2022 yılında dünya genelinde hayatını kaybeden ünlüler

Kraliçe II. Elizabeth ve Japonya Başbakanı Şinzo Abe ( AFP)
Kraliçe II. Elizabeth ve Japonya Başbakanı Şinzo Abe ( AFP)
TT

2022 yılında dünya genelinde hayatını kaybeden ünlüler

Kraliçe II. Elizabeth ve Japonya Başbakanı Şinzo Abe ( AFP)
Kraliçe II. Elizabeth ve Japonya Başbakanı Şinzo Abe ( AFP)

2022 yılında Kraliçe II. Elizabeth, Mihail Gorbaçov, Jean-Luc Godard ve Şinzo Abe hayatını kaybetti. 2020’de dünya genelinde hayatını kaybeden ünlüler;
1964’teli Lilies of The Field filmindeki rolüyle en iyi oyuncu Oscar'ını kazanan ilk siyah erkek film yıldızı Sidney Poitier 94 yaşında hayatını kaybetti.
91 yaşındaki İtalyan moda tasarımcısı ve girişimci Nino Cerruti
Brezilyalı siyahi şarkıcı Elsa Soares (91)
ABD’li rock sanatçısı Meay Loaf (74)
Fransız modacı Thierry Mugler (73)

İtalyan aktris Monica Vitti (90)
"Hindistan'ın bülbülü" olarak tanınan ünlü Hint şarkıcı Lata Mangeshkar (92)
AİDS hastalığına yol açan HIV'i keşfettiği için Nobel Tıp Ödülü verilen Fransız virolog Luc Montagnier (89)
Oscar ödüllü ünlü aktör William Hurt (71)
eski ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright (84)
Dünyaca ünlü rock grubu Foo Fighters'ın davulcusu ve vokalisti Taylor Hawkins (50)
Rus aşırı milliyetçi politikacı Vladimir Zhirinovsky (75)

Fransız tiyatro oyuncusu Michel Bouquet (96)
Hastalıkların kromozom anormallikleriyle bağlantısını keşfetmedeki rolüyle tanınan Fransız bilim insanı Marthe Gautier (96)
Filistinli gazeteci Şirin Ebu Akile (51)

Ünlü Yunan besteci Evangelos Odysseas Papathanassiou (79)
ABD'li ünlü aktör Ray Liotta (67)
Depeche Mode'un kurucusu Andy Fletcher (60)
İsrail solunun işgale karşı çıkan isimlerinden İsrailli yazar Avraham Yehoshua (85)
Büyük Fransız sinema ve tiyatro oyuncusu Jean-Louis Trintignan (91)
Tiyatro çevrelerinde devrim yaratan 97 yaşındaki İngiliz yönetmen Peter Brook

38 yıl görev yapan Angola eski Devlet Başkanı Jose Eduardo dos Santos (79)
Japonya eski Başbakanı Şinzo Abe (67)
El Kaide lideri Eymen ez-Zevahiri (71)
Japon moda tasarımcısı Issey Miyake (84)
Grammy ödüllü şarkıcı ve oyuncu Olivia Newton-John (73)
Japon moda tasarımcısı Hanae Mori (96)
Sovyetler Birliği'nin çöküşüne katkıda bulunan eski Sovyet lideri Mihail Gorbaçov (91)

Mısırlı yönetmen Ali Abdulhalık (78)
Kraliçe II. Elizabeth (96)
Fransız-İsviçreli ünlü film yönetmeni Jean-Luc Godard (91)
Yunan sinema ve tiyatro oyuncusu Irene Pappas (93)
Çağdaş Fas resim sanatının önde gelen isimlerinden biri olan sanatçı Hüseyi el Meloudi (77)
Cezayirli aktris Farida Saboundji
Mısırlı aktör Hişam Selim (64)
Tarihi romanlarıyla bilinen İngiliz yazar Hilary Mantel (70)
ABD’li  caz müzisyeni ve saksafoncu Pharoah Sanders (81)
Mısırlı İslam alimi Dr. Yusuf El Karadavi (96)
ABD’de country müzik sanatçısı ve söz yazarı Loretta Lynn (90)

Özellikle 'Cinayet Dosyası' dizisindeki rolüyle tanınan yıldız oyuncu Angela Lansbury (96)
Harry Potter filmlerinde canlandırdığı Hagrid rolüyle hafızalara kazınan İngiliz aktör Robbie Coltrane (72)
Redbull şirketinin kurucusu Dietrich Mateschitz (78)
Fransız siyahi ressam Pierre Soulages (102)
Amerikan Rock'n Roll efsanesi Jerry Lee Lewis (87)
Brezilyalı müzik efsanesi Gal Costa (77)
Ünlü şarkıcı Aaron Carter (34)
Arjantin’de askeri diktatörlük döneminde kaybedilen çocukların izini süren Plaza de Mayo Anneleri (Mayıs Meydanı Anneleri) Derneği’nin lideri Hebe Maria Pastor de Bonafini (93)
Lübnanlı besteci Romeo Lahoud (92)
Kübalı şarkıcı Pablo Milanes (79)
Alman yazar ve şair Hans Magnus Enzensberger (93)
Çin Halk Cumhuriyeti'nin eski devlet başkanı Jiang Zemin (96). Zemin, Çin'in küresel bir ekonomik süper güce dönüşmesini sağladı.
On milyonlarca kitabı satılan Fransız yazar Dominique Lapierre (91)
Andre Agassi, Monica Seles ve Maria Sharapova gibi şampiyonları yetiştiren eski tenis antrenörü Nicholas James Bollettieri (91)
ABD’li besteci Angelo Badalamenti (85)
İngiliz müzik grubu The Specials'ın solisti Terry Hall (63)



Mücteba Hamaney, babasının izinden giden dini lider Ali Hamaney’in oğlu

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
TT

Mücteba Hamaney, babasının izinden giden dini lider Ali Hamaney’in oğlu

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)

İran’ın Dini Lideri (Rehber)Ayetullah Ali Hamaney'in oğlu olan Mücteba Hamaney, babasının başkanlık ettiği dini kurumlarda en etkili şahsiyetlerden biri ve ülkenin liderliğini devralması muhtemel adaylar arasında gösteriliyor.

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı. Hamaney'in 1989 yılından beri liderliğini yaptığı, İran'ı korumakla görevli Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ile yakın ilişkileri olan muhafazakâr bir isim.

Huccetu’l-İslam unvanına sahip olan Mücteba (55), İran hükümetinde hiçbir resmi görevde bulunmadı. İranlı gözlemcilere göre babasının muhafızı olarak perde arkasında nüfuzunu kullandı.1979'da ABD destekli Şah'ı deviren bir ülkede, aile siyasetine herhangi bir atıfta bulunulmasını reddeden eleştirmenler ve Hamaney'in kendisinin aile veraseti fikrine karşı olduğunu ifade etmesi nedeniyle, rolü İran içinde tartışmalara neden oldu.

ABD yaptırımları

ABD Hazine Bakanlığı, 2019 yılında Mücteba Hameney’i yaptırımlar uygulanan kişiler listesine ekledi ve onun, babasının ofisinde çalıştığı dönem dışında hiçbir zaman seçilmediği veya atanmadığı halde resmi olarak en üst düzey isim olduğunu vurguladı.

Bakanlığın internet sitesinde, Hamaney'in bazı sorumluluklarını, DMO’nun yurtdışı kolu Kudüs Gücü ve Besic Güçleri komutanlarıyla yakın iş birliği içinde çalıştığı belirtilen Mücteba'ya devrettiği bildirildi.

Kaynaklar, 20 yıl boyunca Devrim Muhafızları ile yakın ilişkiler kurduğunu ve bu sayede siyasi ve güvenlik kurumlarında ilave nüfuz kazandığını belirtti. Mücteba, 2009 yılından bu yana, özellikle 2022 yılında ülkedeki katı kıyafet kurallarını ihlal ettiği iddiasıyla gözaltına alınan bir genç kızın polis nezaretindeyken ölmesi üzerine İran'ın dört bir yanında başlayan ayaklanmalar sırasında, protestocuların öfkesinin hedefi olmuştu.

Mücteba, rejimi destekleyen toplantılarda boy gösterdi, ancak kalabalığın önünde nadiren konuştu. 2024 yılında, Kum'da verdiği İslam hukuku derslerini askıya aldığını duyurduğu birçok kez paylaşılırken, bu açıklamanın nedenleri hakkında spekülasyonlar başladı.

Dini niteliklerin eksikliği

Babasına çok benzeyen Mücteba, siyah takke takıyor, bu da onun seyyidlerden olduğunu, yani ailesinin Hz. Muhammed'in soyundan geldiğini gösteriyor. Mücteba’yı eleştirenler, onun en yüksek liderlik pozisyonu için gerekli dini niteliklerden yoksun olduğunu söylüyorlar, çünkü Huccetu’l-İslam rütbesi, babasının ve İran İslam Cumhuriyeti'nin kurucusu Ruhullah Humeyni'nin ulaştığı Ayetullah rütbesinden daha düşük bir rütbedir.

Liderliğe giden yol

2007 yılında yazılan ve WikiLeaks tarafından yayınlanan bir Amerikan diplomatik telgrafında, üç İranlı kaynağın Mücteba'yı Hamaney'e ulaşmanın yolu olarak tanımladığı ve Mücteba'nın Batı ile iş birliğini tercih eden ve eski cumhurbaşkanları Muhammed Hatemi ve Hasan Ruhani gibi isimlerin temsil ettiği İranlı reformistlere karşı çıktığı belirtildi. Mücteba Hamaney’in 2005 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhafazakâr aday Mahmud Ahmedinejad'ın ani yükselişinin arkasında olduğu düşünülüyordu. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre 2005 seçimlerinde aday olan reformist din adamı Mehdi Kerrubi, o dönemde Hamaney'e bir mektup yazarak Mücteba’nın Ahmedinejad'ı desteklediğini iddia etti, ancak Hamaney bu iddiayı reddetti.

frgtyhu7
İran Dini Lideri Ali Hamaney (Reuters)

Mücteba, 2009 yılında yeniden aday olan ve tartışmalı seçimlerde ikinci kez göreve gelen Ahmedinejad’ı bir kez daha destekledi. Seçim sonuçlarının duyurulmasıyla hükümet karşıtı protestolar başladı. Protesto gösterileri, Besic ve diğer güvenlik güçleri tarafından şiddetle bastırıldı.

Bir diğer detay olarak Mücteba’nın eşi, eski parlamento başkanı ve en önde gelen muhafazakârlardan biri olan Gulam Ali Haddad Adil'in kızıdır.

Mücteba Hameney, 1969 yılında Meşhed şehrinde doğdu ve Şah'a karşı muhalefet hareketini yöneten babasının yanında büyüdü. Gençliğinde de İran-Irak savaşına katıldı.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.