını isteyen Batı destekli kararlara karşı veto yetkisini kullanmaya başladı. Bu veto, 8 Aralık 2024'e kadar süren Suriye savaşı boyunca tekraren devam etti. Eylül 2015’te de askeri müdahalede bulundu. O dönemde Rus güçleri, DEAŞ ve terör örgütü olarak tanımladığı el-Kaide'nin Suriye kolu Nusra Cephesi de dahil olmak üzere muhalif grupları hedef aldıklarını kabul ettiler.

Bununla birlikte haberler, özellikle Kuzey Suriye'de Rus bombardımanları sebebiyle sivillerin zarar gördüğü olaylarda artış olduğunu ortaya koydu. Bu durum, milyonlarca insanın Türkiye yakınlarındaki veya sınırındaki kamplara göç etmesine yol açtı. Bu arada, Ekim 2016'da Moskova, BM İnsan Hakları Konseyi'ndeki koltuğunu kaybetti.

Rusya-Suriye ilişkileri, Suriye'nin bağımsızlığını tanıyan ilk rejim olan eski Sovyetler Birliği dönemine kadar uzanıyor. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre iki ülke arasında kurulan diplomatik ilişkiler ve stratejik ittifak, Hafız Esed'in Suriye'de iktidara gelmesiyle (1970'ten 2000'e) zirveye ulaştı.

Ekonomik ilişkiler

Tüm bunların bir uzantısı olarak Moskova, Şam ile ilişkilerini korumaya çalışıyor. Son görüşme de yeni bir koordinasyon aşamasının başlangıcı sayıldı. Rusya yalnızca siyasi ve askeri düzeylerde değil, ayrıca Suriye'nin yeniden inşası ve istikrarının sağlanması konusunda da kapsamlı yardım sunma isteğini dile getirdi.

Gözlemciler, bu görüşmenin kanlı bir dönemin ardından açık oynamaya ve yeni bir sayfa açmaya yönelik daha geniş bir çabanın parçası olduğuna inanıyor. Bu adımlar, sivillerin ölümüne ve geniş bir bölgede köy ve kasabalarda hâlâ görülebilen yıkıma yol açan bombardımanlar sebebiyle Rusya'nın kendileriyle karanlık bir geçmişe sahip olduğunu düşünen Suriyelilerin kızgınlığına rağmen atılıyor. Rusya'nın yeniden inşaya katılması yakıp yıktıklarını telafi etmenin, diğer yandan da yatırım ve çok sayıda anlaşmanın değerlendirilmesi yoluyla sıcak sulara dönüşün bir yolu olabilir.

 Dr. Asıf Melhem ise, Suriye ile Rusya arasında fosfat, petrol, doğalgaz ve Tartus Limanı alanındaki yatırımlar için imzalanan sözleşmelerin rejimin devrilmesinden çok önce iptal edildiğini vurguluyor. Bu sözleşmeler kapsamında Suriyeli şirketler ile ortak olan Rus şirketlerinin, hisselerini ortaklarına devrettiklerinin, dolayısıyla ziyaretin, bu anlaşma ve sözleşmelerin yeniden değerlendirilmesi bağlamında yapıldığının altını çiziyor.

Buna ilave olarak Rusya, Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi ve uluslararası alanda önemli bir varlığa sahip. Dünyanın en büyük ikinci gücü. Melhem bunun önemli olduğuna inanıyor, zira bu sebeple Rusya’nın görüşleri dikkate alınıyor. Dolayısıyla Rusya ile ilişkiler sürdürülmeli, bu durum şüphesiz Suriye'ye fayda sağlayacaktır.

Öte yandan Şam, Rusya'nın Suriye'ye ihtiyacı olduğunu iddia ederek durumu abartmaya çalışıyor. Melhem’e göre bu doğru değil, çünkü Suriye'nin toplam yüzölçümü Moskova ve kırsalının yüzölçümünü aşmıyor ve Rusya, eğer zorunda kalırsa ve bölgede kalmasının bedelinin elde edeceği faydadan daha büyük olduğunu görürse, sonunda bu üslerden vazgeçebilir.

*Bu analiz Şarku'l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.