عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Rus himayesindeki uzlaşma anlaşmasının ardından Dera’daki gruplar kime bağlı?

Dera’da Rus katılımıyla yapılan bir devriye (Şarku’l Avsat)
Dera’da Rus katılımıyla yapılan bir devriye (Şarku’l Avsat)
TT
TT

Rus himayesindeki uzlaşma anlaşmasının ardından Dera’daki gruplar kime bağlı?

Dera’da Rus katılımıyla yapılan bir devriye (Şarku’l Avsat)
Dera’da Rus katılımıyla yapılan bir devriye (Şarku’l Avsat)

Suriye’nin güneyinde yer alan Dera şehri, 2018’den bu yana uzlaşma anlaşmalarına tabi olan diğer bölgelerden farklı bir güvenlik mahremiyetine sahip.
Rusya, 2018 Temmuz ayında Suriye rejimi ve güneydeki muhalif gruplara, savaşan unsurların statüsünün belirlenmesi, onların rejim gruplarına yeniden entegre edilmesi ve bunu reddedenlerin Suriye’nin kuzeyine gönderilmesini öngören, uzlaşmaya dayalı bir formül dayattı.
Son zamanlarda, bölgedeki yerel silahlı gruplar ile onları destekleyen taraflar (güvenlik hizmetleri) arasında veya kendi aralarında çatışmalar olduğuna dair haberler çoğaldı.
Dera’daki eski bir yerel lidere göre, bölgedeki gruplar, Rusya’nın himayesinde uzlaşma anlaşmasını uygulamaya karar verdikten sonra hafif silahlarını ellerinde tutmaya devam ederek, güvenlik servislerine bağlanan muhalif grupların unsurları ve liderlerini içeriyor.
Güvenlik servisleri, kendi bölgelerindeki üyelerine tanınan yetkiler ve aylık 400 bin Suriye lirası tutarında maaş karşılığında bu grupları himaye etti.
Rejimin bu konuda hedefleri var. Bunlardan en önemlisi, bu gruplar üzerindeki kontrolün sıkılaştırılması ve onları uzlaşma anlaşması ve rejimi etkileyebilecek silahları ile bölgede bırakmamak.
Dolayısıyla rejim, 2018’de uzlaşma anlaşmasının başladığı ilk aylardan itibaren bu grupları çekmek için çalıştı ve oradaki militanları takip etmek veya ifşa etmek için onların savaş deneyimlerinden, bölge ve halk hakkındaki bilgilerinden yararlandı.
Şarku’l Avsat’a konuşan eski bir yerel lider şunları söyledi;
“Rejim, 2018’den sonra güney vilayetinin tamamı üzerinde askeri kontrol sağlayamadı. Bu da, uzlaşma anlaşmasını bir karışıklık durumundan kurtarmak için yerel silahlı adamların güvenliği devralması yönündeki öneriyi harekete geçirdi. Böylece bu gruplar yeni isimler ve farklı ilişkiler altında yeniden oluşturuldu. Bunlardan en öne çıkanı, uzlaşma anlaşmasından önce Yermuk Ordusu’na bağlı olan ve sonrasında Askeri Güvenlik Teşkilatı’na bağlanan İmad Ebu Zureyk grubuydu. Bu grup, sınırdaki Nassib Caber geçidinin bitişiğindeki Nassib kasabasındaki kalesinden başlayarak, Ürdün sınırındaki Dera’nın güney kırsalındaki doğu köyleri ve kasabalarına yayılıyor. Bir de Hmeimim tarafından desteklenen Sekizinci Tugay’a dönüşen, Ahmed el-Avda liderliğindeki Sünni Gençlik güçleri var. Onun da kalesi, Dera’nın doğu kırsalındaki Suveyda vilayetinin bitişiğindeki Busra eş-Şam şehrindedir. 2021’de ise Rus tarafıyla olan ilgi ve koordinasyon ışığında, bağlılığın Askeri İstihbarat Birimi’ne kaydığı görüldü.”
Söz konusu kaynağa göre, bir de Dera’da ‘El-Kasm’ lakaplı Mustafa el-Masalmeh tarafından yönetilen ve Askeri Güvenlik Teşkilatı’na bağlı güçlere dönüşen Halid Bin Velid’in Torunları Tugayı var. Bu grup yerel olarak El-Kasm Grubu olarak tanınıyor.
Bölgedeki diğer gruplara gelince, Hava Kuvvetleri İstihbarat Teşkilatı’na bağlı gruplar, Devlet Güvenliği ve Dördüncü Tümen’e bağlı diğer gruplar arasındaki nüfuz rekabeti ile durum karmaşık görünüyor.
Kaynağa göre, her yerel grubun diğerinden ayrı bir liderliği var. Bu liderlik, konuşlandıkları yerde asayiş işlerinin yürütülmesinden sorumlu ve hatta onun talimatları diğer köy ve kasabalardaki gruplardan bağımsız.
Yani Askeri Güvenlik Teşkilatı’na bağlı olsalar da, her grubun hareket ve yönetim özgürlüğü bulunuyor.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Suveyda'dan Beyrut'a: Mezhepçilik oyunu sürerken, Lübnan, diğer ülkelerin çatışmalarının bedelini mi ödüyor?

Lübnan'ın Suriye çatışmalarına dahil olması, mezhepsel bölünmeleri derinleştiriyor ve savaşı Lübnan'a taşıma tehdidi oluşturuyor (Sosyal medya)
Lübnan'ın Suriye çatışmalarına dahil olması, mezhepsel bölünmeleri derinleştiriyor ve savaşı Lübnan'a taşıma tehdidi oluşturuyor (Sosyal medya)
TT
TT

Suveyda'dan Beyrut'a: Mezhepçilik oyunu sürerken, Lübnan, diğer ülkelerin çatışmalarının bedelini mi ödüyor?

Lübnan'ın Suriye çatışmalarına dahil olması, mezhepsel bölünmeleri derinleştiriyor ve savaşı Lübnan'a taşıma tehdidi oluşturuyor (Sosyal medya)
Lübnan'ın Suriye çatışmalarına dahil olması, mezhepsel bölünmeleri derinleştiriyor ve savaşı Lübnan'a taşıma tehdidi oluşturuyor (Sosyal medya)

Tony Bouloss

Bölge için tehlikeli bir şeylerin planlandığı aşikar. Olaylar hızla gelişiyor ve siyasi mesajlar, Lübnanlı yetkililerin boş yere tekrarladığı boş egemenlik sloganlarının arkasına gizlenemeyecek kadar netlik kazanıyor. ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Tom Barrack'ın “Lübnan, Biladuşşam’ın bir parçasıdır” demesi boşuna değil. Bu bir dil sürçmesi değil. Aksine, zayıf ve dağılmış devletlerin kalıntıları üzerinde nüfuz haritalarını yeniden çizen uluslararası ve bölgesel uyarıların açık bir ifadesidir. Buna, “Trablus ve Bekaa'nın Suriye'ye ilhakı” gibi tehlikeli senaryolar veya birbiri ile savaşan dini gruplar ve mini devletler arasında yeniden nüfuz dağıtımını sağlayacak “mezhepsel konfederasyon çözümleri” gibi medyada yer alan şüpheli sızıntılar eşlik ediyor. Tüm bu haberler, Lübnan arenasını kızıştırmak ve Lübnanlıları hiçbir ilişkileri ve çıkarları olmayan bir çatışmaya çekmek için kötü niyetli bir şekilde medyaya ve siyasi alana pompalanıyor.

Hassas nokta mezhepçilik

Bu tür önerilerin propagandasını yapmak ne spontane ne de masum bir şey. Bu, Lübnan ve Suriye arasındaki mezhepsel ve dini gerginlikleri yeniden alevlendirmeyi amaçlayan tehlikeli bir oyunun parçası. İç içe geçmiş bir dini ve ulusal mozaikle birleşen iki ülke, bir kez daha büyük hesaplaşmalar için bir satranç tahtasına dönüşüyor.

Örneğin Suveyda'da, Dürziler ile Suriye makamları arasında sosyal, mezhepsel ve siyasi boyutların iç içe geçtiği kanlı bir çatışma sahnesine tanık oluyoruz. Ancak orada yaşananlar sadece Suriye ile sınırlı değil; her zamanki gibi, yankıları hemen Lübnan'a da ulaştı.

Lübnan'da Sünniler arasında mezhepçi duygular canlandı ve Suriye'de “yeni Sünni rejim” olarak adlandırdıkları oluşumla dayanışmaya yönelik hareketlenmeler arttı. Lübnan sanki kendi başına bir devlet olmaktan çıkıp, askeri ve mezhepsel destek için bir platform haline gelmiş gibi, Suveyda'ya savaşmaya giden Lübnanlılar öldü.

Diğer tarafta, Suriye rejimine karşı Suveyda Dürzilerini desteklemek amacıyla Lübnan'ın çeşitli bölgelerinde Dürzi kitleler harekete geçti. Böylece Lübnan, sanki Lübnanlılar dış çatışmalar için her zaman “yedek mühimmat” olmaya mahkummuş gibi, sınır ötesi mezhepsel bölünmelerin tekrar tekrar yaşandığı bir sahne haline geldi.

Hizbullah sahnesinin tekrarı

Bugün yaşananlar, daha önce Hizbullah'ın aktörü olduğu sahnenin yeni bir versiyonu. Hizbullah, İran örtüsü altında Suriye savaşına askeri müdahalede bulunmaya karar verdiğinde, gerekçe olarak “Şiileri ve türbeleri korumayı” öne sürmüştü. Bu müdahale çok geçmeden Suriye'deki Alevi rejiminin varlığını sürdürmesine yönelik doğrudan bir desteğe dönüşmüştü.

Bugün, aynı denklem farklı biçimlerde tekrarlanıyor:

Sünniler, Suriye'deki “yeni Sünni rejimi” desteklemek için savaşçı gönderiyor.

Dürziler, rejime karşı Suveyda Dürzileri ile dayanışma içinde.

İronik bir şekilde, yalnızca Hristiyanlar farklı bir tutum sergilediler ve tarafsızlık ilkesinin bilincinde olarak Suriye'deki Hristiyanları destekleme yönünde hiçbir adım atmadılar. Zira Lübnanlı Hristiyanlar, Suriyeli Hristiyanları, seçeneklerinin farkında olan ve kendilerine uygun olanı seçebilecek Suriyeliler olarak görüyorlar.

Bu Hristiyan tutumu, yani tarafsız kalmak ve krizleri ithal veya ihraç etmemek, ara sıra kendisine yöneltilen eleştirilere rağmen, bu çıkmazdan çıkmak için gereken modeldir.

Kriz ihraç etmek

Lübnan'ın bugünkü sorunu, yalnızca başkalarının ateşini kendi topraklarına çekmesi değil, aynı zamanda kendisinin de dışarıya kriz ihraç etmesidir. Bazı Lübnanlı liderler, tehlikeli bir bölgesel oyunun piyonları haline geldiler.

Bazıları Velid Canbolat'ın Suriye Dürzi çatışmasına müdahale ederek Şeyh Yahya el-Belus'u desteklediğini, onu Şam'daki yeni hükümet ile yakınlaşmaya teşvik etmeye çalıştığını düşünüyor. Buna karşılık, rejime sadık diğer Dürzi güçler Şeyh Hikmet el-Hicri'yi desteklemek için harekete geçtiler. Bu durum, Suriye'yi doğrudan etkileyen ve Suveyda'da durumun alevlenmesine katkıda bulunan tehlikeli bir Dürzi bölünmesine yol açtı.

Şarku’l Avsat’ın Indpendent Arabia’dan aktardığı analize göre yaşananlar, devletinin zayıflığı ve kurumlarının çöküşü gölgesinde Lübnan'ın bir vekil “destek arenasına” dönüştüğünün açık bir kanıtı. Her Lübnanlı grup, tıpkı Lübnanlı silahlı grupların yıllardır bölgesel çatışmalarda dış güçleri desteklemesi gibi, dışarıdaki kendi grubunu destekliyor.

Lübnan fanatizmin rehinesi

Lübnanlıların bugün sorması gereken soru şudur: Bu politikalar bizi nereye götürüyor?

Dış mesajlar için bir posta kutusu olmak Lübnan'ın çıkarına mı?

Başkaları için savaşmak, mültecilerini kabul etmek ve çatışmalarını finanse etmek mi istiyoruz?

Lübnan'ın yabancı istihbarat çatışmalarının arenası haline gelip parçalanmasına ve toplumun dağılmasına yol açan 1970’ler ve 1980'lerdeki deneyimi tekrarlamamız gerekiyor mu?

Lübnan devletinin rolünü yerine getirmediği açık. Siyasi, diplomatik ve güvenlik sınırlarını her türlü dış projeye açarken, silah ve savaşçı kaçakçılığına, mezhep çatışmalarını 24 saat boyunca körükleyen kışkırtma kampanyalarına göz yuman güçsüz ve kırılgan bir devlet var.

Tarafsızlık seçeneği gerçek çözümdür

Bugün yaşananlar, tarafsız olmamanın doğrudan bir sonucudur. Tarafsızlığı benimsemeyen ülkeler savaş alanlarına dönüşürler. Sloganlar mezhepsel ve bölgesel çatışmaların bahanesi haline geldiğinde, herkes bedelini öder.

Tarafsızlık bir lüks değil, ulusal bir zorunluluktur. Tek başına Lübnan'ın bölgesel bataklığa sürüklenmesini engelleyebilir.

Zira İran, Lübnan'ı kurtarmayacaktır.

Ne Suudi Arabistan ne de Katar, milislerin yönettiği bir ülkeyi yeniden inşa etmeyecektir.

Amerika Birleşik Devletleri veya Avrupa da devlet olmayı reddeden bir devleti desteklemek için acele etmeyecektir.

Yıpranmayı durdurmak ve çöküşü önlemek

Lübnan devleti işleri derhal kontrol altına almazsa, daha fazla parçalanmaya doğru gidiyoruz. Lübnan bugün sadece ekonomik çöküşün eşiğinde değil, aynı zamanda daha tehlikeli bir siyasi ve ahlaki çöküşün de ortasında.

İçerideki partiler ile liderlerin, her birinin kendi mezhebine göre, dışarıda şu veya bu tarafı desteklemek için seferber olması kabul edilemez.

Trablus'un, Bekaa'nın veya Güney'in Suriye, İran veya Körfez ülkeleri için vekil çatışma platformları haline gelmesi kabul edilemez.

Her türlü bölücü projeye karşı savunmasız bir ülke olarak kalmamız kabul edilemez.

Bugün ihtiyaç duyulan şey cesur ve egemen bir karar almaktır. Lübnan'ın bir destek arenası haline gelmesini engelleme kararıdır. Siyasi ve sosyal sınırları kontrol etme kararıdır. Lübnan'ın başkalarının savaşları için bir sahne olması değil, her şeyden önce gelmesi kararıdır.

Aksi takdirde bölünme yoldadır ve belki de bu sefer Lübnan diye bir şey kalmayacaktır.