2023 Küresel Riskler Raporu’nda Tunus’a iflas uyarısı

2023 Küresel Riskler Raporu’nda Tunus’a “artan borç ve devletin çökme riski” uyarısı

Tunus başkentinin merkezinde emekliler tarafından satın alma gücünün bozulmasını protesto etmek için düzenlenen bir gösteriden (EPA)
Tunus başkentinin merkezinde emekliler tarafından satın alma gücünün bozulmasını protesto etmek için düzenlenen bir gösteriden (EPA)
TT

2023 Küresel Riskler Raporu’nda Tunus’a iflas uyarısı

Tunus başkentinin merkezinde emekliler tarafından satın alma gücünün bozulmasını protesto etmek için düzenlenen bir gösteriden (EPA)
Tunus başkentinin merkezinde emekliler tarafından satın alma gücünün bozulmasını protesto etmek için düzenlenen bir gösteriden (EPA)

Dünya Ekonomik Forumu'nun önceki gün yayınladığı 2023 Küresel Riskler Raporu'na göre, borç, devletin çökme ihtimali, temel ihtiyaç malzemelerinin temini ile ilgili kötüleşen koşullar ve hayat pahalılığı krizinin yanı sıra enflasyonun sürekli olarak hızla yükselmesi 2023 ila 2025 arasında Tunus’un karşı karşıya kalacağı sorunlar arasında görülüyor.
Bu riskler, Dünya Ekonomik Forumu'nun resmi ortağı olan Arap CEO'lar Enstitüsü tarafından yürütülen araştırmalarla belirlendi. Dünya Ekonomik Forumu’nun 2022 raporunda Tunus'un karşı karşıya olduğu ana riskler olarak devletin çöküşü, borç, işsizlik krizleri, ekonomik durgunluğun uzaması ve yasadışı faaliyetlerin yayılmasına odaklanıldığına dikkat çekildi.
Rapor, Dünya Ekonomik Forumu'nun forum ağındaki bin 200'den fazla uzmandan önemli bilgileri derleyen yıllık Küresel Risk Algıları Araştırmasına dayanıyor.
Küresel Riskler Raporu, dünyanın 2023’te kritik bir dönüm noktasında olduğu birçok alanı vurguladı. Ayrıca jeopolitik gerilimlerin bağlamını, sosyal ve ekonomik risklerin yakınsamasını inceleyen raporda önümüzdeki iki yıl içinde ekonomiler ve toplumlar için beklenen riskler belirlendi. Ayrıca, bugün dünyanın kolektif dikkatinin yaşam maliyeti, gıda ve enerji arzı, zayıf büyüme ve jeopolitik çatışma ile ilgili krizlere yöneldiği açıklandı.
Rapor ayrıca, doğal ekosistemler, insan sağlığı, güvenlik, dijital haklar ve ekonomik istikrar için ortaya çıkan  ve önümüzdeki on yılda krizlere ve felaketlere dönüşebilecek risklere de işaret etti.
Öte yandan dün Tunus'un başkentindeki İdare Mahkemesi, parlamento seçimlerinin ilk tur sonuçlarına yönelik 11 temyize ilişkin bir savunma oturumu düzenledi. En son 17 Aralık'ta ilk turu yapılan milletvekili seçimleri için adayların yaptığı itirazlara ilişkin nihai mahkeme kararlarının en geç bugün açıklanması bekleniyor.
Seçim Komisyonu, Temmuz 2021’den önce Nahda Hareketi’nin önderlik ettiği feshedilen parlamentonun yıkıntıları üzerine yeni bir parlamentonun kurulmasına yol açacak olan bir sonraki seçim istasyonu için takvimin geri kalanını sırayla açıklayacak olan İdare Mahkemesi kararlarını bekleyecek. İlk tur milletvekili seçimlerinin kesin sonuçlarının bu ayın 19'unda açıklanması beklenirken, Seçim Komisyonu üyeleri ikinci tur seçimlerin 29 Ocak'ta yapılmasını umuyor.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre bu bağlamda, Seçim Komisyonu üyesi Mahir Cedidi, Tunusluları 2011'den bu yana en düşük katılım oranını kaydeden ilk tur seçimlerin ardından ikinci tura katılmaya motive etmek için entegre bir plan hazırlandığını duyurdu.
Özgür Anayasa Partisi Başkanı Abir Musa, insan hakları ve özgürlüklerin korunması ve ayrımcılıkla mücadele alanındaki uluslararası sözleşmelerin etkinleştirilmesi için İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisine acilen müdahale çağrısında bulunarak, Tunus yasalarının izin verdiği şekilde, siyasi faaliyet hakkını savunmak için konuyu tırmandırma hakkını saklı tuttuğunu söyledi.
Yarın Kartaca Sarayı yakınlarında gösteri yapma haklarının reddedilmesinin ardından Musa, Tunuslu yetkilileri partisinin faaliyetlerini engellemek ve partinin yürüyüşlerini ve protesto hareketlerini defalarca yasaklamakla suçladı.



HDK’nin İHA saldırılarında onlarca kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir civarında yer alan Ebu Şuk Mülteci Kampı’ndaki Sudanlılar (AP)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir civarında yer alan Ebu Şuk Mülteci Kampı’ndaki Sudanlılar (AP)
TT

HDK’nin İHA saldırılarında onlarca kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir civarında yer alan Ebu Şuk Mülteci Kampı’ndaki Sudanlılar (AP)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir civarında yer alan Ebu Şuk Mülteci Kampı’ndaki Sudanlılar (AP)

Hükümet, sağlık ve yardım kaynakları ile görgü tanıklarına göre, insansız hava aracı (İHA) savaşının bir devamı olarak, Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından Sudan ordusunun kontrolü altındaki Kuzey Kordofan eyaletinin başkenti el-Ubeyd'deki aşırı kalabalık bir hapishane ve Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki bir mülteci kampı da dahil olmak üzere Sudan'ın çeşitli yerlerinde düzenlenen saldırılarda onlarca kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı. Öte yandan geçici idari başkent olan Port Sudan şehri, bir hafta boyunca havalimanı, konteyner limanı, otel ve yakıt deposunda meydana gelen patlamaların ardından sakin bir gün geçirdi.

Sudan Hükümet Sözcüsü ve Kültür ve Enformasyon Bakanı Halid el-İaysir dün yaptığı açıklamada, ülkenin merkezindeki Kuzey Kordofan eyaletinin başkenti el-Ubeyd'deki hapishane ve hastaneyi hedef alan HDK’ye ait bir İHA’nın bombalaması sonucu 20 kişinin hayatını kaybettiğini ve 50 kişinin de yaralandığını söyledi. El-İaysir yaptığı açıklamada, el-Ubeyd’deki hapishanede yaşananların tam teşekküllü bir savaş suçu olduğunu ve milislerin Sudanlı sivillere yönelik ihlal kayıtlarına eklendiğini belirtti. El-İaysir, bir terör eylemi olarak nitelendirdiği saldırıyı en sert ifadelerle kınadı.

frgty6
Kuzey Darfur'daki çatışmalardan kaçan yerlerinden edilmiş Sudanlılar, 27 Nisan 2025 (Reuters)

Sudan Doktorlar Ağı ise yaklaşık 5 bin mahkûmun bulunduğu hapishaneye düzenlenen saldırıda 21 kişinin yaşamını yitirdiğini, bazıları ağır olmak üzere 47 kişinin de yaralandığını açıkladı. Ağ, uluslararası insani yardım ve insan hakları örgütlerini, silahsız sivillere yönelik ihlallerin genişlemesini ve nüfus yoğunluğu yüksek büyük şehirlerin hedef alınmasını durdurması için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmaya çağırdı.

HDK, yakın bir saldırının sinyalleri arasında el-Ubeyd'i birçok yönden kuşatıyor.

Ebu Şuk Mülteci Kampı bombalandı

Yardım kaynaklarına göre, HDK'nin Darfur bölgesinde yerinden edilmiş kişilerin kaldığı Ebu Şuk Mülteci Kampı’nı hedef alan bombardımanında aynı aileden 14 Sudanlı hayatını kaybetti. Ebu Şuk Mülteci Kampı Acil Servisi’nden dün yapılan açıklamada, kampın ‘HDK tarafından ağır topçu ateşine’ maruz kaldığı, aynı aileden 14 kişinin yaşamını yitirdiği ve çok sayıda kişinin de yaralandığı belirtildi. Ebu Şuk Mülteci Kampı, son dönemde HDK'nin yoğun saldırılarına sahne olan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’de yer alıyor. Bu saldırılarda onlarca kişi hayatını kaybederken yüz binlerce kişi de şehrin mülteci kamplarından göç etmek zorunda kaldı.

dfrgthy
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir civarındaki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) unsurları (Telegram)

Buna karşılık el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu (yerel bir grup), HDK'nin dün erken saatlerde şehre yeni bir ağır topçu bombardımanı dalgası başlattığını ve aynı zamanda sivil yerleri ve hayati tesisleri ayrım gözetmeksizin hedef alan kamikaze İHA’lar uçurduğunu bildirdi. Grubun resmi Facebook sayfası üzerinden yapılan paylaşımda, “Mermiler ayrım gözetmeksizin yoğun nüfuslu yerleşim bölgelerine yağıyor, kurbanların sayısını arttırıyor ve yıkım alanını genişletiyor. Bu ölümcül döngü her gün tekrarlanıyor. Sabah bombardımanla başlıyor, ardından uzun sürmeyen temkinli bir sükûnet geliyor ve sonra yeni bir şiddetli bombardıman dalgasına dönüşüyor” ifadeleri yer aldı.

El-Faşir, HDK'nin şehre saldırıp kontrol altına alma girişimlerinin Sudan ordusu ve müttefik Darfurlu gruplar tarafından engellendiği bir yıl boyunca yüzlerce saldırıya maruz kaldı. Nisan ayının son haftasında el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, ‘el-Faşir şehrine ve savunmasız sakinlerine karşı kanlı bir katliam’ olarak tanımladığı olayda 750'den fazla havan topu, roket, tank ve ağır top mermisi kullanıldığını belgeledi.

HDK'nin el-Faşir'deki Zemzem Mülteci Kampı’na yönelik saldırıları, kamp sakinlerinin komşu şehirlere kaçmasına yol açtı ve Birleşmiş Milletler'e (BM) göre yaklaşık bir milyon kişinin yaşadığı kamp ‘neredeyse boş’ hale geldi.

dfrgtyh
Darfur'dan Çad'daki Adre'ye giden yerlerinden edilmiş Sudanlılar (Arşiv - Reuters)

El-Faşir şehri, geniş Darfur bölgesinde HDK'nin kontrolü dışında kalan tek büyük şehir olması nedeniyle ordu ile HDK arasındaki savaşta stratejik bir öneme sahip. BM ve uluslararası gözlemciler önümüzdeki günlerde yaygın vahşetlerin yaşanabileceği uyarısında bulundu.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) 450 binden fazla insanın el-Faşir, Zemzem ve Ebu Şuk kamplarındaki saldırılardan kaçarak Kuzey Darfur'daki Tavile'ye ulaştığını bildirdi. UNICEF ve ortaklarının sahada 14 sağlık merkezinde hayat kurtarıcı bakım sağladıkları, çocukları taradıkları ve hayat kurtarmak için sağlık hizmeti verdikleri belirtildi.

Port Sudan'da sükûnet

Ülkenin doğusundaki Port Sudan'da, bir hafta süren saldırıların ardından temkinli bir sükûnetin geri geldiğini belirten yerel kaynaklar, ülkede savaşın başladığı Nisan 2023'ten bu yana ilk kez bu tür saldırılara tanık olan kentte hâkim olan endişe ve gerginlik atmosferinin ardından hayatın normale döndüğünü ifade etti. Geçtiğimiz pazar gününden bu yana geçici idari başkent Port Sudan, her gün İHA’larla düzenlenen ve havaalanı, liman ve ana yakıt depolarının yanı sıra Osman Dikne Hava Üssü gibi altyapı ve sivil tesisleri hedef alan yoğun saldırılara maruz kaldı. Ayrıca Sudan ordusunun Kızıldeniz'deki en büyük deniz üssü olan Flamingo Deniz Üssü de hedef alındı.