عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Müslüman Kardeşler saflarında Genel Mürşid Vekili’nin seçimi konusunda yeni bir tartışma yaşanıyor

İstanbul Grubu, Londra Cephesi’ni ‘paralel oluşumlar’ oluşturmakla suçluyor

Ölüm ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan Muhammed Bedii (Reuters)
Ölüm ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan Muhammed Bedii (Reuters)
TT
TT

Müslüman Kardeşler saflarında Genel Mürşid Vekili’nin seçimi konusunda yeni bir tartışma yaşanıyor

Ölüm ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan Muhammed Bedii (Reuters)
Ölüm ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan Muhammed Bedii (Reuters)

Müslüman Kardeşler’in (İhvan-ı Müslimin) İstanbul Cephesi, Londra Cephesi’ni ‘paralel oluşumlar’ meydana getirmekle ve ‘yönetmeliklere bağlı kalmadan örgütün liderliğine isimler dayatmaya çalışmakla’ suçladı. Gözlemciler, bunu Müslüman Kardeşler’in Londra ve İstanbul cephelerindeki dış liderler arasındaki anlaşmazlıkları artırabilecek yeni bir tırmanış olarak değerlendirdi.
İstanbul Cephesi tarafından geçtiğimiz Salı günü yapılan açıklamada, örgütün Genel Mürşid Vekili pozisyonuyla ilgili olarak Londra cephesiyle yapılan müzakerelerin başarısız olduğu ve bir sonraki aşamada örgüte liderlik edecek iki cephede önde gelen bir şahsiyet etrafında fikir birliğine varıldığına işaret edildi. Açıklama, ‘İstanbul Cephesi’nin Londra Cephesi’ni, İhvan'ı parçalama ve yasadışı paralel oluşumlar kurmaya çalışmakla suçlamasının bölünmeyi ne denli derinleştiğini gözler önüne serdi. Radikal meseleler konusunda uzmanlaşan Mısırlı araştırmacı Amr Abdulmunim, "İhvan örgütü içinde İstanbul Cephesi ile Londra Cephesi arasında dikey bölünmeler ve çatlaklar devam etmekte. Ardından yeni küme hücrelerinin ortaya çıkması çatışmayı derinleştirdi” dedi. Abdulmunim, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, “İstanbul grubunun, Londra Cephesi’ni hedef alan son suçlaması, yeniden birleşmenin ve iç krizlerin kontrol altına alınmasının imkansızlığını doğruladı” dedi.
Abdulmunim ayrıca “İstanbul Cephesi’nin, Londra Cephesi’ne yönelik paralel ve gayrimeşru oluşumlar oluşturmak ve örgütün başına isimler dayatmakla suçlamaları aynı değildir. Bunların İhvan üyeleri için kabul edilebilirliği yoktur. Bu suçlamaların amacı, Londra Cephesi'nin İbrahim Münir'in ölümünden sonra yaptığı şeyin açık bir bölünme olduğunu ve örgütten ayrılma olarak kabul edildiğini öne sürmektir” şeklinde konuştu. İstanbul Cephesi’nin, Londra Cephesi’ne yaptığı geri dönüş çağrısının amacının grubu kontrol altına almak değil, daha ziyade üslerin önünde İstanbul Cephesi’nin bunlarla uzlaşmaya çalıştığını ve tüm girişimlerinin başarısız olduğunu söyleyerek onu kuşatmaya çalışmak olduğunu ifade etti. Ayrıca iki cepheyi birleştirmenin zorluğuna vurgu yaptı.
İstanbul Cephesi’nin yaptığı açıklamadan önce bir başka açıklama daha yapıldı ve bu açıklamada, “Mısır'daki İhvan örgütü ve yurtdışındaki şubeleri, Genel Mürşid Vekili’ni seçme yetkisine sahip tek taraftır. Dışarıdan hiç kimsenin tüm yasa ve yönetmeliklere aykırı olarak onlara lider dayatma hakkı yoktur" dedi.
İstanbul Cephesi’nin açıklaması, Londra Cephesi’nin şu anda Muhyiddin ez-Zayit tarafından geçici olarak yürütülen Genel Mürşid Vekilliği görevini kimin üstleneceğinin açıklanmasını beklendiği bir dönemde geldi. Müslüman Kardeşler’in faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olan bir kaynak, “İstanbul Grubu, yeni Mürşid Vekilini açıklamanın yakın olduğunu sezmiş görünüyor. Bu nedenle, örgütün Müslüman Kardeşler’in sistem ve düzenlemelerine göre saflarını düzenlemeyi ve liderlerini seçmeyi bitirdiğini, Vekil’in Mahmud Hüseyin olduğuna işaret eden iki bildiri yayınlamak için acele etti” dedi.
Gözlemcilere göre İstanbul Cephesi’nin açıklamaları, Münir'in ölümü sonrası Londra Cephesi’nde yaşanan karışıklıktan ve bugüne kadar net bir idari yapılanma üzerindeki istikrarsızlıktan yararlanıp, Zayit’in geçici Mürşid Vekilliğine aday gösterilmesiyle yetinerek örgüt üzerindeki kontrollerini pekiştirme girişimidir.
Nitekim İstanbul Cephesi, İbrahim Münir'in ölümünün ardından rehber vekili olarak Mahmud Hüseyin'in atandığını duyurmuştu. İstanbul Cephesi, Mahmud Hüseyin’in maslahatgüzarlık görevine atanması konusunda, Genel Şura Konseyi’nin grubun genel tüzüğünün 5. Maddesi’ndeki çalışmaların etkinleştirilmesi ve orijinal metne uygun olarak uygulanmasının incelenmesine dayanıyor. Söz konusu maddeye göre Genel Mürşid’in görevini yapmasına mâni olan mücbir sebepler hâlinde, yerine birinci vekili, sonra vekillerin en yaşlısı getiriliyor.
Radikal meseleler konusunda uzmanlaşan Mısırlı araştırmacı Amr Abdulmunim, “Londra Cephesi’nin yeni Genel Mürşid Vekili’ni duyurmadaki başarısızlığı, pozisyon için bazı potansiyel figürlerle ilgili temel anlaşmazlıklara işaret ediyor. Bunların en sonuncusu, adı yakın zamanda açıklanan Salah Abdulhak'tır” dedi. Abdulmunim, Zayit’in kim olursa olsun yeni maslahatgüzarın ismini açıklaması gerektiğini söyledi. Ayrıca “Örgüt içi çatışmalar artacak. Londra Cephesi içindeki anlaşmazlıkları derinleştirmek, Mahmud Hüseyin ve ister Müslüman Kardeşler bağlı medyada ister elektronik komiteler aracılığıyla olan grubunun görevidir” dedi. İstanbul Cephesi’nin hareket ve açıklamalarına Londra Cephesi’nden şu ana kadar herhangi bir tepki gelmedi.
Zayit, 4 Kasım'da ‘örgütün iç kurumları tamamlanana kadar Müslüman Kardeşler içindeki idari görevleri geçici olarak devralacağını’ doğrulamıştı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
TT
TT

Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)

Refik Huri

Ukrayna savaşı, bazen unutulmuş bir savaş gibi görünse de Gazze ve Lübnan’daki savaştan ve İran'ın başını çektiği tüm “direniş ekseninden” çok daha tehlikelidir. Burada Ortadoğu için yeni bir sahne ya da büyüklerin onayladığı bir bölgesel güvenlik sistemine götürecek beklentiler olmaksızın çok fazla gürültü, slogan ve yıkım var. Gazze, savaş bitmeden sona erdi ve kimse onu yönetmeye hazır değil. Önceki “statüko”nun geri gelmesi yönündeki bahisler arasında, herhangi bir siyasi sempati olmaksızın ya da herhangi bir ülke İsrail ile ilişkilerinin gidişatında herhangi bir değişikliğe gitmeden Lübnan neredeyse tamamen yerle bir oldu. Ama Ukrayna'da oyun daha büyük.

Bu, kıtalararası balistik füzelerle ve Rusya'nın nükleer tehdidinin eşiğinde yürütülen bir savaş. Avrupa'yı kontrol etme ve yeni bir çok taraflı dünya düzeni kurma konusunda belirleyici bir savaş. Hayati bir jeopolitik ve stratejik konum ile bağlantıyı sağlama veya koparma savaşı. Zira Başkan Carter döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanı olan Profesör Zbigniew Brzezinski'nin tekrarladığı gibi, “Ukrayna olmadan Rusya'nın imparatorluk olmaktan çıktığı” tarihsel bir gerçektir. Tıpkı Batı'nın, Moskova'nın bir imparatorluk olmasını engellemek için Ukrayna'yı Rusya'dan uzaklaştırmakta ısrar etmesi gibi, Başkan Putin de imparatorluğu kurmak için Ukrayna'yı geri almakta ısrar etti. Eski Almanya Şansölyesi Angela Merkel, başından beri bunu fark etmişti ve bunun nedenle anılarında Putin'i kızdırmamak için Ukrayna'nın NATO'ya katılımını ertelemeye çalıştığını söylüyor. Sovyetler Birliği ile Batı arasındaki Soğuk Savaş'ın sona ermesinden yıllar sonra, Rusya ile Batı arasında sıcak bir vekâlet savaşının yaşanması da bu nedenle kaçınılmaz.

ABD ile Çin arasında, Çin'in Tayvan'ı zorla ilhak etmeye karar vermesi durumunda daha da kızışabilecek soğuk savaşın kaçınılmazlığı da buradan kaynaklanıyor. Sahne her şeyi anlatıyor; ABD dünyanın zirvesinde endişeli ve gergin iken, Çin zirveye ulaştıktan sonra kendinden emin ve sakin. Rusya, korkutan ve korkan rolünde seferberlik halinde. NATO'nun kapısına kadar genişlemesinden korkuyor ve NATO'nun Ukrayna'yı kabul etmeyi düşünmesini engellemek için aceleyle savaşa girerek korkutuyor.

ABD, tüm uyarılara rağmen güçlünün yükselen güçten korkmasını simgeleyen “Thucydides” tuzağına düştü. Tarihçilere göre bu, Atina ile Sparta arasında yaşananların bir örneğidir. Güçlü Atina Sparta'nın artan gücünden korktuğu için kendisine savaş açmıştı. Ancak Çin, her ne kadar daha büyük, daha geniş bir tuzağa hazırlanıyor olsa da bu tuzağa düşmemeye çalışıyor.

Biden yönetimi Çin ile ilişkileri üç şekilde özetliyor: rekabet, husumet ve iş birliği. Trump yönetimi ise daha büyük bir şeyden söz ediyor. Başkan Şi Cinping iş birliği arzusunu kullanıyor ancak pratikte “dünyayı yeniden oluşturmak, Batı değerlerini uluslararası kurumlardan kovmak ve doları tahtından indirmek” istiyor. Stanford Üniversitesi'nden ve “Çin'e Göre Dünya” kitabı yazarının Elizabeth Economy’nin söylediğine göre, Şi ayrıca, “Kuşak ve Yol, küresel büyüme, küresel güvenlik ve küresel medeniyet” programlarını gerçekleştirmek için uluslararası uzlaşma çağrısında bulunuyor. Bu ise kısaca, sadece çok kutuplu bir sistemden ibaret olmayan yeni bir dünya düzenidir.

Ancak ABD'de ve tabii ki Avrupa'da, Çin ile anlaşmayı savunanlar da az değil. G7 ve G20 arasında ABD ve Çin’den oluşan “G2” fikrini öne sürenler var. Nitekim tarihçi Adam Tur, “Çin'in tarihsel yükselişine uyum” çağrısında bulundu. Siyaset bilimci Graham Allison, “Asya'daki Çin etkisinin” kabul edilmesi çağrısında bulundu. Ancak olumsuz dalga da artıyor. Tufts Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü Michael Buckley, “hayati çıkarların çatıştığına ve iki ülkenin sistemlerinde bunun güçlü köklere sahip olduğuna, güç dengesinde büyük bir değişiklik olmadan düşmanlığın azaltılamayacağına, düşmanlığın iki tarafın birbirini yanlış anlamasından değil, birbirini iyi tanımasından kaynaklandığına” inanıyor. Dahası eski ulusal güvenlik danışman yardımcısı Matt Pottinger ve eski kongre üyesi Mike Gallagher Çin ile rekabeti yönetmeyi reddedip, Pekin ile çatışmacı bir söylem ve böylece “rekabeti kazanmayı” talep ediyorlar.

Şi’ye gelince Çin'in yükselişte, ABD'nin ise düşüşte olduğuna inanıyor. Çin Komünist Partisi'nin 2021 yılında yayınlanan “100 Yıllık Resmi Tarihçe”sinde şu ifadelere yer verildi: “Çin, dünya sahnesinde merkeze eskisinden daha yakın. Kendi doğuşuna hiçbir zaman bugün olduğundan daha yakın olmamıştı.”  Şi'nin istediği, Çin ile savaşın üzerinde çok fazla duman görmek isteyen ABD ile “dumansız bir savaş” kazanmaktır. Gerçek şu ki her zaman soğuk savaş zihniyetinden uzaklaşma çağrısında bulunan Çin, ABD’ye karşı bir soğuk savaş başlattı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı analize göre ABD'ye karşı koymak ve dünyadaki Amerikan hegemonyasını zayıflatmak için Rusya ile “sınırsız ortaklık” kurmayı tercih etti. Her ne kadar Çin, Kuşak ve Yol çerçevesinde yüzden fazla ülke ile anlaşmalar imzalamış olsa da Pew Vakfı'nın 2023 yılında tüm kıtalardan 24 ülkede yaptığı kamuoyu yoklaması, katılımcıların yüzde 22'sinin Çin'i tercih ettiğini, yüzde 60'ının ise ABD'ye olumlu baktığını ortaya koydu.

Oyun ikili bir oyun değil, üçlü bir oyun; Çin ve Rusya, ABD'ye karşı. Sıcak arena Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa, Gazze ve Lübnan savaşları nedeniyle de Ortadoğu ise ekonomik ve jeopolitik rekabetin soğuk arenası, Küresel Güney olarak adlandırılan bölgedir. Ama bu, Hindistan, Güney Afrika, Brezilya ve Endonezya gibi rolleri olan büyük ülkeleri içerdiğinden coğrafi olarak tamamen güneyli değil. Aynı zamanda İran, Türkiye ve İsrail gibi rolleri olan bölge ülkelerini de içeriyor.

Hiç kimse bir soğuk savaşı tamamen kazanamaz. İlk soğuk savaş bile bir ölü ve bir yaralı ile sona erdi. Zafer coşkusu ve “tarihin sonu” konuşmalarının ardından yaşanan olayların da doğruladığı gibi, ölen Sovyetler Birliği, yaralı ise ABD’deydi.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.