Libya’da UBH’den orduyu birleştirme girişimi

İsviçre’deki İnsani Diyalog Merkezi, Cenevre 2’yi düzenlediğini yalanladı

El-Cemil şehrinde düzenlenen UBH Bakanlar Kurulu toplantısından bir kare (UBH)
El-Cemil şehrinde düzenlenen UBH Bakanlar Kurulu toplantısından bir kare (UBH)
TT

Libya’da UBH’den orduyu birleştirme girişimi

El-Cemil şehrinde düzenlenen UBH Bakanlar Kurulu toplantısından bir kare (UBH)
El-Cemil şehrinde düzenlenen UBH Bakanlar Kurulu toplantısından bir kare (UBH)

Libya basını dün, Abdulhamid el-Dibeybe’nin başbakanı olduğu geçici Ulusal Birlik Hükümeti’ne (UBH) bağlı güçlerin Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad'ın önümüzdeki hafta başlarında Libya Ulusal Ordusu Genelkurmay Başkanı Abdurrezzak en-Nazuri ile ülkenin doğusundaki Bingazi şehrinde orduyu birleştirme amaçlı görüşmelere başlamasının beklendiğini bildirdi. Haddad’ın, görüşmeler için Bingazi’yi ziyaret edecek olması bir ilki temsil ediyor.
Haddad, salı akşamı Müşterek Kuvvetler, Harekat Destek Bölümü ve Libya’daki İtalya Misyonu komutanlarının da katılımıyla İtalyan bir askeri heyet ile görüştüğünü açıklamıştı. Hadddad’ın açıklamasına göre görüşmede iki taraf arasında denizcilik ve hava sektörlerinde ortak iş birliği yolları ele alınırken çeşitli alanlarda eğitim ve iş birliğine övgüde bulunuldu, ortak koordinasyonun önemi vurgulandı.
Öte İsviçre’deki İnsani Diyalog Merkezi (HD), Libya krizinin çözümü için iki yıl önce düzenlenen Cenevre 1 forumuna benzer bir Cenevre 2 forumunu düzenleme niyetinde olduğuna dair iddiaları yalanladı.
Kendisini merkezi İsviçre'de bulunan uluslararası kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak tanıtan HD’nin Basın Sorumlusu John O'Callaghan, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, HD’nin Libya'da yeni bir siyasi forum düzenleyeceğine dair iddiaların gerçeği yansıtmadığını söyledi.
HD Kuzey Afrika ve Ortadoğu Bölümü kıdemli danışmanı Umayya ed-Sıddık da yeni bir forum düzenlenmesine ilişkin iddiaların tamamen gerçek dışı olduğunu belirtti. Şarku'l Avsat'a konuşan Sıddık, bu söylentileri tekrar tekrar yaymanın amacının ya Libyalıların nabzını yoklamak ya da dikkatleri başka yöne çekmek olabileceğini ve bildikleri kadarıyla böyle bir niyetlerinin olmadığını ifade etti. Kimliğinin açıklanmaması şartıyla konuşan HD’den bir yetkili de HD’nin yaklaşık iki yıl önce Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde düzenlenen Cenevre 1 forumuna benzer şekilde Libya'da diyalog için yeni bir siyasi forum düzenleme niyetinde olduğunu düşünmediğini belirtti. Yetkili, “Bunlar sorumsuzca ortaya atılmış fikirler ve bunları tartışmayacağız” dedi.
Libya basınında yer alan haberlerde HD’nin ülkenin işlerini yürütecek ve seçimlerin yapılacağı iki yıllık bir süreci yönetecek bir Başkanlık Konseyi ve yeni bir hükümet seçimi yapılması konusunda istişarelerde bulunmak amacıyla Libya'nın önde gelen isimleri ile sivil toplum kuruluşlarından 90 akil insanın yer aldığı bir heyet kurmayı düşündüğü belirtilmişti.
Öte yandan UBH Başbakanı, dün hükümetinin ilk kez el-Cemil kentinde yaptığı Bakanlar Kurulu toplantısı vesilesiyle 2008 yılında İtalya ile imzalanan petrol anlaşmasını yeniden yürürlüğe girmesinden ötürü Libya halkını tebrik etti.
Dibeybe, açıklamasında şunları söyledi:
“Bizim yaptığımız, bunca yıldır ertelenen anlaşmayı yeniden hayata geçirmekti. Doğalgaz alanında ve tüm petrol sahalarında projeleri eski haline getirmeye ihtiyacımız var. Biz de ülkenin çeyrek asırdır görmediği sekiz milyar dolarlık yatırımları Libya'ya aktaracak bu projeye yeniden hayat vererek Libya'nın bu alandaki imkanlarını kurtarmak zorundaydık.”

DYK’dan üst düzey makamlara aday isimlere dair açıklama
Devlet Yüksek Konseyi (DYK) sosyal medya sitesi Facebook'taki resmi sayfası aracılığıyla Denetim Bürosu Başkanlığı, Yüksek Seçim Komisyonu Başkanlığı, Libya Merkez Bankası Başkan Yardımcılığı, İdari Kontrol Dairesi Başkanlığı ve Yolsuzlukla Mücadele Ulusal Otoritesi Başkanlığı gibi üst düzey makamlara aday isimlerden bahsetmeye başladı. DYK Birinci Yardımcısı Naci Muhtar, üst düzey makamlar dosyasının tamamlanması için bir takvim olduğu iddialarını yalanlarken konunun, DYK ile Temsilciler Meclisi (TM) arasında söz konusu makamlara aday isimleri seçme adımlarının atılması için kurulacak koordinasyonla ilgili olduğuna işaret etti.

Almanya'nın Trablus Büyükelçisi ile Hafter görüştü
Almanya'nın Trablus Büyükelçisi Michael Ohnmacht, yaptığı açıklamada, Libya Ulusal Ordusu (LUO) Başkomutanı Mareşal Halife Hafter ile Bingazi'de yaptıkları son görüşmede, Libya’yı içinde bulunduğu krizden çıkarmak için siyasi bir çözüm yollarını ele aldıklarını söyledi.  Ohnmacht, görüşmede ayrıca BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Başkanı Abdullah Bathiliy’nin çabalarını destekleme konusunda fikir birliğine vardıklarını da sözlerine ekledi.
Diğer taraftan Büyükelçi Ohnmacht, Bingazi Belediye Başkanı Sakr Amran Bucevari ile Alman Uluslararası İşbirliği Kurumu’nun (GİZ) yerel yönetim programları, gelişen ve modernleşen belediyeler ve idari gelişme ile ilgili yürüttüğü çalışmaların yanı sıra Alman şirketlerin ülkenin yeniden yapılanmasında rol almasının önemi ve Bingazi’deki çalışmalarına geri dönmelerini engelleyen zorluklara değindikleri bir görüşme gerçekleştirdi.



Sudan'ın el-Ubeyd şehrinde HDK'nın her an saldırabileceği korkusu hakim

Sudan'ın el-Faşir sokaklarında silahlı HDK üyeleri (HDK’nın Telegram hesabı/AFP)
Sudan'ın el-Faşir sokaklarında silahlı HDK üyeleri (HDK’nın Telegram hesabı/AFP)
TT

Sudan'ın el-Ubeyd şehrinde HDK'nın her an saldırabileceği korkusu hakim

Sudan'ın el-Faşir sokaklarında silahlı HDK üyeleri (HDK’nın Telegram hesabı/AFP)
Sudan'ın el-Faşir sokaklarında silahlı HDK üyeleri (HDK’nın Telegram hesabı/AFP)

Güney Sudan'ın el-Ubeyd şehri sakinleri, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) kentlerine saldırı hazırlığında olduğu yönündeki haberlerin ardından endişelerini dile getirirken, Sudan ordusu dün HDK'nın kente bir insansız hava aracı (İHA) ile düzenlediği saldırıyı önlediğini duyurdu.

Kuzey Kordofan eyaletinin yönetim şehri olan ve başkent Hartum'un yaklaşık 400 kilometre güneybatısında yer alan el-Ubeyd, 2023 yılının nisan ayından bu yana Sudan ordusu ile devam eden savaşta bu bölgeleri ele geçirmeleri halinde HDK için stratejik bir kazanca dönüşecek.

gthy
Darfur'un Kordofan bölgesine komşu kesiminde ordu ile HDK arasında çıkan çatışmaların yol açtığı yıkımdan bir kare (arşiv - AFP)

HDK, geçtiğimiz perşembe günü uluslararası arabulucuların sunduğu ateşkes önerisini kabul ettiğini açıkladı, ancak Birleşmiş Milletler (BM) daha sonra ‘gerginliğin azaldığına dair herhangi bir işaret bulunmadığını’ belirterek gelecekte daha fazla çatışma yaşanabileceği konusunda uyardı.

El-Ubeyd şehrinin Karima Mahallesi sakinlerinden Suad Ali, HDK'nın 18 aylık kuşatmanın ardından Sudan'ın batısındaki Darfur bölgesindeki şehri el-Faşir’in kontrolünü ele geçirmesine atıfla “Özellikle el-Faşir’de yaşananlardan sonra mevcut durum bizi endişelendiriyor” dedi.

HDK'nın el-Faşir'i ele geçirmesinin ardından, toplu katliamlar, cinsel şiddet, kaçırma ve yağma olayları bildirildi. Bu olaylar uluslararası kamuoyunda kınama dalgasına yol açarken, çatışmaların petrol zengini Kordofan bölgesine sıçrayabileceği endişesi doğdu.

Darfur ile Hartum'u birbirine bağlayan önemli bir ikmal yolunun üzerinde yer alan el-Ubeyd şehrinde bir de havaalanı bulunuyor.

BM, pazartesi günü şehirdeki bir cenaze törenine düzenlenen saldırıda 40 kişinin öldüğünü açıkladı.

HDK geçtiğimiz hafta el-Ubeyd şehrinin kuzeyindeki Bara'yı ele geçirdi. BM’ye göre altı gün içinde 36 binden fazla kişi Bara beldesinden ve Kuzey Kordofan'daki diğer dört beldeden kaçtı.

HDK, geçtiğimiz hafta el-Ubeyd’e ilerlemek için Bara'da harekete geçtiğini duyururken sivillere askeri hedeflerden uzak durmalarını tavsiye etti.

El-Ubeyd şehrinin el-Kuba Mahallesi’nde yaşayan bir kişi, kimliğinin gizli tutulması şartıyla Fransız Haber Ajansı AFP’ye yaptığı açıklamada, “Yetkililerin güven verici açıklamalarına rağmen, Bara'da yaşananlar korkularımızı artırıyor” dedi.

HDK’nın arabulucuların ateşkes önerisini kabul ettiğini açıkladıktan bir gün sonra BM, Sudan'da ‘çatışmaların yoğunlaşması için açıkça hazırlıklar yapıldığı’ konusunda uyardı.

fhy
El-Faşir'in HDK’nın kontrolüne geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar tarafından kurulan geçici barınakların yer aldığı Ummu Yankur Mülteci Kampı (AFP)

Öte yandan BM İnsan Hakları Komiseri Volker Turk, Kordofan'da yaşanan olaylarla ilgili sert uyarıda bulundu.

Turk, yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“El Faşir'in ele geçirilmesinden bu yana sivil kayıplar, yıkım ve kitlesel yerinden edilme vakaları artıyor. Gerginliğin azalacağına dair hiçbir işaret yok.”

Bir askeri kaynak cumartesi günü AFP’ye medyaya konuşma yetkisi olmadığı için isminin açıklanmamasını isteyerek şunları söyledi:

“Hava savunma sistemi bugün, Kuzey Kordofan eyaletinin yönetim şehri el-Ubeyd’de HDK’ya ait bir İHA’yı düşürdü.”

HDK, el-Faşir'i de eline geçmesiyle artık Darfur'daki beş yönetim şehrinin tamamını kontrol etmeye başlarken bu durum Sudan'ın doğusu ile batısı arasında bir bölünme yaşanacağına dair endişeleri artırıyor.

Sudan ordusu, başkent Hartum dahil olmak üzere kuzey, doğu ve merkezin çoğunu kontrol ediyor.

El-Faşir’in düşmesinden bu yana, 80 binden fazla kişi şehirden ve çevresinden kaçtı.

BM Uluslararası Göç Örgütü (IOM), bu kişilerden bazılarının yakınlardaki Tola, Kabkabiya, Malit ve Kutum beldelerini sığındığını açıkladı.

Bir sivil toplum örgütü olan Darfur Yerinden Edilmiş Kişiler ve Mülteciler Koordinasyon Komitesi’nden dün yapılan açıklamaya göre 16 binden fazla kişi Tavile'ye gelirken acil olarak gıda, su ve tıbbi bakıma ihtiyaç duyulduğu belirtildi.

HDK'nın kontrolü ele geçirmesinden önce el-Faşir’de yaklaşık 260 bin kişi yaşıyordu.

gthy
HDK savaşçıları Darfur bölgesindeki el-Faşir sokaklarında kutlama yapıyor (AFP)

İletişimin büyük ölçüde kesildiği şehirde mahsur kalan binlerce kişinin akıbeti hakkında bilinenler oldukça sınırlı.

Sudan'daki Norveç Mülteci Konseyi'nden insan hakları savunucusu Matilde Fo, AFP’ye yaptığı açıklamada, Tavile'ye gelen birçok ailenin beraberlerinde ‘kendilerine ait olmayan çocuklar’ ile geldiğini söyledi.

Fo, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu, yol boyunca ebeveynleri ölmüş, kaybolmuş, kaos içinde ortadan yok olmuş, tutuklanmış veya öldürülmüş çocuklarla gelmek zorunda kaldıkları anlamına geliyor.”

AFP’ye konuşan hayatta kalan kişiler,  el-Faşir’den ayrılmaya çalıştıklarında kadınlar ve erkeklerin birbirlerinden ayrıldığını ve yakın kasabalarda yüzlerce erkeğin tutuklandığını söyledi.

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan dün, el-Faşir'den kaçan mültecileri, yaklaşık bin kilometre kuzeydeki ed-Daba beldesinde ziyaret etti.

Sudan’ın ordu yanlısı hükümeti, HDK'nın geçtiğimiz yıl nisan ayında el-Faşir'i kuşatmaya başlamasından bu yana 50 binden fazla kişinin ed-Daba'ya kaçtığını açıkladı.


Suriye Cumhurbaşkanı Şara, resmi ziyaret için ABD'de

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara (AFP)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara (AFP)
TT

Suriye Cumhurbaşkanı Şara, resmi ziyaret için ABD'de

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara (AFP)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara (AFP)

Suriye resmi haber ajansı SANA, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara’nın dün resmi bir ziyaret kapsamında ABD'ye gittiğini bildirdi. Bir Suriye cumhurbaşkanının Beyaz Saray'a yaptığı ilk ziyaret olacak olan bu tarihi ziyaret sırasında Şara’nın ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmesi planlanıyor.

ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack'ın açıkladığı gibi bu ziyaret sırasında, Şam'ın Washington liderliğindeki DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyon’a (DMUK) katılmak için bir anlaşma imzalaması bekleniyor.

Suriye’nin 14 yıllık yıkıcı bir savaşın ardından yeniden inşası için finansman aranıyor. Dünya Bankası, yeniden inşanın maliyetinin 216 milyar dolardan fazla olacağını tahmin ediyor.

ABD, Şara’yı Washington ziyaretinden birkaç gün önce ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) tarafından kendisine uygulanan yaptırımların kaldırmasının ardından, cuma günü resmi olarak küresel terörist yaptırım listesinden çıkardı.

Şara, New York'ta düzenlenen BM Genel Kurul toplantılarına katılmak üzere ilk kez ABD'yi ziyaret etti ve burada bir konuşma yaptı, ancak Washington ziyareti Suriye cumhurbaşkanı tarafından gerçekleştirilen ilk ziyaret oldu.

Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump ile Şara'nın Suriye yönetimi ile İsrail arasında doğrudan müzakereleri ele alması bekleniyor.

Trump, geçtiğimiz mayıs ayında Suriye Cumhurbaşkanı Şara’yı, 2020 yılında birçok Arap ülkesinin İsrail ile ilişkilerini normalleştiren Abraham (İbrahim) Anlaşmaları’na katılmaya çağırmıştı.

Şara ise geçtiğimiz eylül ayında İsrail ile yapılan müzakerelerin, İsrail'in Beşşar Esed rejiminin düşüşünden sonra askeri olarak ilerleme kaydettiği Suriye'nin güneyindeki bölgelerden çekilmesi ve hava saldırılarını durdurması şartıyla bir güvenlik anlaşmasına varılmasını amaçladığını açıkladı.


Suriye’den DMUK’a katılması öncesinde DEAŞ’a karşıtı operasyon

Cuma günü Brezilya'da düzenlenen iklim zirvesi sırasında Suriye Cumhurbaşkanı Şara ve Dışişleri Bakanı Şeybani, Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus ile bir araya geldi (Suriye Cumhurbaşkanlığı)
Cuma günü Brezilya'da düzenlenen iklim zirvesi sırasında Suriye Cumhurbaşkanı Şara ve Dışişleri Bakanı Şeybani, Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus ile bir araya geldi (Suriye Cumhurbaşkanlığı)
TT

Suriye’den DMUK’a katılması öncesinde DEAŞ’a karşıtı operasyon

Cuma günü Brezilya'da düzenlenen iklim zirvesi sırasında Suriye Cumhurbaşkanı Şara ve Dışişleri Bakanı Şeybani, Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus ile bir araya geldi (Suriye Cumhurbaşkanlığı)
Cuma günü Brezilya'da düzenlenen iklim zirvesi sırasında Suriye Cumhurbaşkanı Şara ve Dışişleri Bakanı Şeybani, Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus ile bir araya geldi (Suriye Cumhurbaşkanlığı)

Suriye İçişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada DAEŞ ile bağlantılı terörist hücrelerin çökertildiği ve çeşitli illerde çok sayıda DEAŞ üyesinin tutukladığı duyuruldu. Bu operasyon, Cumhurbaşkanı Ahmed Şara'nın Washington'a yapacağı ziyaretin arifesinde, DEAŞ’a karşı yürütülen geniş çaplı kampanya çerçevesinde gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanı Şara’nın ABD ziyareti sırasında ülkesinin Washington liderliğindeki DAEŞ'la Mücadele Uluslararası Koalisyon’a (DMUK) katılacağını açıklaması bekleniyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan Humus’taki güvenlik kaynakları, güvenlik güçlerinin Humus şehri, kırsal bölgesi ve geniş banliyölerinde DEAŞ hücrelerini hedef alan ve Şam ile Halep'in (kuzey) kırsal bölgelerini kapsayan bir operasyon yürüttüğünü bildirdi.

ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Suriye Cumhurbaşkanı Şara'nın pazartesi günü Başkan Donald Trump ile görüşmek üzere Washington'a yapacağı ziyaret sırasında ülkesinin DMUK’a katılacağını açıklamasını beklediğini söyledi.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), perşembe günü Suriye Cumhurbaşkanı Şara’yı, DAEŞ ve El Kaide'ye yönelik yaptırımlar listesinden çıkardı. ABD Dışişleri Bakanlığı bunu ‘Suriye'nin siyasi tarihinde yeni bir sayfa açtığının ve giderek daha fazla kabul gördüğünün güçlü bir siyasi işareti’ olarak değerlendirdi. BMGK, kayıp Amerikalıları aramak ve terör ve uyuşturucuyla etkili bir şekilde mücadele etmek için yoğun çaba sarf eden yeni Suriye yönetiminin çabalarını övdü.